نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکترا، گروه زمینشناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2 دانشیار، گروه زمینشناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
3 استاد، گروه زمینشناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
4 دانشیار، گروه زمینشناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
چکیده
سازند جیرود به سن دونین پسین در برش دهصوفیان در شمال خاور شهمیرزاد (البرز مرکزی) از نهشته‌های تخریبی و کربناته تشکیل شده است. مرز زیرین آن با نهشته‌های تخریبی ریزدانه سازند میلا ناپیوسته همشیب و فرسایشی و مرز بالایی آن با سازند مبارک همشیب و پیوسته است. رخساره‌های تخریبی سازند جیرود در این برش شامل رخساره‌های کنگلومرایی، ماسه‌سنگی و گل‌سنگی است. نهشته‌های کنگلومرایی دربردارنده 3 رخساره A1، A2 و A3 است که به ترتیب معادل رخساره‌های Gcm، Gt و Gmm/Gmg میال (Miall) هستند. نهشته‌های ماسه‌سنگی با 5 رخساره B1، B2، B3 و B4 به ترتیب معادل رخساره‌های St، Sh، Sm و Sr میال و نیز رخساره B5 (Shc) با ساخت لامیناسیون پشته‌ای (HCS) دیده می‌شود. رخساره‌های ریزدانه گل‌سنگی شامل رخساره‌های C1 و C2 به ترتیب معادل رخساره‌های Fsm و Fl میال هستند و رخساره کربناته (D) که حجم کمی از بخش‌های بالای ستون چینهنگاری را به خود اختصاص میدهد، تقریباً به‌طور کامل دولومیتی شده است. مطالعات صحرایی و سنگنگاری به شناسایی 5 مجموعه رخساره‌ای تخریبی رودخانه‌ای، ساحلی- پشت ساحلی، حاشیه ساحلی، منطقه انتقالی دور از ساحل و دور از ساحل انجامید و رخساره‌های کربناته با توجه به شواهدی مانند سطح زیرین فرسایشی، دانه‌بندی تدریجی، حضور ساخت لامیناسیون پشته‌ای و نیز رخساره‌های تخریبی همراه به شرایط توفانی نزدیک به ساحل و توفانی دور از ساحل نسبت داده شدند. سازند جیرود در برش مورد مطالعه با نهشته‌های رودخانه‌ای آغاز می‌شود که با نهشته‌های دریایی تحت تسلط توفان به‌صورت نهشته‌های ساحلی- پشت ساحل و تناوب نهشته‌های حاشیه ساحل، منطقه انتقالی دور از ساحل و نهشته‌های دور از ساحل ادامه می‌یابد. بررسی سطوح سکانسی به ویژه ناپیوستگیهای مهم و همچنین بررسی الگوی برهم نهشت رسوبات سازند جیرود، به شناسایی 3 سکانس رسوبی که در بالا و پایین توسط ناپیوستگیهای حاصل از فرو افتادن سطح اساس، محدود شده‌اند به همراه بخش پیشرونده از سکانس چهارم انجامیده است.
کلیدواژه‌ها
)