نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
2 دکترا، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه پیام نور، قم، ایران
3 استاد، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایرانفردوسی مشهد، مشهد، ایران
چکیده
به منظور مطالعه مرجانهای پرمین در شمال باختر ایران، برش چینه‌شناسی در کوههای علی‌باشی انتخاب و مورد نمونه‌برداری قرار گرفت. پس از مطالعه میکروسکپی برشهای طولی، عرضی و سریالی متعدد تهیه شده از بیش از 180 سنگواره مرجانی تعداد 12 گونه متعلق به 6 جنس از مرجانهای روگوزا و تابولا شناسایی شد. توالی پرمین منطقه جلفا، قلمرو دو نوع فونای مرجانی است. قلمرو فونای واگینوفیلیده شامل جنس‌های شاخص مرجانهای کلنی حوضه تتیس مانند Ipciphyllum و Waagenophyllum به دیرینگی پرمین میانی؟ ـ پسین است. قلمرو فونای سیاتاکسونیا به دیرینگی پرمین پسین شامل نماینده‌های فیلوژنتیک آخرین مرجانهای روگوزاست و غالباً دربردارنده جنس Pentaphyllum است که با فراوانی زیاد، تا نزدیکی حادثه انقراضی انتهای پرمین در رأس سازند علی باشی به حیات خود ادامه داده داده است. همچنین آخرین و جوانترین مرجان تابولا پیش از رویداد انقراضی پرمین پسین در منطقه جلفا، جنس Protomichelinia دانسته شده است. فونای مرجانی پرمین شمال باختر ایران به خوبی با فونای پرمین آباده در ایران مرکزی و فونای قفقاز جنوبی شباهت دارد. همچنین مرجانهای فونای واگینوفیلیده مشابه فونای هم سن در جنوب چین هستند، در حالی که مرجانهای سیاتاکسونیای پرمین پسین بوم‌گرایی بالایی را نشان می‌دهند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
کتابنگاری
بادپا، م.، خاکسار، ک.، عاشوری، ع. ر. و بادپا، م.، 1392- نخستین گزارش مرجانهای پرمین سازند خان (برش راهدار، کوههای کلمرد ـ شرق ایران)، سی و دومین گردهمایی و نخستین کنگره بین المللی تخصصی علوم زمین. اداره کل زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی شمال شرق کشور.
پرتوآذر، ح.، 1374- زمین‌شناسی ایران: سیستم پرمین در ایران، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 340 ص.
شعبانیان، ر.، خسروتهرانی، خ. و مومنی، ا.، 1386- چینه‌شناسی و دیرینهشناسی واحد‌های سنگی پرمین در شمال باختر ایران، فصلنامه علوم زمین، 63: صص. 98 تا 109.
عیسی، ع.، قادری، ع.، عاشوری، ع. ر. و کورن، د.، 1395- کنودونت‌های پرمین پسین- تریاس پیشین برش زال در شمال باختر ایران، پژوهش‌های چینهنگاری و رسوبشناسی، 32 (3): صص. 55 تا 74.
قادری، ع.، 1393- چینه‌شناسی و بومشناسی دیرینه توالی‌های پرمین بالایی تا مرز پرمین- تریاس در شمال باختر ایران بر اساس داده‌‌های زیستچینهای کنودونت‌ها و براکیوپود‌ها، رساله دکترا، دانشگاه فردوسی مشهد، 488 ص.
قادری، ع.، عاشوری، ع. ر. و محمودی قرایی، م. ح.، 1392- براکیوپود‌ها، شاخصی برای بررسی همزیستی در مطالعات بومشناختی: مثالی از براکیوپود‌های پرمین پسین شمال باختری ایران. پژوهش‌های چینه نگاری و رسوب شناختی، 52 (3): صص. 19 تا 38.
References
Abich, H., 1878- Eine Bergkalkfauna aus der Araxesenge bei Djoulfa in Armenia. Geol. Forsch. Kaukasischen Landern, Wien, (1): 1- 126.
Bagheri, S. and Stampfli, G. M., 2008- The Anarak, Jandaq and Posht-e-Badam metamorphic complexes in central Iran: New geological data, relationships and tectonic implications. Tectonophysics 451: 123- 155.
Denayer, J. and Hosgör, I., 2014- Lower Carboniferous rugose corals from the Arabian Plate: An insight from the Hakkari area (SE Turkey). Journal of Asian Earth Sciences, 79: 345- 357.
Ezaki, Y., 1989- Morphological and phylogenetic charactristics of Late Permian rugose corals in Iran. Memoirs of the Association of Australasian Palaeontologists, 8: 275- 281.
Ezaki, Y., 1991- Permian Corals from Abadeh and Julfa, Iran, West Tethys. Journal of Faculty of Science, Hokkaido University, Ser. IV, 23 (1): 53- 146.
