نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا، گروه ژئوفیزیک، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

2 دانشیار، مؤسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استاد، دانشکده مهندسی نفت، دانشگاه صنعتی کرتین، پرس، استرالیا.

4 استادیار، پژوهشگاه صنعت نفت، تهران، ایران

چکیده

در فیزیک سنگ، توصیف ویژگی‌های فیزیکی سنگ مخزن مانند تخلخل و تراکم‌پذیری از تحلیل اطلاعات به‌دست آمده از فرایند عبور امواج صوتی از داخل سنگ به‌دست می‌آید. حساسیتسرعتامواجلرزه‌ایبهمتغیرهایمهممخزنمانندتخلخل،رخساره‌ها،سیال‌های منفذی، درجهاشباعوفشارمنفذیازسال‌هاپیششناختهشدهاست. از میان عوامل یادشده تغییرات دو متغیر تخلخل و درجه اشباع سهم بیشتری در تغییر سرعت امواج صوتی دارند و مطالعات بسیاری نیز در این زمینه انجام شده است. دامنه امواج صوتی نیز تابعی از امپدانس‌های صوتی، شامل سرعت لرزه‌ای و چگالی سنگ‌های مخزن است. بنابراین از میان متغیرهای‌ نام برده شده، سنگ‌شناسی، نوع سیال و درجه اشباع از  تأثیرگذارترین متغیرها بر امواج لرزه‌ای هستند. در این نوشتار روند تغییرات متغیر‌های مهم موج یعنی سرعت، دامنه و بسامد نسبت به دو متغیر مهم مخزن یعنی تغییرات فشار محصوری و فشار منفذی سنجیده شده‌اند. نمونه مورد مطالعه ماسه‌سنگی بوده و آزمایش‌ها در شرایط فشار مخزن انجام شده‌اند. امواج الاستیک با بسامد‌های مشخص از نمونه گذر کرده و ثبت شده‌اند؛ سپس متغیرهای موج عبوری استخراج و مورد تحلیل قرارگرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها