نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، پژوهشکده علوم‌زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

2 استادیار، پژوهشکده علوم‌زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

3 دانشجوی دکتری، دانشگاه پاریس VI، پاریس، فرانسه

4 دکتری، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

5 کارشناس ارشد، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

6 دانشیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال ؛ پژوهشکده علوم‌زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

7 کارشناس ارشد، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

8 کارشناس ارشد، مدیریت زمین شناسی و اکتشافات معدنی جنوب خاوری، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، کرمان، ایران

چکیده

گستره گلباف در استان کرمان (جنوب خاوری ایران) در سال­های1360 تا 1376خورشیدی شاهد رویداد پنج زمین­لرزه با بزرگای میان Mw 5.4-7.1 بوده است. رویداد این زمین­لرزه­ها در بازه­
زمانی هفده سال نشان‌گر الگوی خوشه‌ای رخداد زمین‌لرزه‌ها روی سامانه گسلی گلباف (گوک) است. در این بخش با بهره‌گیری از رهیافت‌های موجود در دانش‌های  ریخت‌زمین‌ساخت و  پارینه­لرزه­شناسی نشان داده شده که در گذشته نیز رفتار لرزه­ای این گسل در برخی از بازه­های زمانی الگوی خوشه­ای داشته است. بدین منظور ابتدا بررسی­های دقیق ریخت­زمین­ساختی به روش نزدیک میدان انجام گرفت و با انجام پیمایش به روش RTK توسط دستگاه GPS کینماتیک، مدل ارتفاعی رقومی و نقشه توپوگرافی رقومی با دقت بالا از سطح گسیختگی­های ایجاد‌شده در زمین­لرزه­های پیشین تهیه شد. با انجام بررسی­های دقیق روی این مدل­ها، زاویه ریک گسل گلباف نزدیک به 10 درجه برآورد شد که این نشان‌دهنده چیرگی سازوکار راستالغزی آن است و با نتایج به دست آمده از روش­های لرزه­شناسی و مشاهدات خطوط خش­لغز شکل گرفته بر روی سطح گسیختگی­ها نیز هم­خوانی دارد. بر پایه انجام پژوهش­های پارینه­لرزه­شناسی با حفر ترانشه عمود بر راستای گسل گلباف، چهار زمین­لرزه پارینه با بزرگای بیش از Mw 6.6 شناسایی شد. با استفاده از برخی روابط تجربی موجود، بیشینه­ بزرگای کهن­ترین زمین­لرزه پارینه تا Mw 8.2 به دست آمد که این به دور از انتظار است و نشان می­دهد همان­گونه که امروزه در بازه­ زمانی کوتاهی پنج زمین­لرزه روی این گسل رخ داده، در گذشته نیز رخداد زمین­لرزه­ها در برخی از بازه‌های زمانی الگوی خوشه­ای داشته و در مدت زمانی کوتاه چندین زمین­لرزه بزرگ روی داده به گونه‌ای­که فرصت کافی برای نهشته­گذاری و ثبت جداگانه شواهد آنها وجود نداشته است.

کلیدواژه‌ها

 
 
بصیری، م.، نظری، ح.، فروتن، م.، شکری، م. ع.، سلیمانی‌آزاد، ش.، میر، ب.، سبریر، م.، لو دورتز، ک.، اویسی، ب. و بلورچی، م. ج.، 1389-  شناسایی زمین­لرزه­های پارینه گسل گلباف با بهره­گیری از بررسی­های ریخت­زمین­ساختی. بیست و نهمین گردهمایی علوم زمین، سازمان زمین­شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 26 تا  27 بهمن 89.
 
 بصیری، م.، نظری، ح.، فروتن، م.، شکری، م. ع.، سلیمانی‌آزاد، ش.، میر، ب.، سبریر، م.، لو دورتز، ک.، اویسی، ب.، بلورچی، م. ج.، طالبیان، م. و  قرشی، م.،  1389- نخستین یافته‌های پارینه­لرزه­شناسی بر روی گسل گلباف (حاشیه باختری بیابان لوت). چهاردهمین همایش انجمن زمین­شناسی ایران و بیست و هشتمین گردهمایی علوم‌زمین، دانشگاه ارومیه،  25 تا  27 شهریور 89..
 
سلیمانی‌آزاد، ش.، فیلیپ، ه.، حسامی‌آذر، خ. و دومینگز، ا.، 1388-  چگونگی رویداد گسلش زمین­لرزه­ای در منتهی‌الیه جنوب شرقی شبکه گسلی گیلاتو- سیاه چشمه- خوی و نقش آن در بررسی­های برآورد خطر زمین­لرزه در شمال غرب ایران. بیست و هفتمین گردهمایی علوم زمین و سیزدهمین همایش انجمن زمین­شناسی ایران، سازمان زمین­شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 19 تا 21 بهمن 88.
 
 عباس­نژاد، ا. و داستانپور، م.، 1378-  زلزله­ها و زلزله­خیزی استان کرمان، سازمان مسکن و شهرسازی استان کرمان، کمیته فرعی مقابله با خطرات ناشی از زلزله و لغزش لایه­های زمین، انتشارات خدمات فرهنگی کرمان، 255ص.
 
یغمایی، م. ع.، 1371-  طرح مطالعه لرزه­خیزی استان کرمان، جلد اول، وزارت معادن و فلزات، شرکت توسعه علوم زمین.
 
 
 
References
 
Ambraseys, N. N. & Melville, C. P., 1982- A history of Persian earthquakes, Cambridge University Press, UK.
 
Berberian, M. & Qorashi, M., 1994- Coseismic fault-related folding during the South Golbaf earthquake of November 20, 1989, in southeast Iran. Geology, 22, 531-534.
 
Berberian, M., 1976- ''Contribution to the Seismotectonics of Iran (Part II)'', Geological  survey of Iran, Report No. 39.
 
Berberian, M., Jackson, J. A., Fielding, E., Parsons, B. E., Priestley, K., Qorashi, M., Talebian, M., Walker, R., Wright, T. J. & Baker, C., 2001- The 1998 March 14 Fandoqa earthquake (Mw 6.6) in Kerman province, southeast Iran: re-rupture of the 1981 Sirch earthquake fault, triggering of slip on adjacent thrusts and the active tectonics of the Gowk fault zone .Geophys. J. Int. (2001) 146, 371–398.
 
Berberian, M., Jackson, J. A., Ghorashi, M. & Kadjar, M. H., 1984- Field and Teleseismic observations of the 1981 Golbaf-Sirch earthquakes in SE Iran, Geophys. J. R. astr. Soc., 77, 809-838.
 
 Hessami, K. H., Jamali, F. & Tabassi, H., 2003- "Major active faults of Iran", International Institute of Earthquake Engineering and Seismology (IIEES), Tehran, Iran.
 
http://earthquake.usgs.gov 
 
http://www.globalcmt.org
 
Jackson, J., Bouchon, M., Fielding, E., Funning, G., Ghorashi, M., Hatzfeld, D., Nazari, H., Parsons, B., Priestley, K., Talebian, M., Tatar, M., Walker, R. & Wright, T., 2006-"Seismotectonic, rupture process, and earthquake-hazard aspects of the 2003 December 26 Bam, Iran, earthquake".Geophys. J. Int., 166, 1270–1292.
 
 McCalpin, J. P., 2009- Paleoseismology, Academic Press Inc., Elsevier Inc., 2nd ed., 613pp.
 
Nazari, H., 2006- "Analyse de la tectonique récente et active dans l’Alborz Central et la région de Téhéran : « Approche morphotectonique et paléoseismologique »". Ph.D. thesis, Univ. of Montpellier II, France.
 
Nazari, H., Ritz, J. F., Salamati, R., Shafei, A., Ghassemi, A., Michelot, J. L., Massault, M, & Ghorashi, M., 2009- Morphological and Paleoseismological analysis along the Taleghan fault (Central Alborz, Iran), Geophys. J. Int., 178, 1028-1041.
 
Saboor, N., Ghassemi, M. R., Eskandari, M., Oveisi, B. & Talebian, M., 2011- Influence of structural maturity of active faults in eastern Iran on the strong ground motion, 6th International Conference on Seismology and Earthquake Engineering (SEE6), May 2011, Tehran, Iran.
 
Talebian, M., Biggs, J., Bolourchi, M., Copley, A., Ghassemi, A., Ghorashi, M., Hollingsworth, J., Jackson, J., Nissen, E., Oveisi, B., Parsons, B., Priestley, K. & Saiidi, A., 2006- "The Dahuiyeh (Zarand) earthquake of 2005 February 22 in central Iran: reactivation of an intramountain reverse fault". Geophys. J. Int. 164, 137–148.
 
 Walker, R. & Jackson, J., 2002- Offset and evolution of the Gowk fault, S.E. Iran: a major intra- continental strike- slip system. J. Struct. Geol., 24, 1677-1698.
 
Walker, R. T., Talebian, M., Sloan, R. A., Rasheedi, A., Fattahi, M. & Bryant, C., 2010- Holocene slip- rate on the Gowk strike-slip fault and implications for the distribution of tectonic strain in eastern Iran. Geophys. J. Int. (2010), doi: 10.1111/j.1365-246X.2010.04538.x
 
Wells, D. L. & Coppersmith, K. J., 1994- New empirical relationships among magnitude, rupture length, rupture width, rupture area and surface displacement. Bull. Seismo. Soc. Am. 84, 974-1002.