Fan, Y. N., 1985- A Division of zoogeographical provinces by Permo- Carboniferous corals in Xizang (Tibet), China (in Chinese with English abstract). In: CGQXP Editorial Committee, Ministry of Geology and Mineral Resources, (ed.), Contributions to the Geology of Qinghai-Qinghai-Xizang (Tibet) Plateau (16). Beijing: Geological Publishing, House, 87- 104
Flugel, H., 1971- Upper Permian corals from Julfa. Geol. Surv. Iran, 19: 109-139.
Ghaderi, A., Garbelli, C., Angiolini, L., Ashouri, A. R., Korn, D., Rettori, R. and Mahmudy Gharaie, M. H., 2014a- Upper Permian brachiopods from the Ali Bashi Mountains, Julfa, NW Iran. Rivista Italiana di Paleontologia e Stratigrafia, 120: 27- 59.
Ghaderi, A., Leda, L., Schobben, M., Korn, D. and Ashouri, A. R., 2014b- High-resolution stratigraphy of the Changhsingian (Late Permian) successions of NW Iran and the Transcaucasus based on lithological features, conodonts and ammonoids. Fossil Record, 17: 41- 57.
Ghaderi, A., Taherpour Khalil-Abad, M., Ashouri, A. R. and Korn, D., 2016- Permian Calcareous algae from the Khachik Formation at the Ali Bashi Mountains, NW of Iran. Arabian Journal of Geosciences, 9 (17): 699: 1- 11.
Huang, T. K., 1932- Late Permian brachiopod fossils of south-western China. Palaeontologica Sinica, Series B, 9 (1): 1- 138.
Iljina, T. G., 1962- Late Permian and Early Triassic tetracorals from the Transcaucasus area. Transactions of Paleontological Institute of Russian Academy of Science, 107: 1- 104. (in Russian).
Iljina, T. G., 1965- Late Permian and Early Triassic tetracorals from the Transcaucasus area. Transactions of Paleontological Institute of Russian Academy of Science, 107: 1- 104. (in Russian).
IJRG (Iran-Japanese Research Group), 1981- The Permian and the Lower Triassic systems in Abadeh region, central Iran. Memoirs of the Faculty of Science, Kyoto University, Series of Geology and Mineralogy, 47 (2):61- 133
Jia, H. Z., Xu, S. Y., Kuang, G. D., Zhang, B. F., Zuo, Z. B. and Wu, J. Z., 1977- Anthozoa. In: Hubei Provincial Geological Science Research Institute (ed.), Atlas of the Paleontology of the South Central Regions, 2, Late Palaeozoic, 109- 272 (In Chinese).
Kiessling, W., Schobben, M., Ghaderi, A., Hairapetian, V., Leda, L. and Korn, D., 2018- Pre–mass extinction decline of latest Permian ammonoids. Geology, 46 (3): 283- 286.
Kozur, H. W., 2004- Pelagic uppermost Permian and the Permian–Triassic boundary conodonts of Iran. Part 1: taxonomy. Hallesches Jahrbuch Fur Geowissenschaften, Reihe B: Geologie, Palaontologie, Mineralogie, 18: 39-68.
Kozur, H. W., 2005- Pelagic uppermost Permian and the Permian–Triassic boundary conodonts of Iran. Part II: Investigated sections and evaluation of the conodont faunas. Hallesches Jahrbuch für Geowissenschaften B, Beiheft, 19: 49–86.
Kozur, H. W., 2007- Biostratigraphy and event stratigraphy in Iran around the Permian–Triassic Boundary (PTB): Implications for the causes of the PTB biotic crisis. Global and Planetary Change, 55: 155- 176.
Leda, L., Korn, D., Ghaderi, A., Hairapetian, V., Struck, U. and Reimold, W. U., 2014- Lithostratigraphy and carbonate microfacies across the Permian-Triassic boundary near Julfa (NW Iran) and in the Baghuk Mountains (Central Iran). Facies, 60: 295- 325.
Leven, E. J. and Gorgij, M. N., 2008- Bolorian and Kubergandian stages of the Permian in the Sanandaj-Sirjan zone of Iran. Stratigraphy and Geological Correlation, 16: 455- 466.
Mansuy, H., 1913- Faunes des calcaires a Productus de I'Indochine. Mem. Servo Ceol. Indochin e, 2 (4): 1- 133.
Mei, S. L. and Henderson, C. M., 2001- Evolution of Permian conodont provincialism and its significance in global correlation and paleoclimate implication. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 170: 237- 260.
Milanovskij, E. E. and Khain, V. E., 1963- Geologicheskoe stroenie Kavkaza. Izd. Mosk. Univ., Moskva, 357 p.
Minato, M. and Kato, M., 1965- Waagenophyllidae. Journal of the Faculty of Science, Hokkaido University. Series 4, Geology and Mineralogy, 12 (3- 4): 1- 242.
Partoazar, H., 2002- Permian-Triassic boundary conodonts from Julfa-Abadeh Belt along Northwest and Central Iran. Permophiles, 41: 34- 40.
Ross, C. A., 1967- Development of fusulinid (Foraminiferida) faunal realms. Journal of Paleontology 41: 1341–1354.
