مقاله پژوهشی
زمین ساخت
روژان همتی؛ منوچهر قرشی؛ علی سلگی؛ عبدالله سعیدی
چکیده
منطقه مورد مطالعه در پهنه برخورد قاره ای عربی و ایران جای دارد. این پهنه شامل زاگرس مرتفع وچین خورده در سوی باختر به عنوان حاشیه غیرپویای زاگرس و یک پهنه خردشده و پهنه زمین درز شامل نهشته های بستر اقیانوس، سنگ آهک های محیط سکوی قاره حاشیه پویا و باقیمانده پوسته اقیانوسی تتیس جوان و سنگ های آذرین ناشی از فرورانش پوسته اقیانوسی و نفوذ ...
بیشتر
منطقه مورد مطالعه در پهنه برخورد قاره ای عربی و ایران جای دارد. این پهنه شامل زاگرس مرتفع وچین خورده در سوی باختر به عنوان حاشیه غیرپویای زاگرس و یک پهنه خردشده و پهنه زمین درز شامل نهشته های بستر اقیانوس، سنگ آهک های محیط سکوی قاره حاشیه پویا و باقیمانده پوسته اقیانوسی تتیس جوان و سنگ های آذرین ناشی از فرورانش پوسته اقیانوسی و نفوذ آن ها در حاشیه پویا می باشند که به وسیله ی گسل موچی– ملاعلی کرم بر روی پهنه ی چین خورده رانده می شود. تمامی سنگ های پهنه برخورد بارها به روی هم رانده شده اند و در حقیقت همبری بیشتر واحدهای سنگی در پهنه خرد شده گسله می باشد. برپایه ی موازنه ی برش عرضی در دو پهنه نرخ کوتاه شدگی در پهنه چین خورده و(252/6)کیلومتر و در پهنه خرد شده و(040/2)کیلومتر برآورد شده است. باتوجه به تفاوت ساختاری، سنگ شناختی و سیستم دگرشکلی در هردو پهنه، الگو سازی ساختارهای دو پهنه به ویژه در بخش زمین درز به دشوار امکان پذیرگردید. در این پژوهش کوشش شده است که در سه برش ساختاری تعیین شده نرخ کوتاه شدگی پوسته قاره ای برآورد گردد. بسیار روشن است که نرخ کوتاه شدگی در پهنه زمین درز خیلی بیشتر از زاگرس چین خورده است. بر پایه موازنه برش های عرضی نرخ کوتاه شدگی در برش های 2 و 3 به ترتیب (040/2)و (531/6)کیلومتر است. در برش (1) که در گستره اسلام آباد غرب برداشت شده است نرخ کوتاه شدگی (252/6)کیلومتر به دست آمده است .
مقاله پژوهشی
زمین شناسی نفت
سلمان جهانی
چکیده
مرزشمالی ورقه عربی یک پهنه گسلی پیچیده به موازات زمیندرز زاگرس وجود دارد که از تعداد قابلتوجهی گسلهای راندگی تشکیل شده است. جدای این گسلها، ساختار دیگری تقریبا" موازی با آنها ولی جوانتر وجود دارد که دارای سازوکار راستالغز راست بر بوده و به نام گسله اصلی جدید خوانده میشود. این گسله از تکه‌های گسلی متوالی، بـــا شیـــب نزدیک به ...
بیشتر
مرزشمالی ورقه عربی یک پهنه گسلی پیچیده به موازات زمیندرز زاگرس وجود دارد که از تعداد قابلتوجهی گسلهای راندگی تشکیل شده است. جدای این گسلها، ساختار دیگری تقریبا" موازی با آنها ولی جوانتر وجود دارد که دارای سازوکار راستالغز راست بر بوده و به نام گسله اصلی جدید خوانده میشود. این گسله از تکه‌های گسلی متوالی، بـــا شیـــب نزدیک به قائـم تشکیل شده که طول میانگین هریک 100 کیلومتر است. تکه‌های شناخته شده به ترتیب از شمال باختری به جنوب خاوری عبارتند از گسله‌های پیرانشهر، مریوان، سرتخت، مروارید، دینور، صحنه، نهاوند و دورود که در کنار هم یک پهنه جنبا و لرزه‌خیز را بوجود آورده اند. مطالعات صحرایی بیانگر تداوم این گسل به سمت جنوب خاوری است که دو تکه گسله دیگر به نامهای کوهرنگ و اردل معرفی می‌شوند. هر دو تکه با سازوکار راستالغز راست‌بر و شیب نزدیک به قائـم دارند و از بیشتر ساختارها جوانتر هستند. تکه اول به طول80 کیلومتر از مدار 33 درجه شمالی به صورت نردبانی از گسله دورود جدا شده و با روند 140 N و تا دشت کوهرنگ ادامه می‌یابد. تکه دوم (گسله اردل) به طول 120 کیلومتر بصورت نردبانی در محل دشت کوهرنگ از گسل کوهرنگ جدا شده و تا گسله شمالی-جنوبی دنا ادامه می یابد. در دو نقطه پایانی تکه گسله کوهرنگ گنبد نمکی وجود دارد. با توجه به سن بیشتر گنبدهای نمکی نسبت به MRF و ویژگیهای مکانیکی رسوبات در بالا و اطراف گنبدهای نمکی، می توان عنوان کرد جدایش این تکه ارتباط مستقیم با دو گنبد نمکی دارد.
مقاله پژوهشی
رسوب شناسی
محمد شلالوند؛ محمدحسین آدابی؛ افشین زهدی
چکیده
در‌این‌مطالعه، سازند تله‌زنگ به‌سن پالئوسن‌پسین در جنوب‌غرب کرمانشاه ازنظر خصوصیات ژئوشیمی‌عنصری وفرآیندهای دیاژنزی تأثیرگذار درطی تدفین موردبررسی قرارگرفته‌است. این سازند درتوالی مطالعه‌شده 282 متر ضخامت‌دارد که عمدتاًازسنگ‌آهک‌های دریایی کم‌عمق به‌همراه میان‌لایه‌های مارن‌و‌دولومیت تشکیل‌شده‌است. مهمترین فرآیندهای ...
بیشتر
در‌این‌مطالعه، سازند تله‌زنگ به‌سن پالئوسن‌پسین در جنوب‌غرب کرمانشاه ازنظر خصوصیات ژئوشیمی‌عنصری وفرآیندهای دیاژنزی تأثیرگذار درطی تدفین موردبررسی قرارگرفته‌است. این سازند درتوالی مطالعه‌شده 282 متر ضخامت‌دارد که عمدتاًازسنگ‌آهک‌های دریایی کم‌عمق به‌همراه میان‌لایه‌های مارن‌و‌دولومیت تشکیل‌شده‌است. مهمترین فرآیندهای دیاژنزی این سازند میکرایتی‌شدن، انواع‌تخلخل‌ها، سیمانی‌شدن، دولومیتی‌شدن و فشردگی می‌باشد. باتوجه‌به بافت سنگ وفراوانی ذرات اسکلتی ناپایدار (جلبک سبز و دوکفه‌ای)، تخلخل و سیمانی‌شدن بیشترین سهم را در بین فرآیندهای دیاژنزی شناسایی شده دارند. مطالعات میکروسکوپی وژئوشیمیایی نشان‌می‌دهد که این فرآیندها درمراحل ائوژنز و مزوژنز ابتدایی و درمحیط‌های دریایی، متائوریک و تدفینی کم‌عمق انجام شده‌اند. شواهد نشان‌می‌دهدکه کربنات‌های سازند تله‌زنگ تدفین عمیق را بعداز ته‌نشست درطی دیاژنز تحمل نکرده‌اند. سیالاتی که درطی‌تدفین بخش‌های زیرین این سازندرا تحت‌تأثیر قراردادهاست عمدتاً ماهیتی دریایی داشته وبه‌سمت بالای توالی علاوه بر آب‌دریا به‌میزان کمتر سیالات متائوریک نیز در طی دیاژنز، کربنات‌های دریایی سازند تله‌زنگ را تحت‌تأثیر قراردادهاست. بالا بودن نسبت استرانسیوم به منگنز (میانگین5/27) و نسبت استرانسیوم‌به‌کلسیم (میانگین61/1) و همچنین مقادیر پایین آهن (میانگین 78 پی‌پی‌ام) ومنگنز (میانگین 27 پی‌پی‌ام) بیانگر سیستم دیاژنتیکی بسته با تبادل آب‌به‌سنگ پایین برای کربنات‌های سازند تله‌زنگ است که این‌مقدار‌دربخش‌های بالایی‌توالی به‌طور نسبی افزایش می‌یابد. دلیل‌این‌افزایش می‌تواندبه‌تأثیرسیالات‌متائوریک باتوجه‌به حضورناپیوستگی‌فرسایشی بزرگ‌مقیاسی باشد که در رأس سازند تله‌زنگ و درزیر ماسه‌سنگ‌ها و کنگلومراهای قرمزرنگ سازندکشکان قرارگرفته‌است.
مقاله پژوهشی
زمین ساخت
عزیزالله بزی؛ محمد مهدی خطیب؛ محمدحسین زرین کوب
چکیده
آمیزه افیولیتی شمال مکران در جنوب خاوری ایران و در بخش شمالی منشور برافزایشی مکران قرار دارد. در این پژوهش، عناصر ساختاری مکران شمالی مورد مطالعه قرار گرفته و الگوی دگرشکلی حاکم بر آمیزه افیولیتی شمال مکران تجزیه و تحلیل شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، حداقل دو مرحله دگرشکلی در واحدهای سنگی آمیزه افیولیتی شمال مکران ثبت شده است. ...
بیشتر
آمیزه افیولیتی شمال مکران در جنوب خاوری ایران و در بخش شمالی منشور برافزایشی مکران قرار دارد. در این پژوهش، عناصر ساختاری مکران شمالی مورد مطالعه قرار گرفته و الگوی دگرشکلی حاکم بر آمیزه افیولیتی شمال مکران تجزیه و تحلیل شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، حداقل دو مرحله دگرشکلی در واحدهای سنگی آمیزه افیولیتی شمال مکران ثبت شده است. مرحله نخست که با توسعه ساختارهای کششی همراه بوده است، منجر به جایگیری دایک‌های ورقهای در توالی پوستهای سنگکرهی اقیانوسی شده است. بازگرداندن هندسه این دایکها به مراحل قبل از دگرشکلی، نمایانگر کشش در راستای SSW-NNE بوده و شرایط حاکم بر محیط اولیهی شکل‌گیری آمیزه افیولیتی شمال مکران را نشان می‌دهد. مرحله دوم که در نتیجهی همگرایی در منطقه و تحت تاثیر رژیم فشارشی یا ترافشارشی شکل گرفته، با توسعه انواع گسلهای راندگی و امتدادلغز، رانده شدن واحدهای سنگی بر روی یکدیگر و تکرار آنها به همراه چین‌خوردگی واحدهای رسوبی آشکار شده است. گسلهای راندگی با روند WNW-ESE و شیب بین 20 تا 40 درجه به سمت NNE، مهمترین تاثیر را در سیمای فعلی آمیزه افیولیتی شمال مکران داشته و نمایانگر شرایط حاکم در زمان بسته شدن حوضهی اقیانوسی و جایگیری سنگکرهی اقیانوسی هستند.
مقاله پژوهشی
سنگ شناسی
اسماعیل خان چوبان؛ بهزاد حاج علی لو؛ محسن مؤید؛ محمدرضا حسین زاده؛ مروت فرید آزاد
چکیده
در منطقه قزل‌داش داغی رخنمون قابل توجهی از فعالیت آتشفشانی میوسن با ترکیب آندزیتی به همراه نهشته‌های آذرآواری شامل توف، برش و آگلومرا وجود دارد. بافت این سنگ‌ها پورفیری تا میکرو پورفیری بوده و درشت بلور ها شامل پلاژیوکلاز، هورنبلند و اندکی بیوتیت است. منطقه-بندی بافت غربالی در دشت‌بلورهای پلاژیوکلاز این گدازه‌ها نشانه شرایط ...
بیشتر
در منطقه قزل‌داش داغی رخنمون قابل توجهی از فعالیت آتشفشانی میوسن با ترکیب آندزیتی به همراه نهشته‌های آذرآواری شامل توف، برش و آگلومرا وجود دارد. بافت این سنگ‌ها پورفیری تا میکرو پورفیری بوده و درشت بلور ها شامل پلاژیوکلاز، هورنبلند و اندکی بیوتیت است. منطقه-بندی بافت غربالی در دشت‌بلورهای پلاژیوکلاز این گدازه‌ها نشانه شرایط عدم تعادل حین انجماد ماگما است. این سنگ‌ها ماهیت کالک‌آلکالن دارند. ویژگیهای ژئوشیمیایی گدازه‌های قزل‌داش داغی نظیر غنی‌شدگی LREEها نسبت به HREEها و همچنین غنی‌شدگی عناصر LILE به همراه بی‌هنجاری‌های منفی Nb، Ti و P بیانگر وابستگی آنها به مناطق فرورانش است. این سنگ‌ها حاوی مقادیر بالای SiO2، Sr، Sr/Y و La/Yb و مقادیر پایینتر Y، MgO و Yb نسبت به سنگهای آتشفشانی کالک‌آلکالن معمولی هستند و می‌تواند نشانگر ویژگیهای آداکیتی گدازه‌ها باشد. بر پایه داده‌های ژئوشیمیایی این گدازه‌ها در اثر این گدازه ها در نتیجه ذوب بخشی پوسته اقیانوسی فرورانده شده ایجاد شده‌اند.
مقاله پژوهشی
دورسنجی
مینا زمیاد؛ پیمان افضل؛ محسن پورکرمانی؛ رضا نوری؛ محمدرضا جعفری
چکیده
محدوده تیرکا در استان سمنان واقع شده و بخشی از کمربند ماگمایی ترود- چاهشیرین که بیشتر از رسوبات پالئوژن و واحدهای سنگی آتشفشانی با ترکیب حدواسط تا بازیک ائوسن میانی- بالایی تشکیل شده است. هدف این تحقیق، بارزسازی دگرسانی‌های منطقه با استفاده از ترکیب روش‌های سنجش از دور و فرکتالی می‌باشد. بر این اساس ابتدا پردازش تصاویر ماهواره‌ای ...
بیشتر
محدوده تیرکا در استان سمنان واقع شده و بخشی از کمربند ماگمایی ترود- چاهشیرین که بیشتر از رسوبات پالئوژن و واحدهای سنگی آتشفشانی با ترکیب حدواسط تا بازیک ائوسن میانی- بالایی تشکیل شده است. هدف این تحقیق، بارزسازی دگرسانی‌های منطقه با استفاده از ترکیب روش‌های سنجش از دور و فرکتالی می‌باشد. بر این اساس ابتدا پردازش تصاویر ماهواره‌ای ASTER (Advanced Spaceborne Thermal Emission and Reflection Radiometer ) با استفاده از روش انطباق سیمای طیفی برای تعیین دگرسانی‌های اکسیدآهن، پروپیلیتیک، فیلیک و آرژیلیک انجام شد. سپس روش فرکتالی مقدار– تعداد برای رده‌بندی دگرسانی‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفت. نتایج به دست آمده از روش فرکتالی نشان داد که روند اصلی دگرسانی‌های محدوده شمال شرقی–جنوب غربی با شش جامعه برای دگرسانی اکسیدآهن، چهار جامعه برای هر یک از دگرسانی‌های آرژیلیک و فیلیک و پنج جامعه برای دگرسانی پروپیلیتیک می‌باشند. آنومالی‌های شدید از دگرسانی‌ها با مقادیری با ارزش بیش از 223 برای اکسیدآهن، 204 برای آرژیلیک، 199 برای پروپیلیتیک و 199 برای فیلیک محاسبه گردید. به منظور اعتبارسنجی نتایج، مشاهدات صحرایی و مطالعات آزمایشگاهی شامل مطالعات پتروگرافی و کانی‌شناسی بر روی مقاطع نازک-صیقلی انجام شد. همچنین با استفاده از ماتریس Logratio داده‌های به دست آمده مورد راستی آزمایی قرار گرفت.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی اقتصادی
علیرضا زراسوندی؛ محمد علی علی آبادی؛ محسن رضایی؛ هوشنگ پورکاسب
چکیده
کانسار محمدآباد دلیجان در استان مرکزی و از نظر پهنه‌های ساختاری ایران، در پهنه ارومیه- دختر قرار دارد .کانه‌زایی چینه‌کران آهن- مس به‌صورت برشی، رگه‌ای، توده‌ای، لایه‌ای و ریزلایه‌‌ای و شامل کانه‌های اصلی هماتیت، پیریت، کالکوپیریت و مگنتیت در واحدهای آتشفشانی- رسوبی ائوسن زیرین دیده میشود.مقادیر، نسبت‌ها و نمودارهای مختلف ...
بیشتر
کانسار محمدآباد دلیجان در استان مرکزی و از نظر پهنه‌های ساختاری ایران، در پهنه ارومیه- دختر قرار دارد .کانه‌زایی چینه‌کران آهن- مس به‌صورت برشی، رگه‌ای، توده‌ای، لایه‌ای و ریزلایه‌‌ای و شامل کانه‌های اصلی هماتیت، پیریت، کالکوپیریت و مگنتیت در واحدهای آتشفشانی- رسوبی ائوسن زیرین دیده میشود.مقادیر، نسبت‌ها و نمودارهای مختلف عناصر کمیاب و عناصرخاکی کمیاب نشان از کانه‌زایی گرمابی با غلبه سیالات ماگمایی دارد. مقادیر δ34S کانیهای سولفیدی ( ‰ 51/1+ _ 76/2-) حاکی از منشاء ماگمایی گوگرد می‌باشد. مقادیر δ13C (میانگین ‰ 61/3-)،δ18O ( میانگین ‰ 946/12 )، و نمودارهای مربوطه نمایانگر منشاء ماگمایی کربن، گرمابی بودن کلسیت و وجود سیال کانهزای عمدتاً ماگمایی می‌باشد.با توجه به شواهد بالا و قرارگیری منطقه در یک رژیم کششی منطبق بر جایگاه لبه باختری کمان ماگمایی ارومیه- دختر طی ائوسن زیرین و احتمال زیاد وجود توده ماگمایی در اعماق منطقه که علاوه بر دارا بودن پتانسیل بالای کانه‌زایی آهن و مس و تأمینکننده گوگرد نقش یک موتور گرمایی را برای انتقال سیالات کانه‌زا به بستر دریا داشته است، یک رخداد بروندمی-گرمابی را برای تشکیل این کانسار در واحدهای رسوبی- آتشفشانی ائوسن منطقه پیشنهاد می شود
مقاله پژوهشی
رسوب شناسی
هادی امین رسولی؛ حاجی حسین عزیزی؛ شهلا محمودیان
چکیده
توالی کرتاسه بالایی (UCS) در شمال پهنه سنندج-سیرجان، دربردارنده 5 واحد، به ستبرای2000 متر، شامل آهک، شیل، ماسه سنگ، کنگلومرای درون سازندی، و گدازه های بازالتی و آندزیتی است. این سنگ‌ها با ناپیوستگی بر روی نهشته‌های کرتاسه پایینی و در زیر کنگلومرای پالئوسن جای دارند. الگوی عناصر نادر خاکی (REEs)، نسبت‌های (22-18) Al2O3/TiO2،(24/4-5/43) ...
بیشتر
توالی کرتاسه بالایی (UCS) در شمال پهنه سنندج-سیرجان، دربردارنده 5 واحد، به ستبرای2000 متر، شامل آهک، شیل، ماسه سنگ، کنگلومرای درون سازندی، و گدازه های بازالتی و آندزیتی است. این سنگ‌ها با ناپیوستگی بر روی نهشته‌های کرتاسه پایینی و در زیر کنگلومرای پالئوسن جای دارند. الگوی عناصر نادر خاکی (REEs)، نسبت‌های (22-18) Al2O3/TiO2،(24/4-5/43) La/LuCN (2/53-0/51) ، LREEs/HREEs (Nd/ErCN > 5) ،La/Sc (Th/Sc (0/42-0/68 و آنومالی‌های منفی (0/89-0/26) * Eu/Eu و (0/82-0/14) * Nb/Nb نمونه‌های شیل UCS نشان می‌دهند که این نمونهها بطور عمده نابالغ، رسوبات چرخه اول ناشی از فرسایش سنگهای متوسط تا اسیدی کمان ماگمایی هستند. سنگهای آتشفشانی در هنگام ذوب بخشی درون پوسته‌ایی قطعه اقیانوسی دگرسان شده فرورونده در رخساره گارنت- آمفیبولیت فشار بالا پدید آمده‌اند.ترکیب شیمیایی و تغییرات عمودی رخساره‌های سنگی UCS، گویای تغییر محیط رسوبی در طی رسوبگذاری از دراز گودال به سراشیبی دراز گودال و حوضه جلوی کمان ماگمایی، ناشی از مهاجرت کمان ماگمایی به سوی قاره است. فعالیت آتشفشانهای کرتاسه پسین منجر به Upwelling آب‌های احیایی، مرگ گروهی پلانکتونها، و تشکیل پیریت در رسوبات شده است. در نمودار Th/Yb-Ta/Yb جاگیری نمونهها در بازه‌های ACM و WPVZ ناشی از تحولات تکتونیکی از فرورانش با شیب کم به شرایط آتشفشانی کششی می‌باشد.
مقاله پژوهشی
اکتشاف و معدن
محمد امین جعفری؛ احد نظرپور؛ قدرت‌اله رستمی پایدار
چکیده
در این پژوهش با استفاده از روش‌های فازی-گاما، تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و بر اساس وزن‌دهی به لایه‌های اکتشافی توسط نظر کارشناسان علوم زمین، مدلسازی پتانسیل معدنی عناصر سرب و روی در محدوده ورقة خٌنداب (بخشی از پهنه متالوژنی ملایر- اصفهان) صورت گرفت. لایة ژئوشیمی مربوط به عناصر سرب و روی با استفاده از روش شاخص سینگولاریتی (SI) که در شناسایی ...
بیشتر
در این پژوهش با استفاده از روش‌های فازی-گاما، تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و بر اساس وزن‌دهی به لایه‌های اکتشافی توسط نظر کارشناسان علوم زمین، مدلسازی پتانسیل معدنی عناصر سرب و روی در محدوده ورقة خٌنداب (بخشی از پهنه متالوژنی ملایر- اصفهان) صورت گرفت. لایة ژئوشیمی مربوط به عناصر سرب و روی با استفاده از روش شاخص سینگولاریتی (SI) که در شناسایی آنومالی ضعیف و پنهان دقت بالایی دارد تهیه شد. تمام لایهها و زیرلایههای اکتشافی شامل لیتولوژی، ژئوشیمی، چگالی کانسارها و نشانههای معدنی سرب و روی، چگالی گسلها و دگرسانی‌های سیلیسی و کربناته با استفاده از روش فازی- گاما وزن‌دهی و در دامنة 0 تا 1 قرار گرفتند و لایه‌های فازیسازی با مقدار گامای (γ) 95/0 با یکدیگر تلفیق و نقشههای پتانسیل‌یابی عناصر سرب و روی در منطقه مورد مطالعه حاصل شد. سپس با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و با تشکیل دادن ماتریس مناسب برای لایه‌های اکتشافی، لایهها وزن‌دهی شدند و نقشة پتانسیل‌یابی عناصر مورد نظر بدست آمد. نتایج حاصل نشان داد روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در مقایسه با روش فازی- گاما آنومالی‌های بیشتری را مشخص کرده و آنومالی‌های بدست آمده از این روش انطباق بیشتری با ذخایر سرب و روی موجود در منطقه نشان می‌دهد.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی اقتصادی
هادی محمدیان؛ وارطان سیمونز؛ کمال سیاه چشم
چکیده
محدوده ساریخانلو در شمال‌غرب مشگین‌شهر قرار دارد. واحدهای آذرین منطقه شامل توالی‌های آذرآواری پالئوسن-ائوسن و واحدهای آتشفشانی آندزیت-بازالتی است. واحدهای سنگی منطقه سرشت کالک‌آلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی و ماهیت متاآلومینوس دارند، که در موقعیت تکتونیکی بالا آمدگی پس از برخورد تشکیل شده‌اند. فعالیت سیستم گرمابی در این ...
