نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

2 دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

چکیده

مجموعه­ های دگرگونی گل­گهر، روتشون و خبر (در جنوب باختری بافت، استان کرمان)، جزیی از پهنه دگرگونی سنندج- سیرجان و شامل تناوبی از سنگ‌های رسوبی دگرگون شده، متابازیت‌ها و آهک‌های ناخالص دگرگون شده هستند. مطالعات مختلف نشان می­دهد که در این سنگ‎ها، اولین رخداد دگرگونی، با نخستین فاز دگرشکلی و جهت‌یابی کانی­های مسکوویت، بیوتیت، گارنت، کوارتز و فلدسپات همراه بوده و یک برگوارگی، موازی با لایه‎‎بندی اولیه (S0) ایجاد کرده است. رخداد دوم دگرگونی که با فاز دوم دگرشکلی همراه بوده، سبب ایجاد ریزچین‌ها و جهت‌یابی ترجیحی مسکوویت، بیوتیت، گارنت و آمفیبول و تشکیل برگوارگی S2 شده است. اما رخداد دگرگونی سوم، به‌صورت پسرونده بوده است که رخدادهای دگرشکلی و دگرگونی رخ داده منطبق بر فاز کوهزایی سیمرین پیشین هستند. ویژگی‌های ژئوشیمیایی سنگ‌های رسوبی دگرگون شده منطقه، بیانگر منشأ شیلی برای این سنگ‌هاست. تطابق و تغییرات سنگ‌شناسی واحدها در ستون‌های چینه‌شناسی، از شمال باختر به سوی جنوب خاور منطقه، نشان می‌دهد که در کمپلکس گل‌گهر (بخش باختری منطقه)، سنگ­های رسوبی تخریبی دگرگون شده، فراوانی قابل توجهی دارند. این بدان معنی است که سنگ‌های اولیه، در یک محیط کم ژرفا و آشفته تشکیل شده و همزمان با رسوب‌گذاری واحدهای تخریبی، ماگماهای بازیک نیز وارد حوضه رسوبی می‌شده­اند. با گذشت زمان، به سوی خاور و در زمان تشکیل سنگ‌های مادر کمپلکس روتشون، حوضه رسوبی کمی ژرف‌تر شده و گهگاه لایه‌های آهکی در میان سنگ‌های تخریبی و گدازه‌ها نهشته می‌شده است. سپس، حوضه رسوبی ژرف‌تر و آرام‌تر شده یعنی در زمان رسوب‌گذاری سنگ‌های مادر مجموعه خبر، مقدار زیادی آهک در حوضه ته‌نشین و فعالیت‌های ماگمایی به کلی متوقف شده است. روابط چینه‌شناسی مجموعه‌های یاد شده نشان می‌دهد که در زمان تشکیل سنگ‌های اولیه آنها نیز، ابتدا سنگ‌های مجموعه گل‌گوهر نهشته شده و در ژرفای بیشتری قرار گرفته­اند. به همین دلیل بالاترین درجه دگرگونی در بخش باختری منطقه (کمپلکس گل‌گهر و روتشون) و کمترین درجه دگرگونی در بخش خاوری منطقه (کمپلکس خبر) دیده می­شود.

کلیدواژه‌ها

کتابنگاری
سبزه‎ئی، م.، 1376- نقشه زمین شناسی خبر، مقیاس 100000 /1، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
شفیعی بافتی، ش.، 1379- تکوین ساختاری و تکتونیکی سنگ های پالئوزوییک- مزوزوییک کمربند سنندج- سرجان، منطقه خبر (جنوب غربی بافت)، پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، 153 ص.
 
References
Arkai, P., Mata, M. P., Giorgetti, G., Peacor, D. R. and Toth, M., 2000- Comparison of diagenetic and low-grade etamorphic evolution of chlorite in associated metapelites and metabasites: an integrated TEM and XRD study. Journal of  Metamorphic Geology  18: 531–550.
Best, M. G., 1982- Igneous and metamorphic petrology. W. H. Freeman and Co., San Francisco  2: 1-630.
Bheemalingeswara, K. and Tadesse, N., 2009- Petrographic and Geochemical Study of Low Grade Metamorphic Rocks around Negash with Reference to Base Metal Mineralization and Groundwater Quality, Tigray, Northern Ethiopia. K. Bheemalingeswara and Nata T (MEJS),Mekelle University, Mekelle 1: 106-132.
Castro, A., Fernandez, C., De La Rosa, J. D., Memeno-Ventas, I. and Rogers, G., 1996- Significance of  MORB derived amphibolites from the Aracena Metamorphic belt, southwest Spain. Journal of  Petrology  37: 235-260.
De La Roche, H., 1996- Sur existence de plusieurs facies geochemiques dans Les schistes Palezoiques des Pyrenees Luchonnaises. Geology of  Rundsch  35: 274-300.
Engel, A. E. J. and Engel, C. G., 1951- Origin and evolution of hornblende andesine amphibolites and Kindred facies, Bulletin of Geological Society of America 62: 12-35.
Evans, B.W. and Leake, B. E., 1956- The composition and origin of the striped amphibolites of Connemara, Ireland, Journal of Petrology  1: 337-363.
Garrels, R.M. and Mackenzie, F.T., 1972- Evolution of sedimentary rocks. W.W. Norton and Co., Inc.,New York  397 pp.
Herron, M. M., 1988- Geochemical classification of terrigeneous sands and shales from core or log data. Journal of Sedimentary Petrology 58: 820-829.
Kamp, P. C., Leake, B. E. and Senion, A. , 1976- The petrography and geochemistry of some Colifornia arkoses with application to identifying gneisses of metasedimentary origin. Journal of Geology 84: 195-212.
Leake, B. E., 1964- The chemical distinction between Ortho- and para-amphibolites, Journal of. Petrology  5: 238-254.
Mason, B. and Moore, C. B., 1982- Principles of geochemistry. John Wiley and Sons, 344 pp Pettijohn, F. J., Potter, P. E. and Siever, R., 1972- Sand and Sandstone. Springer-Verlag Berlin, Heidelberg, New York  1.5.13: 1-618.
Shaw, H. R., 1972- Viscosities of magmatic silicate liquids: An empirical method of prediction. American Journal of  Science  272: 870-893.
Suk, M., 1983- Petrology of Metamorphic Rocks. Elsevier Scientific Publishing Company 322p.