نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا، گروه زمین شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 دانشیار، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

چکیده

در این پژوهش دگرشکلی ترد در همتافت تکاب بررسی شده است. دو دسته گسل اصلی در شمال خاور تکاب تغییر‏شکل این منطقه را کنترل کرده است. دسته اول با شیب زیاد و روند شمال شمال باختر- جنوب جنوب خاور دارای ساز‏و‏کار اصلی راستالغز راست‏بُر و مؤلفه وارون است. دسته دوم با شیب متوسط، ساز‏و‏کار وارون و روند باختر شمال باختری- خاور جنوب خاوری که به روشنی با گسل‏های دسته اول جابه‎جا شده‌اند. برونزد سنگ‌های دگرگون پی‎سنگ در فرادیواره این گسل‏ها، درگیری پی‎سنگ منطقه با گسلش جوان‎تر و دگرشکلی ستبر پوسته و بالا آمدن آنها را گواهی می‎دهد.گسل‎های اصلی که سازو کار راستالغز راست‎بر با مؤلفه وارون دارند موجب شکل‎گیری ترافشارش شیب‎دار در این گستره شده‎اند. چین‎های مرتبط با گسلش که در  فرادیواره و فرودیواره گسل‎ها به وجود آمده‎اند -به‎ویژه در رسوبات سنوزوییک- به خوبی فعالیت جوان منطقه و بالاآمدگی این گستره را نشان می‎دهند. گسترش گسل‎های عادی و چین‎های محلی، و در پی آن، رو‏کانون زمین‎لرزه‎های رخ داده در منطقه، شاهدی بر فعال بودن زمین‏ساخت منطقه است. برداشت ساختاری و تحلیل آنها مشخص می‏کند که گسل‎های اصلی و پر شیب منطقه که سازوکار راستالغز راست‎بر با مؤلفه وارون دارند، دگرشکلی این گستره را کنترل می‎کنند و با افزایش دگرشکلی موجب تبدیل کرنش همگن (homogenous strain) به کرنش تقسیم شده (partitioned strain) شده‎اند و همچنین دگرشکلی سنگ‎های سنوزوییک که روی سنگ‎های دگرگونی پی‎سنگی قرار دارند نشان‎دهنده ترافشارش شیب‎دار راست‎بر است. در این منطقه دگرشکلی در پوشش رسوبی جوان‏تر (رسوبات سنوزوییک)، به پیروی از تغییر شکل ستبرپوست در پی سنگ دگرگونی رخ داده است.

کلیدواژه‌ها