نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران

2 دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران

چکیده

منطقه سقز- بانه به عنوان بخشی از بخش شمال  باختری پهنه سنندج- سیرجان انتخاب و مراحل مختلف دگرریختی در آن بررسی شد. در طی این بررسی، ابتدا با کمک روش های سنجش از دور رخنمون واحدهای سنگی و خطواره های قابل تعیین استخراج شدند. سپس، با پیمایش های صحرایی، گسل های بزرگ‌مقیاس، اصلی و فرعی و همچنین پهنه های برشی (در محیط شکل‌پذیر) مشخص و متغیرهای ساختاری آنها اندازه گیری شد. در ادامه این اطلاعات به عنوان لایه های برداری به محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی وارد و نقشه ساختاری تهیه شد. نتایج حاصل از اطلاعات صحرایی، تحلیل های هندسی و حرکتی نشان می دهد که گسل های بزرگ مقیاس منطقه به همراه رده های مرتبطه شکلی خمیده از ساختارها، الگوی رخنمون واحدهای سنگی و محل توده های نفوذی به نمایش گذاشته است. تحلیل های هندسی و حرکتی سه نسل حرکت با روندهای شمالی (در محیط شکل پذیر)، شمال  خاوری (در محیط شکل پذیر تا شکنا) و خاوری (در محیط کاملاً شکنا) را نشان می دهند. این سه نسل حرکت به ترتیب سبب ایجاد سه نسل گسلش با روندهای 150-140 N، 80-70 N و20-10 N شده اند که قابل انتساب به اثر سه فاز کوهزاد در پرکامبرین و یا تریاس بالایی (احتمالاً کاتانگایی و یا سیمیرین)، کرتاسه (لارامید)  و نئوژن (فازهای پایانی آلپی نظیر ساوین تا پاسادنین) هستند.


 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

آقانباتی، س. ع.، 1383- کتاب زمین‌شناسی ایران، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، 586 ص.
باباخانی، ع.، حریری، ع. و فرجندی، ف.، 1382- نقشه و شرح نقشه زمین­شناسی ورقه سقز با مقیاس 100000/1، سازمان زمین­شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
تاج­الدین، ح.، راستاد، ا.، یعقوب­پور، ع. و محجل، م.، 1389- مراحل تشکیل و تکوین کانسار سولفید توده­ای غنی از طلای باریکا، خاور سردشت، سنندج- سیرجان شمالی: بر پایه مطالعات ساخت، بافت و میکروترمومتری سیالات درگیر، مجله زمین­شناسی اقتصادی، شماره 1، جلد 2، صص. 97 تا 121.
تاج­الدین، ح.، راستاد، ا.، یعقوب­پور، ع. و محجل، م.، 1392- اثرات دگرگونی و دگرشکلی بر کانسار سولفید توده­ای غنی از طلای باریکا، خاور سردشت، شمال باختر پهنه دگرگونی سنندج- سیرجان، فصلنامه علوم زمین، سال 22، شماره 87، صص. 33 تا 40.
حاجی‎اوغلو، ر.، 1390- شواهد تازه­ای از بسته شدن نئوتتیس در الگوسن- میوسن در شمال­باختر زون سنندج- سیرجان، ایران، فصلنامه زمین­شناسی ایران، سال پنجم، شماره 18، صص. 41 تا 51.
حریری، ع.، 1382- نقشه زمین­شناسی چهارگوش سقز، مقیاس 100000/1، انتشارات سازمان زمین­شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
حیدری، س. م.، راستاد، ا.، محجل، م. و نبیان، ا.، 1384- رخداد کانه­زایی طلا در پهنه برشی دگرسانی کرویان (جنوب­غرب سقز- کردستان)، بیست و یکمین گردهمایی علوم زمین.
خلقی خسرقی، م. ر. ، 1378- نقشه زمین­شناسی چهارگوش چاپان، مقیاس 100000/1، انتشارات سازمان زمین­شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
رشیدنژاد عمران، ن.، هنرمند، م. و محجل، م.، 1392- پتروگرافی، ژئوشیمی و خاستگاه مجموعه نفوذی آلوت، شمال­غرب سقز، نشریه علوم دانشگاه خوارزمی، جلد 12، شماره 2، صص. 435 تا 460.
علی­یاری، ف.، 1385- کانی­شناسی، ژئوشیمی و فابریک کانه­زایی طلادر پهنه­های برشی شکل­پذیر و شکنای قلقله (جنوب­غرب سقز)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، 270 ص.
علی­یاری، ف.، راستا، ا.، محجل، م.، شمسا، ج.، 1384- دگرشکلی و دگرسانی و نقش آنها در کانه­زایی طلا در پهنه­های برشی شکل­پذیر و شکنای قلقله (جنوب­غرب سقز)، بیست و چهارمین گردهمایی علوم زمین.
محجل، م.، 1383- ساختار در پهنه­های برشی طلادار منطقه آلوت (کردستان)، کتابچه بیست و سومین گردهمایی علوم زمین، سازمان زمین­شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران.
یارمحمدی، ع. و راستاد، ا.، 1385- دگرشکلی و نقش آن در افزایش بازیافت طلا در ذخیره ماسیو سولفید غنی از طلای باریکا، خاور سردشت، کتابچه بیست و پنجمین گردهمایی علوم زمین، سازمان زمین­شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران.
 
