نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، پردیس شهید عباسپور، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

گستره مورد مطالعه استان گلستان را در بر می‌گیرد و در ناحیه شمال، شمال خاوری ایران قرار گرفته است. این پهنه شامل 3 نقشه چهارگوش گنبد، کوه کورخود و  بخشی از گرگان  می‌باشد. هدف از این پژوهش مطالعات تفصیلی لرزه‌خیزی- لرزه‌زمین‌ساختی، سعی در شناخت گسل‌های لرزه‌ای و تهیه نقشه پهنه‌بندی خطر زمین‌لرزه بر پایه بیشینه مقادیر شتاب جنبش نیرومند زمین است. این بررسی‌ها برای ایمن‌سازی سازه‌های پر اهمیت در راستای کاهش مخاطرات جانی و اقتصادی در برابر خطر زمین‌لرزه و برنامه‌ریزی‌های آینده استان گلستان می‌تواند مؤثر باشد. از دید تقسیمات لرزه‌زمین‌ساختی، گستره مورد مطالعه در استان لرزه‏زمین‌ساخت ایران مرکزی وکپه‌داغ قرار گرفته است و از ویژگی‌های لرزه‏زمین‌ساختی آنها پیروی می‏کند. در این گستره گسل‌های لرزه‌ای بسیاری وجود دارد که در راستای آنها زمین‌لرزه‌های مخربی رخ داده است. مانند گسل آشخانه که پاره خاوری گسل تکل‌کوه را در  بر می‌گیرده و زمین‌لرزه‌های بزرگی همچون رخداد سال 943 میلادی با بزرگای 4/7Ms در پیوند با کنشگری این گسل رخ‌داده است. گسل‌های لرزه‌ای دیگری همچون خزر (مینودشت)، علی‌آباد، تکل‌کوه، گمیشان، مراوه‌تپه و ... از مهم‌ترین چشمه‌های لرزه‌ای هستند که با فعالیت دوباره آنها این استان می‌تواند به‌شدت تحت تأثیر قرارگیرد. نقشه‌های پهنه‌‌بندی لرزه ای بر پایه بیشینه شتاب جنبش نیرومند زمین و برای دوره بازگشت‌های 475 و 2475 سال تهیه شده است. نتایج حاصل گویای این مطلب است که استان گلستان به 4 پهنه لرزه‌ای  تقسیم می‌شود: مناطق با بیشینه مقادیر شتاب (PGA) بیش از g35/0 بانام نواحی با خطر لرزه‌ای بسیار زیاد، که بخش‌هایی از جنوب استان را در برمی‌گیرد. مناطق با بیشینه مقادیر شتاب (PGA) میان g30/0 تا g35/0 با نام مناطق با خطر لرزه‌ای زیاد، که بخش‌های جنوبی، خاوری و شمال خاوری استان را دربر می گیرد، مناطق با بیشینه مقادیر شتاب (PGA) میان g25/0 تا g30/0 با نام نواحی با خطر لرزه‌ای متوسط و مناطق با بیشینه مقادیر شتاب (PGA) کمتر از g25/0 با نام نواحی با خطر لرزه‌ای پایین که بیشتر بخش‌های باختری و شمال باختری استان را در بر می‌گیرد. برای هر منطقه طیف طراحی با دوره بازگشت‌های 475 و 2475 سال نیز ارائه شده است

حسن نبوی، ۱۳۵۵- دیباچه‌ای بر زمین‌شناسی ایران، سازمان زمین‌شناسی ایران.
شرکت مهندسی مشاور صحراکاو، 1377- مطالعات لرزه‌خیزی، لرزه‌زمین‌ساخت و پهنه‌بندی لرزه‌ای چهارگوش گرگان.
شرکت مهندسی مشاور صحراکاو، 1388الف- مطالعات لرزه‌خیزی، لرزه‌زمین‌ساخت و پهنه‌بندی لرزه‌ای چهارگوش کوه کورخرد.
شرکت مهندسی مشاور صحراکاو، 1388ب- مطالعات لرزه‌خیزی، لرزه‌زمین‌ساخت و پهنه‌بندی لرزه‌ای چهارگوش گنبد.
شرکت مهندسی مشاور صحراکاو، 1390- مطالعات لرزه‌خیزی، لرزه‌زمین‌ساخت و پهنه‌بندی لرزه‌ای استان گلستان.
مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، 1378- "آیین‌نامه طراحی ساختمان‌‌ها در برابر زلزله، استاندارد 2800"، وزارت مسکن و شهرسازی، شماره نشریه ص-253.
 
 
 
 
 
 
 
 
References
Ambraseys, N. N. & Melville, C. P., 1982- “A History of Persian Earthquakes”, Cambridge University Press.
Ambraseys, N. N., Douglas, J., Sarma, S. K. & Smit, P. M., 2005- "Equations for the Estimation of Strong Ground Motions from Shallow Crustal Earthquakes Using Data from Europe and the Middle East: Vertical Peak Ground Acceleration and Spectral Acceleration", Bulletin of Earthquake Engineering (2005) 3 55-73.
Ambrasys, N. N. & Jackson, J., 1998- Faulting associated with historical and recent earthquakes in the Eastern Mediterranean region; Vol.133 Geophysical Journal.
Bender, B. & Perkins, D. M., 1987- "SEISRISK III, A Computer Program for Seismic Hazard Estimation", US Geological Survey, Bulletin 1772 .
Berberian, M., 1976a - “Contribution to the Siesmotectonics of Iran (Part II)”, Geol. Surv. Iran, Rep. No. 39, 516.
Berberian, M., 1976b - “Contribution to the Siesmotectonics of Iran (Part IV)”, Geol. Surv. Iran, Rep. No. 40.
Berberian, M., 1994- “Natural Hazards and the First Earthquake Catalogue of Iran, Vol. 1, Historical Hazard in Iran Prior to 1900”, A UNESCO/IIEES publication during UN/IDNDR: International Institute of Earthquake Engineering and Seismology, Tehran, 603 (in English) + 66.
Campbell, K. W. & Bozorgnia, Y., 2003- "Updated Near-Source Ground Motion (Attenuation) Relations for the Horizontal and Vertical Components of Peak Ground Acceleration and Acceleration Response Spectra”, Bulletin of the Seismological Society of America, Vol. 93, No. 1, Feb. 2003.
Cornell, C. A., 1968- “Engineering Seismic Risk Analysis", Bulletin of the Seismological Society of America, Vol. 58, No. 5, pp. 1583-1606.
Gutenberg, B. & Richter, C. F., 1956- “Earthquake Magnitude, Intensity, Energy and Acceleration” Bulletin of the Seismological Society of America, Vol. 46, No.2, pp 105-145.
ICOLD, International Commission on Large Dams, 1989- "Selecting Seismic Parameters for Large Dams, Guidelines", Bull. 72.
Jackson, J. & Fitch, T. J., 1979- " Seismotectonic Implications of Relocated Aftershock Sequences in Iran and Turkey ", Geophys. J.R. astr. Soc., 57,P. 209-229.
Jackson, J. & Talebian, M., 2002- Offset on the main Recent Fault of NW Iran and implications for the late Cenozoic tectonics of the Arabia-Eurasia collision zone. Geophysical Journal International , 150, 422-439.
Kijko, A. & Sellevoll, M. A., 1992- “Estimation of Earthquake Hazard Parameters from Incomplete Data Files. Part II. Incorporation of Magnitude Heterogeneity”, Bulletin of the Seismological Society of America, Vol. 82, No. 1, pp. 120-134.
Kijko, A., 2005- “HN2 program (ver. 2.1): Seismic Hazard Assessment from Incomplete and Uncertain Data”, Council for Geo-science, Geological Survey of South Africa.
Nowroozi, A. A., 1985- "Empirical Relations between Magnitudes and Fault Parameters for Earthquakes in Iran ", B.S.S.A., Vol.75, No. 5, 1327-1338.
USAEC (United States Atomic Energy Commissions). 1973- "Nuclear Regulatory Guide", 160, 10 CFR 100, Appendix A, Reactor Siting Griteria.
Wells, D. L. & Coppersmith, K. J., 1994- "New Empirical Relationships among Magnitude, Rupture Length, Rupture Width, Rupture Area and Surface Displacement", Bulletin of the Seismological Society of America, Vol. 84, No. 4, pp. 974-1002.