بیشتر
محدوده ساریخانلو در شمال‌غرب مشگین‌شهر قرار دارد. واحدهای آذرین منطقه شامل توالی‌های آذرآواری پالئوسن-ائوسن و واحدهای آتشفشانی آندزیت-بازالتی است. واحدهای سنگی منطقه سرشت کالک‌آلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی و ماهیت متاآلومینوس دارند، که در موقعیت تکتونیکی بالا آمدگی پس از برخورد تشکیل شده‌اند. فعالیت سیستم گرمابی در این منطقه منجر به تشکیل رگه‌ها و کلاهک‌های سیلیسی و انواع دگرسانی‌های پروپیلیتیک، فیلیک، سیلیسی و آرژیلیک (شامل حد واسط و پیشرفته) شده است. کانه‌های فلزی تشکیل شده در کانسار ساریخانلو شامل پیریت، طلای آزاد، آرسنوپیریت و انواع اکسید-های آهن و به مقدار جزئی مالاکیت است که طی چهار مرحله کانه‌زایی تشکیل شده‌اند. عیار طلا در بیشتر نمونه‌های سطحی این کانسار در حد ppb650-300 می‌باشد که به شکل طلای آزاد همرشد با پیریت یا در پیریت‌های نسل دوم میزبانی میشود. مطالعات میانبارهای سیال نشان داد که دمای همگن‌شدن در رگه‌های سیلیسی بین oC 175 تا 355 است که با توجه به فشار پایین میانبارهای سیال (اغلب کمتر از40 بار) می‌تواند نشانگر دمای به دام افتادن سیال باشد. شوری میانبارهای سیال بین 2/0 تا 3 درصد وزنی معادل نمک طعام است. شرایط فیزیکوشیمیایی سیال کانه‌زا و مجموعه کانیهای دگرسانی و سنگ میزبان آتشفشانی نشانگر شباهت کانسار ساریخانلو با کانسارهای اپی‌ترمال سولفیداسیون پایین می-باشد.
مقاله پژوهشی
زمین ساخت
بابک سامانی؛ سجاد زارعی؛ عاطفه قنبری
چکیده
روش الگوریتم پنجره مجزا به عنوان یک روش مؤثر در استخراج دمای سطح زمین محسوب میشود. نتایج الگوی حرارتی نشان می دهد که در حالت کلی دمای سطحی گنبد نمکی گچ در مقایسه با گنبد نمکی سیاه طاق از درجه حرارت بیشتری برخوردار است. از لحاظ ساختاری بالاتر بودن دمای گنبد نمکی گچ را میتوان احتمالا در ارتباط با ریشه‌دار بودن این گنبد نمکی و ارتباط ...
بیشتر
روش الگوریتم پنجره مجزا به عنوان یک روش مؤثر در استخراج دمای سطح زمین محسوب میشود. نتایج الگوی حرارتی نشان می دهد که در حالت کلی دمای سطحی گنبد نمکی گچ در مقایسه با گنبد نمکی سیاه طاق از درجه حرارت بیشتری برخوردار است. از لحاظ ساختاری بالاتر بودن دمای گنبد نمکی گچ را میتوان احتمالا در ارتباط با ریشه‌دار بودن این گنبد نمکی و ارتباط آن با ستون نمکی پیسنگی دانست. در حالی که دمای پایینتر گنبد نمکی سیاه طاق می‌تواند ناشی از عدم ارتباط گنبد نمکی با منبع نمکی سری هرمز باشد. نقشههای آنومالی حرارتی نشان دهنده الگوهای حرارتی متفاوت در این گنبدهای نمکی می باشد. الگوی مکانی آنومالی حرارتی در گنبد نمکی سیاه طاق نشان دهنده یک روند خطی در بخش شرقی آن می باشد. این الگوی حرارتی خطی در گنبد نمکی سیاه طاق را می توان در ارتباط با تابش صبحگاهی خورشید به دامنة شرقی این نمکشار دانست. با توجه به نقشة LST حاصله، بیشترین دما در گنبد نمکی گچ ۴۱.۸۷ درجة سانتیگراد و در گنبد نمکی سیاه طاق ۳۶.۷ درجة سانتیگراد می‌باشد.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی اقتصادی
مهرداد موحدی؛ محمد یزدی؛ مهرداد بهزادی
چکیده
کانسار اسکارنی عشوند در اثر تزریق توده نفوذی فلسیک در سنگهای کربناته به سن پرمین و تریاس و تبادل یونی بین آنها تشکیل شده است. به‌منظور تعیین ویژگیهای سیال کانه‌ساز، میانبارهای سیال در کانیهای کوارتز و کلسیت زون کانی‌سازی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج اندازه‌گیری‌ها نشان می‌دهد که در این کانی‌ها دو دسته میانبار سیال نوع ...
بیشتر
کانسار اسکارنی عشوند در اثر تزریق توده نفوذی فلسیک در سنگهای کربناته به سن پرمین و تریاس و تبادل یونی بین آنها تشکیل شده است. به‌منظور تعیین ویژگیهای سیال کانه‌ساز، میانبارهای سیال در کانیهای کوارتز و کلسیت زون کانی‌سازی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج اندازه‌گیری‌ها نشان می‌دهد که در این کانی‌ها دو دسته میانبار سیال نوع (L+V) با شوری کم تا متوسط و گستره دمای همگنشدگی ۱49 تا 480 درجه سانتیگراد و نوع (V+L) با شوری کم تا متوسط و گستره دمای همگنشدگی 338 تا 448 درجه سانتیگراد وجود دارد که هر دو در مرحله پسرونده اسکارن ایجاد شده‌اند. خاستگاه میانبارهای سیال نوع (L+V) ماگمایی_جوی و دگرگونی و نوع (V+L) سیالات دگرگونی هستند. فرآیندهای آمیختگی همدمای سیالات با شوری مختلف و رقیقشدگی سیالات بر اثر مخلوط شدن آب‌های جوی با سیالات ماگمایی_دگرگونی عوامل اصلی تکوین سیالات کانه‌ساز در این کانسار هستند. فشار سیالات در طول زمان تشکیل کانسنگ از کمتر از 50 تا اندکی بیش از 150 بار متغیر بوده و دمای تقریبی تشکیل کانسار بین 200 تا 360 درجه سانتیگراد بوده است. بر این اساس میتوان عمق تشکیل کانسار اسکارن عشوند را حدود 650 متر نسبت به سطح ایستابی قدیمی تخمین زد.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی اقتصادی
نگار کبودمهری؛ حسین کوهستانی؛ میرعلی اصغر مختاری؛ افشین زهدی
چکیده
رخداد معدنی تریان در پهنه ایران مرکزی و در فاصله 120 کیلومتری شمال‌باختر زنجان قرار دارد. کانه‌زایی سرب و روی در این رخداد معدنی به‌صورت لامینه‌ای و عدسی‌شکل همروند با لایه‌بندی واحدهای ماسه‌سنگی خاکستری رنگ سازند قرمز بالایی رخ داده است. کانه‌زایی اغلب در اطراف و درون قطعات فسیل‌های گیاهی رخ داده و دارای بافت‌های دانه‌پراکنده، ...