References
Agard, P., Omrani, J., Jolivet, L., Whitechurch, H., Vrielynck, B., Spakman, W., Monié, P., Meyer, B. and Wortel, R., 2011- Zagros orogeny: a subduction-dominated process, Geol. Mag., 148(5–6), pp. 692–725.
Aliyari, F., Rastad, E. and Mohajjel, M., 2012- Gold Deposits in the Sanandaj–Sirjan Zone: Orogenic Gold Deposits or Intrusion-Related Gold Systems?, Resource Geology, Vol. 62, No. 3, 296–315
Allen, M. B., Kheirkhah, M., Emami, M. H. and Jones, S. J., 2011- Right-lateral shear across Iran and kinematic change in the Arabiae Eurasia collision zone, Geophysical Journal International, 184, 555 -574
Aronoff, S., 1989- Geographic Information System: A Management Perspective; WDL publication: Ottawa, Canada, p. 200.
Azizi, H. and Asahara, Y., 2013- Juvenile granite in the Sanandaj–Sirjan Zone, NW Iran: Late Jurassic–Early Cretaceous arc–continent collision, International Geology Review, Volume 5512, 1523-1540
Berberian, M., 1976- Contribution to the seismo-tectonic of Iran, Geo. Sur. Iran, Rep No: 39, 518 P.
Ghasemi, A. and Talbot, C. J., 2006- A new tectonic scenario for the Sanandaj–Sirjan Zone (Iran), Journal of Asian Earth Sciences 26, 683–693
Haji, E., Safari, H., Shafiei, B. and Agh Atabay, M., 2016- Studying Structural Characteristics of Saqez – Takab Region (NW of Sanandaj – Sirjan Zone) Using GiT, Zakhoy Sulaimani Journal, Special Issue, GeoKurdistan 11, 341-362.
Jackson, J., 1980- Reactivation of Basement faults and Crustal shortening in orogenic belts, Nature, 283, 343-346.
Lillesand, T. M. and Kiefer, R. W., 2000- Remote Sensing and Image Interpretation, 4th ed.; John Wiley and Sons: New York, NY, USA; pp. 20-180.
Marrett, R. and Allmendinger, R. W., 1990- Kinematic analysis of fault-slip data, J. of structural Geology, Vol. 12, No. 8, pp. 973-986
Mohajjel, M., Fergusson, C. L. and Sahandi, M. R., 2003- Cretaceous-Tertiary convergence and continental collision, Sanandaj-Sirjan zone, western Iran. Journal of Asian Earth Sciences, 21, 397-412.
Nadimi, A. and Konon, A., 2012- Gaw-Khuni Basin: an active stepover structure in theSanandaj-Sirjan Zone, Iran. Geological Society of America Bulletin 124, 484e 498.
Nadimi, A., 2010- Active strike slip faults in the central part of the Sanandaj- Sirjan Zone of Zagros Orogen (Iran), PhD thesis, Faculty of Geology, University of Warsaw, Poland, 121 p.
NASA, 2014- Satellite image of Enhanced Thematic Mapper 8, scene: 168/35
Ramsay, J. G. and Hubber, M., 1987- the techniques of modern structural geology: Folds and fractures (vol. II). Academic Press: London, UK; p. 700.
Safari, H., Pirasteh, S. and Shattri, B.M., 2011- Role of Kazerun Fault for Localizing Oil Seepage in the Zagros Mountains, Iran: an Application of GiT, International Journal of Remote sensing, Vol: 32, No: 1, 1-16
Sheikholeslami, M. R., Pique, A., Mobayen, P., Sabzehei, M., Bellon, H. and Hashem Emami, M., 2008- Tectono-metamorphic evolution of the Neyriz metamorphic complex, Quri-Kor-e-Sefid area (Sanandaj-Sirjan Zone, SW Iran), Journal of Asian Earth Sciences, 31, 504–521
Sheikholeslami, R., Bellon, H., Emami, H., Sabzehei, M. and Pique, A., 2003- Nouvelles donnees structurales et datations 40K-40Ar surles roches métamorphiques de la region de Neyriz (zone de Sanandaj-Sirjan, Iran meridional. Leurinteret dansle carde du domaine neo-Tethysien du Moyen Orient, Compates Rendus Geoscience, 335, 981-991.
Stocklin, J., 1968- Structural history and tectonics of Iran, a review. American Association of Petroleum geologists Bulletin, 52(7), PP. 1229- 1258.