Ruban, D. A., Al-Husseini, M. I. and Iwasaki, Y., 2007- Review of Middle East Paleozoic plate tectonics. GeoArabia, 12: 35- 56.
Ruzhentsev, V. E. and Sarycheva, T. G., 1965- The Development and Change of Marine Organisms at the Palaeozoic-Mesozoic Boundary. Akademiya Nauk SSSR, Trudy Paleontologicheskogo Instituta, 108:1- 431.
Schobben, M., Stebbins, A., Ghaderi, A., Strauss, H., Korn, D. and Korte, Ch., 2015- Flourishing ocean drives the end-Permian marine mass extinction. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States, 112 (33): 1- 6.
Schobben, M., Van de Velde, S., Gliwa, L., Leda, L., Korn, D., Struck, U., Ullmann, C. V., Hairapetian, V., Ghaderi, A., Korte, Ch., Newton, R. J., Poulton, S. W., Wignall, P. B., 2017- Latest Permian carbonate carbon isotope variability traces heterogeneous organic carbon accumulation and authigenic carbonate formation. Climate of the Past, 11: 1635- 1659.
Shabanian, R. and Bagheri, M., 2008- Permian in Northwest of Iran. Permophiles, 51: 28- 31.
Shen, S. Z. and Shi, G. R., 2000- Wuchiapingian (early Lopingian, Permian) global brachiopod palaeobiogeography: a quantitative approach. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 162: 299- 318.
Shen, S. Z. and Shi, G. R., 2004- Capitanian (Late Guadalupian, Permian) global brachiopod palaeobiogeography and latitudinal diversity pattern. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 208: 235- 262.
Shi, G. R. and Grunt, T. A., 2000- Permian Gondwanan –Boreal antitropicality with special reference to brachiopod faunas. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 155: 239- 263.
Stepanov, D. L., Golshani, F. and Stocklin, J., 1969- Upper Permian and Permian-Triassic boundary in North Iran: Geological Survey of Iran, 12: 1- 72.
Stevens, C. H., 1985- Reconstruction of Permian paleobiogeography based on Tethyan faunal elements. In: Dutro Jr., J. T., and Pfeffercorn, H. W., (eds.), Neuvieme Congres international de Stratigraphy et de Geologie Carbonifere, Comte Rendu 5: Paleontology, Paleoecology, Paleogeography. Southern Illinois University Press, Carbondale, 383- 393.
Stuckenberg, A. A., 1895- Corals and bryozoans from the Carboniferous sediments in the Urals and Timan. Trudy Geologicheskogo Komiteta 10: 1- 244. (In Russian).
Teichert, C., Kummel, B. and Sweet, W.C., 1973- Permian-Triassic strata, Kuh-e-Ali Bashi, northwestern Iran. Bulletin of the Museum of Comparative Zoology, 145: 359- 472.
Tchudinova, I. I., 1965- Tabulata. In : V. E. Ruzentsev and T. G. Sarycheva (eds. ) , The development and change of marine organisms at the Paleozoic-Mesozoic boundary. Trans. Paleont. Inst., USSR Acad. Sci., 108: 150- 155. (In Russian).
Wang, X. D., Lin, W., Shen, S. Z., Chaodumrong, P., Shi, G. R., Wang, X. J. and Wang, Q. L., 2013- Early Permian rugose coral Cyathaxonia faunas from the Sibumasu Terrane (Southeast Asia) and the southern Sydney Basin (Southeast Australia): Paleontology and paleobiogeography. Gondwana Research, 24: 185- 191.
Xu, H. K., Shen, S. Z. and Cheng, L. R., 2005- Linoldhamininae, a new subfamily of Lyttoniidae Waagen, 1883 (Brachiopoda) from the Guadalupian (Middle Permian) Xiala Formation in the Xainza area, northern Tibet. Journal of Paleontology, 79 (5): 1012- 1018.
Yabe, H. and Hayasaka, L., 1915- Palaeozoic corals from Japan, Korea and China. jour. Ceol. Soc. Tokyo, 22: 55-70.
Yang, S. F. and Fan, Y. N., 1982- Carboniferous strata and fauna in Shenzha district, northern Xizang (in Chinese with English abstract). In: CGQXP Editorial Committee, Ministry of Geology and Mineral Resources (ed.), Contributions to the Geology of Qinghai-Xizang (Tibet) Plateau (10). Beijing, Geological Publishing House, 46- 69.
Yang, S. W., 1978- Tabulata. Paleontological Atlas of Southwest China, Guizhou, 2: 189-228.
Zhu, Z. G., Ren, R. S., Qi, D. R., Wu, W. S., Yan, Y. Y., Yu, C. M., Yu, X. G., Zhao, J. M., Chen, H., Chen, M. and Liao, W. H., 1982- Anthozoa. In: Nanjing Institute of Geology and Mineral Resources (ed.), Palaeontological Atlas of the East China, 2, Late Paleozoic Era. Geological Publishing House, Beijing, 108- 179. (In Chinese).
)