نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• شهروز حق نظر ¹
• سارا ملکوتیان ²
• خلیل الهیاری ³

¹ استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد لاهیجان، لاهیجان، ایران

² استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دماوند، دماوند، ایران

³ دکترا، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم‌زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

بازالت‌های بالشی به سن کرتاسه در دامنه شمالی البرز در خاور گیلان (شمال ایران) برونزد دارند. این گدازه‌ها دارای ترکیب عمده اولیوین بازالت هستند. از نظر ژئوشیمیایی این بازالت‌ها جزو سری انتقالی یا کمی آلکالن بوده و بی‌هنجاری‌های منفی  Ba, Zr, Nb-Taو بی‌هنجاری‌های مثبت Pb , K و نسبت‌های پایین Ce/Pb و Nb/U و نسبت‌های بالای Ba/Zr , Th/Nb از شاخصه‌های آلایش این سنگ‌ها با پوستۀ قاره‌ای می‌باشند. در نمودارهای تشخیص جایگاه‌های زمین‌ساخت، گدازه‌های بالشی در محدوده بازالت‌های ریفت‌های درون قاره‌ای قرار می‌گیرند و قابل قیاس با بازالت‌های تحولی ریفت اتیوپی هستند. مطالعات ژئوشیمیایی نشان می‌دهدکه این بازالت‌ها از گوشته اسپینل لرزولیتی در اعماق کمتر از 60 کیلومتری و نرخ ذوب بخشی کمتر از 15% منشأ گرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها

• بازالت‌های بالشی
• البرز
• گیلان
• اسپینل لرزولیت
• کافت درون قاره‌ای