نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فاطمه سرجوقیان ¹
• علی کنعانیان ²
• جمشید احمدیان ³

¹ استادیار، گروه علوم‌زمین، دانشکده علوم، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

² دانشیار، دانشکده زمین‌شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران

³ استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

بلورهای فلدسپار ‌قلیایی و پلاژیوکلاز در سنگ‌های نفوذی کوه‌دم از  دید ترکیب و بافتی ساختمان منطقه‌ای نشان می‌دهند. بلورهای فلدسپار در واحدهای مختلف مانند نمونه‌های گرانیتی- گرانودیوریتی، نمونه‌های دیوریتی- گابرویی و آنکلاوهای میکروگرانولار مافیک که با فراوانی به ‌نسبت زیاد در سرتاسر توده نفوذی اسیدی به چشم می‌خورند، مورد تجزیه نقطه‌ای قرار گرفتند. نتایج تجزیه میکروپروب پلاژیوکلازها در سنگ‌های اسیدی و حد واسط- بازی و آنکلاوها بیانگر وجود منطقه‌بندی عادی و وارون در نمونه‌ها است. طیف ترکیب شیمیایی پلاژیوکلاز در مرز آلبیت و الیگوکلاز  (An:9) در حاشیه تا اوایل لابرادوریت(An: 50) در مرکز در سنگ‌های اسیدی و از آندزین  (An: 30) در حاشیه تا لابرادوریت        (An: 56) در مرکز در سنگ‌های حد واسط- بازی و از الیگوکلاز  (An: 19) تا اواخر لابرادوریت (An: 66) در آنکلاوها تغییر می‌کند. فراوانی عناصر کمیاب Ba، Sr، Fe و  Mg در فلدسپارها، الگوی نوسانی و متغیر نشان می‌دهند. الگوی نوسانی عناصر اصلی و کمیاب از مرکز به حاشیه در بلور فلدسپار، به نقش مؤثر پدیده آمیختگی ماگمایی در شکل‌گیری توده نفوذی کوه‌دم اشاره دارد.

کلیدواژه‌ها

• فلدسپار
• ساختمان منطقه‌ای
• آمیختگی ماگمایی
• توده نفوذی
• کوه‌دم
• اردستان