نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، دانشکده مهندسی معدن و متالورژی، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران، ایران
2 کارشناسی‌ارشد، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
3 استاد، دانشکده علوم‌زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
چکیده
شهرستان نکا با وسعت تقریبی 1865 کیلومتر مربع در شمال ایران و در 21 کیلومتری خاور ساری قرار گرفته است. در محدوده مورد مطالعه نکارود مجموعا 51 نمونه در قالب 4 مقطع برداشت شد که به دو روش تجزیه کامل و تجزیه سه مرحله‌ای (جهت تعیین سهم انسان‌ساخت و سهم طبیعی) مورد تجزیه شیمیایی قرار گرفت. شاخص غنی‌شدگی (ER)نشان می‌دهد که در تمام مقاطع عناصر نقره، کادمیم و قلع دارای غنی‌شدگی بسیار شدید هستند در صورتی که عنصر روی در مقطع شماره 2 و3 و عنصر سرب در مقطع شماره 3 دارای غنی‌شدگی شدید تا بسیار شدید است و مابقی عناصر دارای غنی‌شدگی متوسط تا مشخص می‌باشند. شاخص ژئوشیمیایی(Igeo) نشان می‌دهد که در تمام مقاطع عناصر نقره و کادمیم دارای آلودگی شدید تا بسیار شدید می‌باشند در حالی که روی دارای آلودگی متوسط تا آلودگی زیاد و ما بقی عناصر دارای آلودگی در حد آلودگی کم تا متوسط است. بیشترین سهم انسان‌ساخت در مقطع1(ملاخیل ـ کوهسارکنده ـ جاده معدن نکا چوب) مربوط به عناصر کبالت و نقره و کمترین آن مربوط به عناصر نیکل و آهن می‌باشد. در حالی که در مقطع4 (بزمیل تا لجن لته سفلی) بیشترین سهم انسان‌ساخت مربوط به عناصر سرب و نقره و کمترین آن مربوط به عناصر وانادیم، نیکل، مس و روی است. از عوامل کلیدی آلاینده در محدوده مورد مطالعه می‌توان به پساب‌های حاصل از معادن زغال‌سنگ، ایستگاه‌های راه‌آهن و کارخانجات بزرگی همچون کارخانه چوب- کاغذ نکا اشاره نمود. علاوه بر آن و پساب‌های خانگی و صنعتی شهرهای بزرگی همچون نکا می‌تواند مزید بر علت باشد که نتیجه آن آزاد شدن فلزات سنگین و آلودگی‌های زیست‌محیطی باشد.
کلیدواژه‌ها
)