نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
- محمدرضا امیدوار اشکلک 1
- احمد خاکزاد 2
- نیما نظافتی 3
- میر علی‌اصغر مختاری 4
- بهروز برنا 5
- سرمد روزبه کارگر 5
1 کارشناسی ارشد، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات؛ گروه اکتشاف، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران.
2 دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
3 استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
4 استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
5 کارشناسی، گروه اکتشاف، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران.
چکیده
منطقه مورد مطالعه در بخش باختری پهنه البرز مرکزی قرار گرفته و دربرگیرنده افق بوکسیتی- لاتریتی در مرز سازندهای الیکا و شمشک است. افق یادشده به تریاس میانی تعلق دارد. افق بوکسیتی- لاتریتی در 4 محور زردکوه- لریته، شگل- سنگرود، عباسک- هیر و عرشه‌کوه- ذکابر با روند خاوری- باختری رخنمون یافته است. مقطع عرضی کامل افق بوکسیتی- لاتریتی از 3 بخش پایینی بهرنگ خاکستری تیره و پیزول‌دار، میانی با ماهیت لاتریتی و بهرنگ سرخ آجری و بالایی بهرنگ خاکستری روشن تشکیل شده است. هر چند که در برخی نقاط، تنها بخش‌هایی از افق رخنمون دارد. از دید کانی‌شناسی، کائولینیت و کوارتز، کانی‌های اصلی سازنده افق بوکسیتی- لاتریتی است و کانی‌های دیاسپور، بوهمیت، آناتاز، هماتیت و گوتیت در رده بعدی قرار دارند. بخش‌های خاکستری‌رنگ، دارای عیارهای بالای Al2O3 و پایین Fe2O3 هستند در حالی که در بخش میانی، Fe2O3 عیار بالایی دارد و عیار Al2O3 کاهش نشان می‌دهد. میانگین عیار Al2O3، Fe2O3، SiO2 و TiO2 در کل نمونه‌های برداشته شده به‌ترتیب 35، 14، 35 و 5 درصد است. بیشترین عیار به‌دست آمده برای Al2O3 در 4 محور یادشده به‌ترتیب 51، 61، 48 و 48 درصد بوده است. در افق‌‌های بوکسیتی- لاتریتی، همبستگی منفی مشخص میان Al2O3 و Fe2O3، همبستگی مثبت میان Al2O3 و TiO2 و همبستگی منفی مشخصی میان Fe2O3 و SiO2 و همچنین میان Fe2O3 و TiO2 وجود دارد. نتایج مطالعات آزمایشگاهی نشان می‌دهد که بهترین محور افق بوکسیتی- لاتریتی از دید میانگین عیار اکسیدهای اصلی در منطقه مورد مطالعه، محور عباسک- هیر است.
کلیدواژه‌ها
)