فصلنامه علمی علوم زمین

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اعضای دفتر فصلنامه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

داوران سال 1400

لینک پابلونز فصلنامه علوم زمین

آیین نامه تعیین هزینه پردازش مقاله در نشریات علمی دسترسی باز

ارزیابی توان هیدروکربورزایی و شرایط رسوبگذاری سازند سرگلو در میدان نفتی مسجدسلیمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

سازند سرگلو به دلیل ژرفای بسیار زیاد و گسترش محدود آن در فروافتادگی دزفول (منحصر به نواحی شمالی)، بسیار مورد توجه زمین‌شناسان و بویژه زمین‌شناسان نفت است. هدف از این مطالعه، بررسی پتانسیل هیدروکربورزایی و شرایط رسوبگذاری سازند سرگلو در شمال فروافتادگی دزفول است. بدین منظور 34 نمونه خرده سنگ حاصل از حفاری، از چـاه‌های 309، 310، 312 و 316 میـدان نفتی مسجدسلیمـان که لایه‌های ژوراسیک را قطع کرده‌انـد، برداشـت و تجزیه‌های ژئوشیمیایی پیرولیز راک‌ایول و پیرولیزــ‌کروماتوگرافی گازی (Pyrolysis Rock-Eval 6 & PY-GC)، بر روی آنان صورت گرفت. نتایج حاصل از این آزمایش‌ها نشان می‌دهد که این سازند با داشتن مقادیر بالای TOC، توان هیدروکربورزایی «بسیار خوب» دارد. استفاده از نمودار استاندارد ون‌کرولن تصحیح شده و همچنین نمودار HI در برابر Tmax به منظور بررسی کیفیت و بلوغ مواد آلی، نوع کروژن در چاه‌های 309، 310 و 312 را مخلوطی از انواع III-IV معرفی می‌کند. البته نوع اصلی کروژن در این چاه‌ها نوع (تیپ) III-II می‌باشد و علت این اختلاف، کاهش مقادیر پارامتر HI در نتیجه بلوغ حرارتی بالا است. در چاه 316 کیفیت مواد آلی بهبود یافته است و کروژن‌های مورد مطالعه تلفیقی از کروژن‌های نوع III-II هستند. نمودار اسمیت رسم شده برای نمونه‌ها نشان می‌دهد که در تمامی چاه‌ها، نسبت S1/TOC بیشتر از 1/0 است و همه نمونه‌ها در ژرفایی قرار دارند که شرایط لازم برای زایش هیدروکربور را دارند. نسبت Pr/n-C17 در برابر نسبت Ph/n-C18 حاصل از آزمایش‌های تکمیلی نشان می‌دهد که محیط رسوبگذاری این سازند در بیشتر رخساره‌ها محیط دریایی است. بررسی پیروگرام‌ها و ترموگرام‌های حاصل نـشان می‌دهد که آلکان‌های عادی در این طیف‌ها دارای فراوانی کربن‌های C15 –C20 بوده؛ این در حالی است که ترکیب‌های عادی آلکان‌های سنگین و بسیار سنگین فراوانی بسیار ضعیفی دارند. این امر به‌دلیل بلوغ بالای حرارتی است که سازند سرگلو پشت سر نهاده است. در پایان می‌توان گفت که به‌طور کلی سازند سرگلو در میدان نفتی مسجدسلیمان به دلیل موقعیت خاص میدان در فروافتادگی دزفول متفاوت از دیگر میادین نفتی عمل کرده و دارای پتانسیل هیدروکربوری بسیار بالایی است و با توجه به ژرفای بسیار زیاد و واقع شدن در پایان پنجره نفتی در مرحله گاز‌زایی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

مراجع
کتابنگاری
آقانباتی، ع.، 1383- زمین‌شناسی ایران، انتشارات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 586 صفحه.
حسینی، س. ح.، علیزاده، ب.؛ قلاوند، ه.، 1385- تعیین میزان جذب هیدروکربن توسط ماتریکس سنگ ‌منشأ سازند سرگلو؛ میدان نفتی مسجد سلیمان. بیست و پنجمین گردهمایی علوم زمین، 30 بهمن ماه الی 2 اسفندماه 1385، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
علیزاده، ب.، آدابی، م. ح.، تژه، ف.، 1385- ارزیابی پتانسیل هیدروکربورزائی سنگ‌های منشأ احتمالی در میدان نفتی مارون با استفاده از دستگاه پیرولیز راک ـ ایول 6، مجله علوم دانشگاه تهران.جلد سی و دوم، شماره 3، پائیز 1385، بخش زمین‌شناسی (2)، از صفحه 267 تا 274.
علیزاده، ب.، حسینی، س. ح.، قلاوند، ه.،1385- بررسی پتانسیل هیدروکربوری سازند سرگلو در میدان نفتی مسجدسلیمان با استفاده از دستگاه پیرولیز راک‌ایول VI. بیست و پنجمین گردهمایی علوم زمین، 30 بهمن ماه الی 2 اسفندماه 1385، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
 
References
Alizadeh, B., Adabi, M. H. & Tezheh, F., 2007- Oil-Oil Correlation of Asmari and Bangestan Reservoirs using Gas Chromatography (GC) and stable isotopes of carbon and sulfur in Marun Oilfield, S.W. Iran. Iranian Journal of Science and Technology. V.31, no. A3. pp. 241-253.
Behar, F., Beaumont, V. &  Pentea do, B., 2001- Rock-Eval 6 Technology: Performances and Developments, Oil & Gas Science and Technology-Rev. IFB, v. 56, pp.111-134.
Bordenave, M. L., 1993- Applied Petroleum Geochemistry. Paris: Editions technip.
Espitalie, J., Marquis, F. & Barsony, I., 1984- Geochemical logging. In: Voorhees, K.J. (Ed.), analytical Pyrolysis. Butterworths, Boston, pp. 276-304.
Huang, B., Xiao, X. & Zhang, M.,  2003- Geochemistry, grouping and origins of crude oils in the western Pearl River Mouth Basin, Offshore South China Sea. J. of Organic Geochemistry, v.34, p. 993-1008.
Hunt, J. M., 1996- Petroleum Geochemistry and Geology. 2nd Edition. W.H. Freeman and Company, New York. 743 p.
Peters, K. E. & Moldowan, J. M., 2005- The Biomarker Guide, Volume 1: Biomarkers and Isotopes in the Environment and Human History. Prentice-Hall, Englewood Cliffs, New Jersey.
Sepehr, M. & Cosgrove, J. W., 2004- Structural framework of the Zagros Fold–Thrust Belt, Iran. Marine and Petroleum Geology, vol 21. pp. 829-843. 
Smith, J. T., 1994- Petroleum systems logic as an exploration tool in a frontier setting. In L.B.Magoon and W.G.Dow (eds.), The petroleum system-from source to trap. AAPG Memoir 6. Tulsa : American Association of Petroleum Geologist, pp.25-49.
Waples, D. W., 1985- Geochemistry in Petroleum Exploration. Reidel Publish. Cy., Dordrecht, 232 p.
فصلنامه علمی علوم زمین
دوره 19، شماره 75
خرداد 1389
صفحه 173-178
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار