نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سجاد مغفوری ¹
• محمدرضا حسین‎زاده ²
• عبدالرحمان رجبی ³
• امیرمرتضی عظیم‎زاده ⁴

¹ دانشجوی دکترا، گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

² دانشیار، گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

³ استادیار، دانشکده علوم پایه، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

⁴ استادیار، دانشکده علوم پایه، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

چکیده

توالی رسوبی کرتاسه پیشین در حوضه جنوب یزد میزبان کانه‌زایی‌های روی- سرب- باریت است. این توالی را می‌توان از دید موقعیت چینه‌ای، سن و جنس سنگ‌ها به سه بخش پایینی، میانی و بالائی تقسیم کرد. بخش پایینی یا سازند سنگستان به‎طور چیره از رسوبات تخریبی همچون کنگلومرا، ماسه‌سنگ، شیل، سیلتستون و آهک ‌االیتی تشکیل یافته و با دگرشیبی آذرین‌پی روی گرانیت شیرکوه و سازند دگرگون شده شمشک به سن ژوراسیک قرار گرفته است. سنگ‎های رسوبی بخش میانی یا سازند تفت شامل شیل‌های غنی از مواد آلی، سیلتستون، آهک و دولومیت هستند. بخش بالائی یا سازند آبکوه (دره زنجیر) از سنگ‎های شیلی، آهک‎های نازک‎لایه چرت‌دار و مارن تشکیل یافته است و به‎صورت همشیب روی سازند تفت قرار می‌گیرد. کانه‌زایی‌های روی- سرب- باریت در توالی رسوبی میزبان بر پایه جایگاه چینه‌ای، سن نسبی و نوع سنگ میزبان ماده معدنی در دو افق قرار می‌گیرند: افق اول که کانسارهای مهدی‌آباد، منصورآباد و فرح‌آباد را دربر ‌می‌گیرد، در بخش زیرین سازند تفت قرار دارد و سنگ میزبان ماده معدنی در آن شیل‎های غنی از مواد آلی، آهک‎های شیلی، سیلتستون، آهک‎های سیلتی و دولومیت است. افق دوم که تنها در کانسارهای مهدی آباد و منصورآباد دیده می شود، در بخش میانی سازند آبکوه تشکیل شده است. سنگ میزبان ماده معدنی در این افق شیل‌های سیاه و آهک‎های نازک‎لایه چرتی است.

کلیدواژه‌ها

• کانسارهای روی- سرب- باریت
• تحلیل رخساره‌ای
• افق کانه‌زایی
• کرتاسه پیشین
• مهدی‎آباد
• منصورآباد
• فرح‌آباد
• دره‌زنجیر
• حوضه جنوب یزد