نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 شرکت ملی نفت ایران، مدیریت اکتشاف، تهران، ایران

2 مؤسسة ژئوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

چکیده

      یکی از وظایف مفسر لرزه‌نگاری، تفسیر ساختارهای زمین‌شناسی است که در اعماق زمین قرار دارند. این ساختارها معمولاً نقشی اساسی در اکتشاف و تولید ذخایر هیدروکربنی ایفا می‌کنند. از آنجا که داده‌های لرزه‌ای همیشه کیفیت خوبی ندارند باید به گونه‌ای تفسیر نهایی را معتبر و قابل قبول کرد. یکی از راه‌های بهبود کیفیت تفسیر لرزه‌ای ساختارهای زمین‌شناسی، به حالت اولیه باز گرداندن (restoration) تفسیر ساختار برای درک شکل آن قبل از دگرشکلی است. بهترین راه برای شرح این مطلب، استفاده از معادلات تبدیل است که انتقال و چرخش جسم صلب و همچنین دگرشکلی را با هم لحاظ می‌کند. یک مقطع لرزه‌ای (seismic section) قابل بازگشت به حالت اولیه، معمولاً می‌تواند به وسیله روش‌های مختلفی به حالت اولیه بازگردانده شود و روش‌های مختلف تا حدی هندسه‌های متفاوتی ارائه می‌دهد. این بدان معنی است که استفاده از هرکدام از روش‌های بازگرداندن، لزوماً هندسه پیش از دگرشکلی را به طور دقیق ارائه نمی‌دهد. اما به هر حال، بازگرداندن به هر شیوه‌ای انجام شود، می‌تواند تفسیر حاصل را معتبر و قابل اطمینان سازد. هدف از این مطالعه، معرفی موازنه تفسیر مقاطع لرزه‌نگاری و استفاده از آن برای کاهش خطا در تفسیرهای لرزه‌نگاری است. به همین منظور، بر روی تفسیر یک مقطع لرزه‌نگاری نمونه از داده‌های لرزه‌نگاری سه بعدی دو میدان نفتی در خاور خوزستان، عمل موازنه طولی و سطحی صورت گرفت. بر این اساس تفسیر اولیه بهبود یافت و در نهایت
 با تفسیر اولیه مقایسه شد. به دلیل وجود داده‌های سطحی، چاه‌های فراوان و مقاطع عمقی لرزه‌ای کنترل شده به وسیله اطلاعات چاه‌ها در میدان‌های نفتی
 مورد نظر، عمل موازنه پاسخ مناسبی ارائه داد. برای موازنه تفسیر مقاطع لرزه‌نگاری در این منطقه، سه روش طولی-خطی (line-length)، برش ساده قائم (vertical simple shear) و لغزش خمشی (flexural slip) مقایسه و بر اساس محاسبات، روش لغزش خمشی به عنوان روش بهینه انتخاب شد.

کلیدواژه‌ها

سعادت‌نیا، ح.، 1383- بالانس طولی و سطحی تفسیر لرزه‌نگاری سه بعدی منطقه کرنج و پارسی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد ژئوفیزیک (گرایش لرزه شناسی)، مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران.
سعادت‌نیا، ح.، جواهریان، ع.، عبداللهی فرد، ا. وکاظمی، ک.، 1384- انتخاب روش بهینه برای موازنه طولی و سطحی تفسیر لرزه‌نگاری سه بعدی دو تاقدیس نفتی در شرق خوزستان: فصلنامه علوم زمین، زمستان 84، 15 (58)،  46-58.
 
 
References
Bucher, W. H., 1933- The deformation of the Earth’s crust, Princeton UniversityPress, Princeton, New Jersey.Chamberlain, R. T., 1910- The Appalachian folds of Central Pensylvanian:  Geol., 18, 228-251.
Dahlstrom, C. D. A., 1969- Balanced cross-sections: Canadian J. Earth Sci., 6, 743-757.
De Paor, D. G., 1990- Cross-section balancing in space and time. in: Petroleum and  tectonics in mobile belts (J. Letouzey, Ed.) Editions Technips, Paris, 149-154.
Elliott, D., 1983- The construction of balanced cross-sections: J. Struct. Geol., 5, 101.
Endignaux, L. & Mugnier, J. L., 1990- The use of a forward kinematic model in theconstruction of balanced cross-sections: Tectonics, 9, 1249-1262.
Geiser, J., Geiser, P. A., Kligfield, R., Ratliff, R. & Rowan, M., 1988-New applications of section construction: strain analysis, local balancing and  subsurface fault prediction: Mountain Geologist, 25 (2), 47-59.
Gougel, J., 1962- Tectonics, W. H. Freeman, San Francisco.
Groshong, R. H, 1999- 3-D structural geology: A practical guide to surface and  subsurface map interpretation, Chapter 8,    Springer-Verlag, Heidelberg, 324 p.
Hindlea, D., Kleyb, J., Onckenc, O., Sobolevc, S., 2005- Crustal balance and crustal flux from shortening estimates in the central Andes: Earth and Planetary Science Letters 230, 113– 124.
House, N., 2004- Depth reckoning speaks Volumes: AAPG Explorer (Geophysical  Corner column, May 2004).
Mitra, S. & Namson, J., 1989- Equal-area balancing: J. Am. Sci., 289, 563-599.
Ramsay, J. G. & Huber, M. I., 1983- Techniques of modern structural geology, Vol. 1. Academic Press, New York.
Suppe, J., 1983- Geometry and kinematics of fault-bend folding: J. Am. Sci., 283, 684-721.
Wickham, J. & Moeckel, G., 1997- Restoration of structural cross-sections: J. Struct. Geol., 19, 975-986.
Woodward, N. B., Gray, D. R. & Spears, D. B., 1986- Including strain data in balanced cross-sections: J. Struct. Geol., 8, 313-324.
Wu, S., Yu, Z., Zhang, R., Han, W. & D., 2005- Mesozoic–Cenozoic tectonic evolution of the Zhuanghai area, Bohai-Bay Basin, east China, the application of  balanced cross-sections: J. Geophys. Eng., 2, 158-168.