نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تربیت معلم، دانشکده علوم، گروه زمین‌شناسی، تهران، ایران

2 شرکت زرناب اکتشاف، تهران، ایران

3 گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه تربیت معلم تهران، تهران، ایران

چکیده

در این مطالعه 75 نمونه از نهشته‌های سازند قم در برش چینه‌شناسی اند‌آباد در شمال خاور ماه‌نشان از نظر روزن‌داران موجود مورد بررسی قرار گرفتند. سازند قم در برش یادشده با ستبرای 301 متر شامل سنگ‌آهک و مارن بوده و مرز آن با نهشته‌های سازند سرخ فوقانی در بالا و سازند سرخ زیرین در پایین به صورت ناپیوستگی هم شیب است. در این بررسی به طور کلی 39 جنس و 65 گونه از روزن‌داران کف‌زی و 3 جنس و 5 گونه از روزن‌داران پلانکتون تشخیص داده شد که 37 جنس و 57 گونه از روزن‌داران از این ناحیه برای نخستین بار گزارش می‌شوند. از میان میکروفسیل‌های موجود، روزن‌داران کف‌زی با توجه به تنوع و فراوانی اهمیت بیشتری داشته و مبنای بررسی زیست‌چینه‌نگاری قرار گرفتند. به علت شباهت مجموعه روزن‌داران کف‌زی سازند قم و سازند آسماری و نبود یک زون‌بندی زیستی رسمی برای سازند قم، از زون‌بندی زیستی Adams & Bourgeois (1967) که برای سازند آسماری ارائه شده در بررسی‌های زیست‌چینه‌نگاری و تعیین سن نسبی نهشته‌های سازند قم در برش چینه‌شناسی اند‌آباد استفاده شد. بر همین اساس و با توجه به گونه‌های شاخص معرفی شده در زون‌بندی زیستی یادشده برش چینه‌شناسی اندآباد با زیست‌زون‌های شماره 1 و2 قابل تطبیق و مقایسه است. بر پایه حضور، تجمع و گسترش چینه‌شناسی روزن‌داران سن نهشته‌های سازند قم در برش اند‌آباد اکیتانین پسین تا بوردیگالین تعیین شد. تجمع، فراوانی و تنوع گونه‌ای روزن‌داران در نمونه‌های برش اند‌آباد تغییر شرایط محیطی را نشان می‌دهد و در طول برش تنوع روزن‌داران به طور متناوب کاهش و افزایش می‌یابد. این در حالی است که بیشترین تنوع روزن‌داران تا 16 گونه می‌رسد. نهشته‌های سازند قم در برش اندآباد بر مبنای تغییرات تنوع گونه‌ای به 9 تجمع (assemblage) A تا I تقسیم‌بندی شد. بر پایه فراوانی روزن‌داران در هر تجمع نهشته‌های سازند قم مربوط به محیط دریایی و سکوی قاره‌ای درونی ( (inner shelf بوده و با تغییرات ژرفا همراه بوده است.

کلیدواژه‌ها

کتا‌بنگاری
رحیم‌زاده، ف.، 1373-زمین‌شناسی ایران، الیگوسن، میوسن, پلیوسن، طرح تدوین کتاب زمین‌شناسی ایران، شماره12، سازمان زمین‌شناسی کشور.
مظفری، ب.، 1378-  زیست‌چینه‌شناسی و سنگ‌چینه‌شناسی سازند قم و سنگ‌چینه‌شناسی سازند‌های سرخ فوقانی و پایینی در شمال خاور تکاب (شیخ جابر، موشمپا و اندآباد)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
References 
Adams, T. D. & Bourgeois, F., 1967- Asmari biostratigraphy. Iran. Oil Oper. Co., Geol. Explor. Div., Report no. 1074, pp.1-37, unpublished.
Alavi-Naini, M. & Amidi, S. M., 1968 - Geology of Western Part of Takab Quadrangle,Geol. Surv. Iran. Note no. 49, 98p.
Becker, E. & Dusenbury, A. N., 1985- Mio- Oligocene ( Aquitanian) Foraminifera from the Goajira Peninsula, Colombia, pp.1-8.
Blow, W. H., 1969- Late Middel Eocene to Recent planktonic foraminiferal biostratigraphy. Proceeding first International conference on planktonic microfossil genera, 1967, 1, 199 – 422.
Bolli, H. M. & Saunders, J. B., 1987- Oligocene to Holocene low latitude planktic foraminifera. pp. 155- 262. In: Bolli, H. M., Saunders, J. B. and Perch – Nielsen, K.(eds.), Plankton stratigraphy, Cambridge University Press.
Gallagher, S. J., Smith, A. J., Wallace, M. W., Holdgate, G. R. & Taylor, D., 2001-The Miocene palaeoenvironmental and palaeoceanographic evolution of the Gippsland Basin , Southeast Australia: a record of Southern Ocean change.
Henson, F. R. S., 1950- Middle Eastern Tertiary Peneroplidae (Foraminifera), with remarks on the phylogeny and taxonomy of the family, The West Yorkshire Printing Co. Lim., Wakefield, England, pp. 1-70.
Kennet, J. P. & Srinivasan, M. S., 1983- Neogene planktonic foraminifera, (a phylogenetic atlas), Hutchinson Ross publishing company, Stroudsburg,  Pennsylvania.
 Loeblich, A. R. & Tappan, J. H., 1988- Foraminiferal General and their Classification., Van Nostrand Reinhold Co., 2 vols, pls. 847. New York, 869 p.
Mohsenul Haque, A. F. M., 1959- The Foraminifera of the Ranikot and the Laki of the Nammal Gorge, Salt Rang, Volume I, pp.1-300.
Murray,  J. W., 1991- Ecology and Palaeoecology of Benthic Foraminifera. Longman, Harlow, Essex.
Murray, J. W., 2002- Introduction to Bentic Foraminifera In: S. K (ed.) Haslett, 2002. Quaternary Environmental Micropaleontology, Arnold, London.
Papp, A. & Schmid, M. E., 1985- Die fossilen Foraminiferen des rtiaren Beckens Von wien Revision der Monographie Von Alcide d`Orbigny   (1846), Abhandle. Geol. Bundesanst., Vienna, v. 37, pp. 1- 311.
Postuma., J. A., 1971- Manual of planktonic foraminifera, Elsevier publishing company.
Rahaghi, A., 1980-Tertiary faunal Assemblage of Qum-Kashan, Sabzewar and Jahrum area,. Nat. Iran. Oil  Co., Geol. Lab. Public., no. 8.
Todd, R., 1952- Vicksburg (Oligocene) Smaller Foraminifera from Mississippi, Geological survey professional paper 241, United State Government Printing Office, Washington: 1952 pp.-1-53.