نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سعید پرنو ¹
• ابوالقاسم کامکار روحانی ²
• علیرضا عرب امیری ³
• نعمت الله کریمی ⁴

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

² دانشیار، دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

³ استادیار، دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

⁴ دانشجوی دکترا، مؤسسه تحقیقات آب، پژوهشکده منابع آب، تهران، ایران

چکیده

طی سال‌های گذشته روش رادار نفوذی به زمین (GPR) برای بررسی ساختار‌های سطحی و درونی یخچال‌ها، به‌طور چشمگیری مورد استفاده قرار گرفته است. این روش ژئوفیزیکی با استفاده از تباین در گذردهی الکتریکی یخ، هوا، واریزه و آب، ساختار‌های مختلف یخچال را نمایش می‌دهد. در این پژوهش نتایج سه پروفیل برداشت شده GPR در خرداد 1391، با استفاده از آنتن غیرپوششی 25 مگاهرتز روی یخچال علم‌کوه واقع در مازندران، شهرستان کلاردشت، مورد پردازش و تفسیر قرار گرفته است. به منظور حذف اثر بازتاب‌های ناخواسته با فرکانس کم  روی بازتاب‌های با فرکانس بالا  روی تمامی مقاطع GPR، از فیلتر Dewow و همچنین از تابع بهره (Gain function) برای تقویت سیگنال‌ها، به‌ویژه در زمان‌های پایانی استفاده شده است. با توجه به توپوگرافی نسبتاً پیچیده منطقه مورد مطالعه، تصحیح توپوگرافی روی داده‌ها اعمال و نتایج داده‌های بدون تصحیح با داده‌هایی که تصحیح توپوگرافی  روی آنها اعمال شده است، مقایسه شد و بدین ترتیب اهمیت تصحیح توپوگرافی روی داده‌های GPR مورد بررسی قرار گرفته است. مورن‌های سطحی این منطقه  به طور عموم گرانیت دانه‌ریز و سنگ بستر گرانیت است. قطبیت نشانگر یخ-‎ سنگ‌بستر روی ردهای پروفیل‌های GPR به‌طور کامل آشکارا قابل مشاهده است. همچنین نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که تنها با استفاده از روش GPR شناسایی مناطق معتدل و سرد یخ، نوع یخچال که از نوع چند‌دمایی است و همچنین گودال‌های سطح و توپوگرافی بستر یخچال با موفقیت امکان‌پذیر بوده است. در این پژوهش مقاوم بودن یخچال از نظر الکتریکی سبب ژرفای نفوذ بالای امواج GPR شده است.

کلیدواژه‌ها

• رادار نفوذی به زمین (GPR)
• یخچال علم‌کوه
• یخ معتدل
• یخ سرد
• یخچال چنددمایی