بیشتر
رخداد معدنی تریان در پهنه ایران مرکزی و در فاصله 120 کیلومتری شمال‌باختر زنجان قرار دارد. کانه‌زایی سرب و روی در این رخداد معدنی به‌صورت لامینه‌ای و عدسی‌شکل همروند با لایه‌بندی واحدهای ماسه‌سنگی خاکستری رنگ سازند قرمز بالایی رخ داده است. کانه‌زایی اغلب در اطراف و درون قطعات فسیل‌های گیاهی رخ داده و دارای بافت‌های دانه‌پراکنده، جانشینی، شبه‌لامینه‌ای، سیمان بین دانه‌ای، فرامبوئیدال و رگه- رگچه‌ای می‌باشد. افق ماسه‌سنگی کانهدار در تریان حدود 350 متر درازا و 1 متر پهنا داشته و دارای سه پهنه قرمز اکسیدان، پهنه شسته‌شده و پهنه احیایی کانهدار است. گالن، اسفالریت، پیریت و آرسنوپیریت کانی‌شناسی اصلی ماده معدنی را در رخداد معدنی تریان تشکیل می‌دهند. سروزیت و گوتیت در اثر فرایندهای برون‌زاد و هوازدگی تشکیل شده‌اند. مقایسه الگوی عناصر کمیاب و کمیاب خاکی در نمونه‌های کانهدار و ماسه‌سنگ‌های بدون کانه‌زایی بیانگر تهی‌شدگی در میزان این عناصر در نمونه‌های کانهدار است. با توجه به ویژگی‌هایی مانند محیط تکتونیکی، محیط تشکیل، سنگ میزبان، وجود بقایای فسیل‌های گیاهی، ژئومتری، بافت و کانی‌شناسی ماده معدنی و دگرسانی، رخداد معدنی تریان در دسته کانسارهای مس با میزبان رسوبی تیپ Redbed قرار گرفته و قابل مقایسه با دیگر کانسارهای مس و سرب- روی تیپ Redbed در محور آوج- زنجان- تبریز- خوی است.
مقاله پژوهشی
زمین ساخت
اسماعیل فرحزادی؛ احمد علوی؛ محمد رضا قاسمی؛ شهرام شرکتی
چکیده
چکیدهشناخت تاریخچه برخاستگی و چین‌خوردگی در یک ناحیه،کمک شایانی به درک تاریخچه زایش، مهاجرت و به تله‌افتادگی هیدروکربن و کاهش ریسک حفاری اکتشافی در آن منطقه دارد. مدل‌سازی‌گرمایی در امتداد برش‌ساختاری، به درک این تاریخچه و برنامه‌ریز‌‌‌ی‌های بعدی جهت اکتشاف منابع جدید،کمک فراوانی خواهد نمود. در این مقاله بااستفاده از‌خطوط ...
بیشتر
چکیدهشناخت تاریخچه برخاستگی و چین‌خوردگی در یک ناحیه،کمک شایانی به درک تاریخچه زایش، مهاجرت و به تله‌افتادگی هیدروکربن و کاهش ریسک حفاری اکتشافی در آن منطقه دارد. مدل‌سازی‌گرمایی در امتداد برش‌ساختاری، به درک این تاریخچه و برنامه‌ریز‌‌‌ی‌های بعدی جهت اکتشاف منابع جدید،کمک فراوانی خواهد نمود. در این مقاله بااستفاده از‌خطوط لرزه‌ای بازتابی سه‌بعدی و نقشه‌های‌زمین‌شناسی، یک برش ناحیه‌ای‌‌ترازمند ترسیم و به صورت چند مرحلهای بازسازی شد و با استفاده از آن و مدل‌گرمایی تولید شده با کمک داده‌های انعکاس ویترینایت وآپاتیت فیشن‌ترک، تاریخچه فرایش و فرسایش ناحیه‌ای بررسی گردید. نتایج این پژوهش نشان می‌دهدکه نهشته‌های پالئوزوئیک برخلاف سری هرمز، از زاگرس‌بلند‌تا دشت‌آبادان ضخامت نزدیک به هم دارند‌که نشان‌دهنده این واقعیت است که در زمان پالئوزوئیک رخدادهای زمین‌ساختی–رسوبی درسراسر‌ناحیه یکسان بوده است.داده‌های آپاتیت فیشن‌ترک زمان سرد‌شدگی سنگ‌ها را دربازه زمانی الیگوسن‌پایانی تا میوسن‌میانی و بین14تا 24میلیون سال نشان می‌دهد. براساس نمودارهای تدفین، فرایش پی‌سنگ از زاگرس‌بلند به سمت دشت‌آبادان روندی‌کاهشی دارد‌که حاکی از‌آن است‌که پی‌سنگ دربخش شمالی برش‌ساختاری، زودتر‌از بخش‌جنوبی در‌‌دگرشکلی درگیر‌شده است و این درگیری بر تشکیل ساختارها، تغییر‌رخساره‌های رسوبی و الگوی فرسایش ناحیه‌ای موثر بوده است.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی اقتصادی
مرتضی دلاوری؛ خدیجه قربانی؛ امیرعلی طباخ شعبانی
چکیده
کمربند ماگمایی ارومیه - دختر به موازات زمیندرز زاگرس و در نتیجه فرورانش لیتوسفر اقیانوسی نئوتتیس به زیر حاشیه جنوبی اورازیا تشکیل شده است. سنگهای آتشفشانی مورد تحقیق در محدوده رزن- آوج بخشی از ماگماتیسم نوار ارومیه – دختر هستند. این سنگ‌ها شامل الیوین‌بازالت، بازالت تا معدودی تراکی‌آندزیت با ماهیت آلکالن هستند. روابط چینه‌شناختی ...
بیشتر
کمربند ماگمایی ارومیه - دختر به موازات زمیندرز زاگرس و در نتیجه فرورانش لیتوسفر اقیانوسی نئوتتیس به زیر حاشیه جنوبی اورازیا تشکیل شده است. سنگهای آتشفشانی مورد تحقیق در محدوده رزن- آوج بخشی از ماگماتیسم نوار ارومیه – دختر هستند. این سنگ‌ها شامل الیوین‌بازالت، بازالت تا معدودی تراکی‌آندزیت با ماهیت آلکالن هستند. روابط چینه‌شناختی میان‌لایه‌ای افق‌های آتشفشانی با رسوبات سازند قم موید سن الیگومیوسن آنهاست. تمرکز عناصر اصلی و کمیاب سنگهای آتشفشانی و مدلسازی شیمیایی نشان‌دهنده نقش بارز فرایند تبلور تفریقی (35 تا 45 درصد) با مشارکت کانیهای الیوین، کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز در تحول ترکیب مذاب است. شیمی سنگ کل این سنگ‌ها نشان‌دهنده غنی‌شدگی زیاد LREE/HREE و نبود تهی‌شدگی HFSE همانند مذاب‌های OIB است. به نظر می‌رسد پس از فعالیت ماگمایی گسترده ائوسن در نوار- ارومیه دختر که مشخصات بارز ماگماتیسم قوسی دارد، در الیگومیوسن منشأ مذاب‌ها به گوشته عمیق‌تر آستنوسفری تغییر پیدا کرده است. احتمالاً پس از آغازین مراحل برخورد پلیتی عربی- اوراسیایی در ائوسن پایانی- الیگوسن آغازی و عقبگرد لیتوسفر فرورونده، جریانی از گوشته آستنوسفری به درون گوه گوشته‌ای تزریق شده و به طور ضعیفی تحت تأثیر مواد فرورانشی قرار گرفته است که باعث شکل‌گیری مذاب‌های الیگومیوسن شده است.
مقاله پژوهشی
رسوب شناسی
محمود شرفی؛ نسیم موسوی؛ مهرانهران مرادپور؛ بیژن بیرانوند؛ ابراهیم عبدالهی؛ حسین مهاجر سلطانی
چکیده
براساس مطالعات سنگ‌شناسی، سازند چلکن در ناحیه دشت گرگان در برش مورد مطالعه به دو واحد ماسه‌سنگ پایین و مادستون بالایی تقسیم شده است. مطالعات پتروگرافی بیانگر ترکیب لیت‌آرنایت (کالک‌آرنایت) و ساب‌لیت‌آرنایت با بلوغ بافتی و ترکیبی پایین برای ماسه‌سنگ‌ها است. نهشته‌های کنگلومرا نیز در این سازند در برش مورد مطالعه از نوع ارتوکنگلومرای ...
بیشتر
براساس مطالعات سنگ‌شناسی، سازند چلکن در ناحیه دشت گرگان در برش مورد مطالعه به دو واحد ماسه‌سنگ پایین و مادستون بالایی تقسیم شده است. مطالعات پتروگرافی بیانگر ترکیب لیت‌آرنایت (کالک‌آرنایت) و ساب‌لیت‌آرنایت با بلوغ بافتی و ترکیبی پایین برای ماسه‌سنگ‌ها است. نهشته‌های کنگلومرا نیز در این سازند در برش مورد مطالعه از نوع ارتوکنگلومرای پلیمیکتیت و متشکل از خردههای متنوع کربنات و چرت تعیین شده است. وجود تخلخل قابل توجه به فرم های حفرهای، کانالی و شکستگی در نهشته‌های ماسه‌سنگ و کنگلومرا و حتی گلسنگ استعداد بالای این رسوبات را به عنوان سنگ مخزن نشان داده و ضرورت انجام مطالعات اکتشافی در بخش ایرانی خزر جنوبی را مطرح می‌نماید. بر اساس جوانترین نانوفسیلهای یافت شده در سازند چلکن، سن نسبی این سازند در ناحیه مورد مطالعه انتهای میوسن تا پلیوسن میانی (؟) تعیین شده است. گسترش نانوفسیلهای آهکی نشان‌دهنده وجود ارتباط بین حوضه خزر جنوبی با دریای سیاه و حوضه مدیترانه در انتهای میوسن- ابتدای پلیوسن و ایتدای پلئیستوسن و عدم ارتباط در بخش عمده دوره پلیوسن است که برای اولین بار در این مطالعه مطرح میشود.
مقاله پژوهشی
آب شناسی
مسعود مرسلی
چکیده
پیش‌بینی میزان هجوم آب‌های زیرزمینی به تونل‌های در حال حفر، یکی از مهمترین مشکلات پروژه‌های تونلی است. روش‌های تجربی و تحلیلی بسیاری وجود دارند که تخمینی از آب ورودی به تونل می دهند، اما دقت آنها همواره پایین است. نفوذپذیری و بار آبی از مهمترین فاکتورهای تعیین کننده آب ورودی به تونل هستند. بدلیل پیچیدگی‌های شرایط زمین‌شناسی و ...
بیشتر
پیش‌بینی میزان هجوم آب‌های زیرزمینی به تونل‌های در حال حفر، یکی از مهمترین مشکلات پروژه‌های تونلی است. روش‌های تجربی و تحلیلی بسیاری وجود دارند که تخمینی از آب ورودی به تونل می دهند، اما دقت آنها همواره پایین است. نفوذپذیری و بار آبی از مهمترین فاکتورهای تعیین کننده آب ورودی به تونل هستند. بدلیل پیچیدگی‌های شرایط زمین‌شناسی و آبزمینشناسی سازندهای سخت، بایستی عوامل دیگری نیز در تخمین آب ورودی به تونل مدنظر قرار گیرد. در این مقاله، برای اولین بار، طبقه‌بندی مقاومت ژئوموفولوژیکی توده سنگ (Geomorphological Rock Mass Strength (GRMS)) به عنوان معیاری در تخمین آب ورودی به تونل‌ها مد نظر قرار گرفت. داده‌های مرتبط با دو تونل که در شرایط زمین‌شناسی متفاوتی حفاری شده اند، جهت تاثیر این طبقه‌بندی در آب ورودی به تونل مورد استفاده قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که در هر دو تونل، معیار فوق، انطباق قابل توجهی با میزان آب ورودی به تونل‌ها داشته و می‌تواند از این پس در تخمین آب ورودی به تونل مورد توجه قرار گیرد.
مقاله پژوهشی
زمین ساخت
محمد امیر علیمی
چکیده
پهنه برشی بهلگرد در حاشیه شمالی کوهستان باقران، توسط گسلهای جنوب بیرجند و بهلگرد فلیش‌های ائوسن را از توالی افیولیتی کرتاسه و رسوبات کواترنری جدا می‌کند. در ارزیابی دگرشکلی این پهنه، از آرایه‌های رگه‌ای سیگموییدال بهعنوان نشانگرهای واتنش استفاده شده است. بر پایه هندسه این آرایه‌ها، معادلات ریاضی و نمودارهای R-θ' فراسنج‌های ...
بیشتر
پهنه برشی بهلگرد در حاشیه شمالی کوهستان باقران، توسط گسلهای جنوب بیرجند و بهلگرد فلیش‌های ائوسن را از توالی افیولیتی کرتاسه و رسوبات کواترنری جدا می‌کند. در ارزیابی دگرشکلی این پهنه، از آرایه‌های رگه‌ای سیگموییدال بهعنوان نشانگرهای واتنش استفاده شده است. بر پایه هندسه این آرایه‌ها، معادلات ریاضی و نمودارهای R-θ' فراسنج‌های واتنش برآورد شدند. میانگین مقادیر واتنش برشی (γ)، تغییرحجم (∆) و همگرایی در عرض پهنه (K) به‌ترتیب 45/0، 26/0- و 85/0 می‌باشند. ترسیم بیضی‌های واتنش در نمودار لگاریتمی Flinn در محدوده پهن‌شدگی قرار گرفتهاند که گویای عملکرد همزمان برش ساده و تراکم در منطقه است و کاهش حجم تا 30% را نشان می‌دهند. همچنین در پهنه برشی بهلگرد مقدار °45>'θ و کلیواژها در جهت عمود بر بازشدگی رگه‌ها ایجاد شده‌اند که با ویژگیهای الگوی برش ساده تراکمی مطابقت دارند. فراسنج‌های واتنش افقی در الگوی ترافشارشی مقادیر مشابهی با الگوی برش ساده تراکمی دارند. برپایه فراسنج همگرایی محاسبه شده (39/0)، پهنه برشی بهلگرد در رده پهنه‌های با درجه همگرایی کم قرار می‌گیرد که مقدارکوتاه‌شدگی در آن 21% برآورد میشود. روند محور ISA1 در الگوی ترافشارشی N138 است که هم‌راستا با جهتگیری محور چین بوشاد می‌باشد همچنین این الگو در تحلیل ساختارهای کوچک مقیاس در منطقه الگویی موفق است.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی اقتصادی
علیرضا الماسی؛ قاسم نباتیان؛ امیر مهدوی؛ چیولی لی
چکیده
ذخایر مس پورفیری ماهرآباد و خوپیک در ائوسن بالایی (39-37 میلیون سال) در بلوک لوت رخ داده‌اند. همه آنها با سنگهای حدواسط (غالبا مونزونیت) همراه‌اند. ذخایر پورفیری رابطه نزدیکی با ماگماهای اکسیدان دارند. فوگاسیته اکسیژن (fO2) یک فاکتور کلیدی کنترل‌کننده تشکیل ذخایر مس پورفیری است. ترکیبات عنصر اصلی و عناصر کمیاب دانه‌های زیرکن مربوط ...
بیشتر
ذخایر مس پورفیری ماهرآباد و خوپیک در ائوسن بالایی (39-37 میلیون سال) در بلوک لوت رخ داده‌اند. همه آنها با سنگهای حدواسط (غالبا مونزونیت) همراه‌اند. ذخایر پورفیری رابطه نزدیکی با ماگماهای اکسیدان دارند. فوگاسیته اکسیژن (fO2) یک فاکتور کلیدی کنترل‌کننده تشکیل ذخایر مس پورفیری است. ترکیبات عنصر اصلی و عناصر کمیاب دانه‌های زیرکن مربوط به چند توده مونزونیت کانهدار در اندیس‌های مس پورفیری ماهرآباد و خوپیک اندازه گیری شد. دانه‌های زیرکن نسبت‌های Ce4+/Ce3+ متوسط تا کم با بازه ای از 19 تا 610 و میانگین 155 نشان می‌دهند. مقادیر میانگین فوگاسیته اکسیژن (logfO2) ماگماهای کانهدار ماهرآباد و خوپیک، بازه 2/3-∆FMQ تا 3/1-∆FMQ با میانگین 2/2-∆FMQ ، دلالت بر تشکیل در شرایط اکسیداسیونی متوسط (بین بافرهای Ni-NiO (NNO) و فایالیت- مگنتیت-کوارتز (FMQ)، اما زیر بافر مگنتیت-هماتیت(HM)، که نشان دهنده شرایط فرااکسایش است،) دارد، که برای تشکیل ذخایر پورفیری ایده‌آل نیست. این حالت با ژئوشیمی و داده‌های ایزوتوپی استرانسیوم سنگ‌کل، و با عدم رخداد کانیهای فوق اکسیدان مانند هماتیت و ویژگی آداکیتی ضعیف سنگهای هر دو ذخیره که بدلیل فاکتورهای دخیل در منشا ماگما مانند نوع سنگ و درصد ذوب بخشی (احتمالا پریدوتیت با میزان دخالت کم تیغه فرورانش) است، حمایت میشود.
مقاله پژوهشی
چینه شناسی و فسیل شناسی
نصرالله عباسی؛ رضا اهری پور
چکیده
سازند میلا در برش منطقه تویه-دروار در باختر دامغان از پنج پاره سازند تشکیل شده است. پاره سازند پنجم شامل توالی شیل های آهکی، سنگ آهک و شیل های سبز زیتونی است. اثر فسیل های یافت شده در این پاره سازند شامل Cruziana problematica، Gordia isp، Helminthopsis abeli، Helminthopsis tenuis، Palaeophycus striatus، Planolites beverleyensis، Psammichnites gigas، Scolicia strozzii، Treptichnus pedum و Circulichnis montanus است. اثرفسیل ...
بیشتر
سازند میلا در برش منطقه تویه-دروار در باختر دامغان از پنج پاره سازند تشکیل شده است. پاره سازند پنجم شامل توالی شیل های آهکی، سنگ آهک و شیل های سبز زیتونی است. اثر فسیل های یافت شده در این پاره سازند شامل Cruziana problematica، Gordia isp، Helminthopsis abeli، Helminthopsis tenuis، Palaeophycus striatus، Planolites beverleyensis، Psammichnites gigas، Scolicia strozzii، Treptichnus pedum و Circulichnis montanus است. اثرفسیل Circulichnis montanus در افق های بالایی پاره سازند پنجم فراوان است و ساختمان لوله ای شکل و گرد دارد. این اثر فسیل به عنوان ساختمان تغذیه ای توسط جانوران کرمی اثرساز با بدن انعطاف پذیر و با رفتار تکاملی پیشرفته تر ایجاد شده است. این اثرفسیل در رخساره های تکراری نهشته های ریز دانه گسترش دارد و به نظر می رسد، با واحدهای سنگی حدواسط نهشته های توربیدایتی ارتباط داشته یاشد.
مقاله پژوهشی
چینه شناسی و فسیل شناسی
علی اسعدی؛ علی ایمن دوست؛ مهدی صرفی؛ مهدی قانع عزآبادی
چکیده
سازند فهلیان با سن کرتاسه زیرین از مخازن نفتی مهم خلیج فارس است. در این مطالعه به منظور بررسی ویژگیهای رخساره‌ای، محیط رسوب-گذاری، دیاژنز، چینه‌نگاری سکانسی و شناسایی فرآیندهای کنترل کننده کیفیت مخزنی، تلفیق نتایج حاصل از توصیف مغزه‌ها، پتروگرافی مقاطع نازک و داده‌های پتروفیزیکی استفاده شده است. 9 ریزرخساره شناسایی و در چهار ...
بیشتر
سازند فهلیان با سن کرتاسه زیرین از مخازن نفتی مهم خلیج فارس است. در این مطالعه به منظور بررسی ویژگیهای رخساره‌ای، محیط رسوب-گذاری، دیاژنز، چینه‌نگاری سکانسی و شناسایی فرآیندهای کنترل کننده کیفیت مخزنی، تلفیق نتایج حاصل از توصیف مغزه‌ها، پتروگرافی مقاطع نازک و داده‌های پتروفیزیکی استفاده شده است. 9 ریزرخساره شناسایی و در چهار کمربند رخساره‌ای لاگون، شول، ریف‌های پراکنده و بخش کم عمق دریای باز معرفی و در یک رمپ کربناته تفسیر گردید. فرآیندهای دیاژنزی مختلفی، رخساره‌های رسوبی را در سه محیط دریایی، جوی و تدفینی تحت تأثیر قرار داده‌اند. چهار سیستم منفذی اصلی شامل بین دانه‌ای، قالبی، حفرهای و ریز تخلخل در مخزن شناسایی شده است. از دیدگاه چینه‌نگاری سکانسی، سه سکانس رده سوم قابل انطباق در محدوده میدان، مشخص گردید. توسعه رخساره‌های گرینستونی و رودستون-فلوتستون‌های جلبکی مرتبط با زیرمحیط شول و ریف‌های پراکنده، نقش مهم را در توسعه زون‌های با کیفیت مخزنی بالا در میدان مورد مطالعه داشته‌اند. از دیدگاه تأثیر بر کیفیت مخزنی، فرآیندهای دیاژنزی می‌تواند در دو گروه 1- فرآیندهای با تأثیر مثبت شامل انحلال و شکستگی و 2- فرآیندهای با تأثیر منفی برکیفیت مخزنی شامل سیمانی شدن و تراکم طبقه‌بندی گردد. نتایج نشان داد که سازند فهلیان پیچیدگی زیادی در ویژگی-های مخزنی نشان می‌دهد.
مقاله پژوهشی
رسوب شناسی
علیرضا رستمی؛ محمدحسین آدابی؛ عباس صادقی؛ سیدعلی معلمی
چکیده
در این مطالعه ویژگی های ژئوشیمیایی رسوبات سازند داریان از منظر کانی شناسی اولیه و کاربرد داده های ژئوشیمیایی استخراج شده از عناصر فرعی( Fe, Mn, Na, Sr) در تشخیص سطوح چینه ای مورد بررسی قرار گرفت. مطالعات پتروگرافی منجر به شناسایی 13 ریز رخساره شد که دریک پلتفرم کربنات نوع رمپ در چهار نوع محیط رسوبی از رمپ داخلی، رمپ میانی، رمپ خارجی و بخش عمیق ...
بیشتر
در این مطالعه ویژگی های ژئوشیمیایی رسوبات سازند داریان از منظر کانی شناسی اولیه و کاربرد داده های ژئوشیمیایی استخراج شده از عناصر فرعی( Fe, Mn, Na, Sr) در تشخیص سطوح چینه ای مورد بررسی قرار گرفت. مطالعات پتروگرافی منجر به شناسایی 13 ریز رخساره شد که دریک پلتفرم کربنات نوع رمپ در چهار نوع محیط رسوبی از رمپ داخلی، رمپ میانی، رمپ خارجی و بخش عمیق حوضه رسوب کرده اند. سه سکانس رسوبی رده سوم که در مجموع 6 دسته رخساره را در بر می گیرند بر اساس توزیع عمودی رخساره، تغییرات نمودار گامای سطحی، الگوهای برانباش رخساره ها، و تغییرات رو به بالا در پاراسکانسها شناسایی شد. ژئوشـیمی عناصـر اصلـی و فرعـی بیانگـر کانی شناسـی اولیـه آراگونیتـی بـرای کربناتهـای سـازند داریان میباشـد. ترسیم نسبت Sr/Ca درمقابل Mn ﺣﺎﮐﯽ از ﺗﺎﺛﯿﺮ دﯾﺎژﻧﺰ در یک ﺳﯿﺴﺘﻢ دﯾﺎژﻧﺰی نیمه ﺑﺴﺘﻪ با نسبت متوسط تبادل آب به سنگ (W/R) است.نغییرات مقادیر عناصر آهن و منگنز با توزیع رخساره های رسوبی، توالی های رسوبی و مرزهای چینه ای، در کربنات های سازند داریان در ارتباط بوده و پیک منحنی عناصر مذکور بر سطوح حداکثر غرقابی منطیق است. می توان بر اساس تغییرات میزان عناصر فرعی سطوح سطوح چینه ای را مشخص کرد.
مقاله پژوهشی
ژئوفیزیک
غزل جانقربان؛ سید محمد ابطحی فروشانی؛ کی تاش مشتاقیان؛ هوشنگ اسدی هارونی؛ حمزه صادقی سرخنی؛ محمد حاج حیدری
چکیده
اندیس طلای اپی‌ترمال کوه لخت در کمربند آتشفشانی ارومیه دختر در استان اصفهان قرار دارد. شواهد زمین‌شناسی حاکی از وجود یک سیستم کانی‌سازی طلای اپی‌ترمال در این منطقه می‌باشد. پی جویی ژئوفیزیکی اندیس مزبور با انجام برداشت‌های مغناطیس‌سنجی، مقاومت ویژه و پلاریزاسیون القایی در سطح محدوده انجام شده است. به منظور تخمین عمق منابع مغناطیسی ...
بیشتر
اندیس طلای اپی‌ترمال کوه لخت در کمربند آتشفشانی ارومیه دختر در استان اصفهان قرار دارد. شواهد زمین‌شناسی حاکی از وجود یک سیستم کانی‌سازی طلای اپی‌ترمال در این منطقه می‌باشد. پی جویی ژئوفیزیکی اندیس مزبور با انجام برداشت‌های مغناطیس‌سنجی، مقاومت ویژه و پلاریزاسیون القایی در سطح محدوده انجام شده است. به منظور تخمین عمق منابع مغناطیسی احتمالی، پردازش واهمامیخت اویلر اعمال شد. سپس مدلسازی وارون سه بعدی داده‌های مغناطیسی منطقه بر اساس الگوریتم لی و الدنبرگ انجام گردید. عمق بیشینه خودپذیری مغناطیسی تخمین زده شده از نتایج وارون‌سازی، باعمق متوسط منابع مغناطیسی به دست آمده از روش واهمامیخت اویلر مطابقت دارد. علاوه بر این، مدل‌های دو بعدی حاصل از وارون‌سازی داده‌های مقاومت‌ویژه و پلاریزاسیون القایی با مقاطع قائم مدل سه بعدی خودپذیری مغناطیسی، مقایسه شد. این مقایسه، همبستگی تغییرات میزان خودپذیری مغناطیسی را با کاهش مقاومت‌ویژه، افزایش شارژپذیری و مناطق دگرسان‌شده نشان داد. همچنین ترکیب مدل تخمینی خودپذیری مغناطیسی با آنالیز ژئوشیمیایی گمانه‌های اکتشافی حفر شده در این منطقه، نشان داد که معمولاً نواحی کانی‌زایی در مرز بیشترین تغییرات خودپذیری مغناطیسی رخ داده است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که احتمال کانی‌سازی طلا در مناطقی با میزان بالای تغییرات خودپذیری مغناطیسی وجود دارد.
مقاله پژوهشی
ژئوفیزیک
محمد فولادی؛ میرستار مشین چی اصل؛ محمود مهرآموز؛ نیما نظافتی
چکیده
روش‌های ژئوفیزیکی جهت مطالعه خصوصیات میدان‌های فیزیکی قابل انتشار ناشی از بی هنجاری‌های داخل زمین بنیان نهاده شده‌اند. در مطالعات ژئوفیزیکی معمولا هدف آشکارسازی ناهمگنی‌های داخل زمین با استفاده از کمیت‌های فیزیکی اندازه‌گیری شده در سطح زمین می‌باشد. ژئوفیزیک می‌کوشد ساختمان داخلی زمین و ویژگیهای آن را با استفاده از چنین ...
بیشتر
روش‌های ژئوفیزیکی جهت مطالعه خصوصیات میدان‌های فیزیکی قابل انتشار ناشی از بی هنجاری‌های داخل زمین بنیان نهاده شده‌اند. در مطالعات ژئوفیزیکی معمولا هدف آشکارسازی ناهمگنی‌های داخل زمین با استفاده از کمیت‌های فیزیکی اندازه‌گیری شده در سطح زمین می‌باشد. ژئوفیزیک می‌کوشد ساختمان داخلی زمین و ویژگیهای آن را با استفاده از چنین داده‌هایی بازسازی کند. تحقیق حاضر که به روش میانگین متحرک مرتبه سوم معروف است، حل یک مساله وارون جهت برآورد همزمان شکل و عمق بی‌هنجاری‌های مغناطیسی باقیمانده می‌باشد که با مدلسازی مصنوعی بر روی اشکال هندسی مختلف کارایی این روش را نسبت به روش میانگین متحرک مرتبه دوم نشان می‌دهد. همچنین عملکرد این روش با نمونه‌ای از عملیات برداشت صحرایی در سایت ژئوفیزیک سازمان زمین شناسی اعتبار سنجی میشود. این روش، یک رابطه غیرخطی بین عمق و فاکتور شکل بی‌هنجاری با طول پنجره‌های متوالی در هفت نقطه محاسبه می‌کند. نتایج نشان داد، با توجه به تعداد جملات ریاضی بیشتر، برای داده‌های بدون نوفه بسیار دقیق و برای داده‌های نوفه‌ای با درصد خطای کمتر و آستانه نوفه بالاتر، از دقت بیشتری نسبت به روش میانگین متحرک مرتبه دوم برخوردار است. همچنین این روش برای داده‌های مغناطیسی واقعی نیز تطابق خوبی (5 درصد خطای تخمین عمق) از خود نشان داد.
مقاله پژوهشی
اکتشاف و معدن
کی تاش مشتاقیان؛ سید محمد ابطحی فروشانی؛ هوشنگ اسدی هارونی؛ محمد حاج حیدری؛ غزل جانقربان
چکیده
کانسار مس- طلای پورفیری دالی با دو نهشته شمالی و جنوبی بر روی کمربند آتشفشانی ارومیه - دختر در استان مرکزی قرار دارد. با توجه به حضور مگنتیت درکف دگرسانی پتاسیک که در مرکز کانی‌سازی قرار دارد، برداشت مغناطیس‌سنجی در محدوده مزبور انجام گرفته است. در مطالعه‌ی حاضر در محدوده‌ی اندیس شمالی، نخست بی‌هنجاری محلی با حذف اثر ناحیه‌ای و ...
بیشتر
کانسار مس- طلای پورفیری دالی با دو نهشته شمالی و جنوبی بر روی کمربند آتشفشانی ارومیه - دختر در استان مرکزی قرار دارد. با توجه به حضور مگنتیت درکف دگرسانی پتاسیک که در مرکز کانی‌سازی قرار دارد، برداشت مغناطیس‌سنجی در محدوده مزبور انجام گرفته است. در مطالعه‌ی حاضر در محدوده‌ی اندیس شمالی، نخست بی‌هنجاری محلی با حذف اثر ناحیه‌ای و اثر آلیازینگ از داده‌های مغناطیسی استخراج گردید. سپس استفاده از مدلسازی وارون سه‌بعدی داده‌های کاهش یافته مغناطیسی وجود یک توده با خودپذیری مغناطیسی بالا را در محدوده عمقی 40 تا 640 متری محدوده مورد مطالعه نشان داد. مقایسهی آنالیز ژئوشیمیایی دو گمانهی اکتشافی حفر شده با مدل تغییرات عمقی خودپذیری مغناطیسی تخمین زده شده در محدوده‌ی مورد مطالعه نشان داد که افزایش عیار فلزات مس و طلا، همبستگی فضایی با تغییرات شدید خودپذیری مغناطیسی دارد. همچنین مقایسهی مدل خودپذیری مغاطیسی با نتایج مدلسازی داده‌های برداشت IP/RS در سه پروفیل موازی یکدیگر، ارتباط نواحی سولفیدی و دگرسانی مرتبط با کانی‌سازی را با تغییرات خودپذیری مغناطیسی نشان داد. به این ترتیب مطالعه‌ی حاضر نشان داد که محدوده دالی شمالی دارای پتانسیل معدنی مس و طلای قابل توجهی می‌باشد.
)
