نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

2 استاد، دانشکده فنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استادیار، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

چکیده

سنگ‌های ژوراسیک میانی تا پسین در باختر رشته کوه‌های بینالود با ستبرای قابل توجهی برونزد دارد. این سنگ‌ها شامل سنگ‌آهک، مارن، سنگ‌آهک مارنی، ماسه‌سنگ و کنگلومرا است که بر اساس شواهد سنگ­شناسی به 6 بخش تقسیم می‌شود. ردیف‌های یادشده با ستبرای 1084 متر به صورت هم‌شیب بر روی ردیف آواری سازند کشف‌رود قرار گرفته است. همچنین این ردیف به صورت هم‌شیب و تدریجی توسط سنگ‌آهک نخودی رنگ و ستبر لایه سازند مزدوران پوشیده می‌شوند. مطالعه زیای آمونیتی موجود، منجر به شناسایی 23 جنس و 35 گونه شده است که 5 جنس از آن مربوط به خانواده Phylloceratidae ، 1جنس و 2 گونه از آن مربوط به خانواده Haploceratidae ، 4 جنس و 6 گونه از آن مربوط به خانواده Oppeliidae،11 جنس و 27 گونه از آن مربوط به خانواده Perisphinctidae و یک جنس از آن مربوط به خانواده Aspidoceratidae است .از نظر آماری خانواده‌ها­ی Phylloceratidae با 48%، Perisphinctidae با42%بیشترین درصدفراوانی را به خود اختصاص داده‌اند. کمیابی خانواده‌های Oppeliidae به میزان6% وHaploceratidae  به میزان 2% Aspidoceratidae به میزان 1% قابل توجه است. از برش برمهان بیش از 425 نمونه جمع­آوری شده که بیش از 309 (72%) نمونه مربوط به آمونیت­ها و 106 (24%) نمونه از آن مربوط به فسیل­های دیگر مربوط است و 4% دیگر شامل اثرهای فسیلی است. بر مبنای مجموعه فسیلی موجود 15 زون زیستی آمونیتی تشخیص داده شده که حاکی از سن باژوسین پسین ـ کیمرجین ؟ است. زیای آمونیتی مطالعه شده، با زیاهای­های ژوراسیک در دیگر نقاط ایران و مناطق حاشیه‌ای مدیترانه ارتباط نزدیکی را نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

آقانباتی، ع.، 1365- نقشه زمین­شناسی مشهد، مقیاس 1:250000 سازمان زمین­شناسی کشور.
پورلطیفی، ا.،  1385- نقشه زمین­شناسی اخلمد، مقیاس 1:100000 سازمان زمین­شناسی کشور.
رئوفیان، ا.، 1386- چینه­شناسی زیستی و چینه­شناسی سنگی ردیف ژوراسیک پسین در دهنه حیدری- بجنو- بقیع (شمال غرب نیشابور) با توجه به فونای آمونیتی، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد..
رئوفیان، ا.، عاشوری، ع.، مجیدی­فرد، م. ر. و وحیدی­نیا، م.، 1386- چینه­شناسی زیستی و چینه­شناسی سنگی ردیف ژوراسیک پسین در دهنه حیدری- بجنو (شمال غرب نیشابور) با توجه به فونای آمونیتی.مجله علوم دانشگاه تهران، جلد سی و چهار (1387) شماره 2، 35صفحه.
رئوفیان، ا.، مرجوی، م.، عاشوری، ع. و زند مقدم، ح.، 1386- رخساره‌ها و محیط­ رسوبی نهشته­های ژوراسیک میانی تا فوقانی در دهنه حیدری (شمال غرب نیشابور).یازدهمین همایش انجمن زمین­شناسی ایران ،دانشگاه فردوسی مشهد.
شفیع‌زاد، م. و سیدامامی، ک.، 1384-  سنگ چینه­شناسی و زیست چینه­شناسی سازند دلیچای در باختر شاهرود (البز خاوری).فصل­نامه علمی- پژوهشی علوم زمین 55: 113-98. . 55: 113- 98.
شمس، م.، 1386-  مطالعه چینه­شناسی و فسیل­شناسی سازند دلیچای در منطقه پرور، شمال سمنان ، البرز مرکزی، با توجه خاص به فون آمونیتی.پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران، 264 صفحه.
مهدی­فر، ف.، 1379-  مطالعه آمونیت­های ژوراسیک در غرب مشهد، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد،152 صفحه.
 
References
Cariou, E., Hantzpergue, P., 1997- Groupe Français d’Études du Jurassique, biostratigraphie du Jurassique ouest-européen et méditerranéen. Zonations parallèles et distribution des invertébrés et microfossiles. Bulletin des Centres de Recherches-Exploration Production d’Elf-Aquitaine 17,1–400.
Majidifard, M. R., 2003- Biostratigraphy, lithostratigraphy, ammonite taxonomy and microfacies analysis of the Middle and Upper Jurassic of norteastern Iran.- Unpublished Ph. D. Thesis, University of Wuerzburg: 1-201, Wuerzburg.
Page, K. N., 2008- The evolution and geography of Jurassic ammonoids. Proceedings of the Geologists Association 119, 35-57.
Schairer, G., Fuersich, F. T., Wilmsen, M., Seyed-Emami, K. and  Majidifard, M. R., 2003- Stratigraphy and ammonite fauna of Upper Jurassic basinal sediments at the eastern margin of the Tabas Block (east – central Iran), Geobios 36, 195–222.
Schairer, G., Seyed-Emami, K., Majidifard, M. R. & Monfared, M., 1999- Erster Nachweis von Untertithon in  der Chaman Bid-Formation an der Typuslokalität bei Bash Kalateh (Zentral-Koppeh Dagh, NE Iran).Mitteilungen der Bayerischen Staatssammlung für Paläontologie und historische Geologie 39: 21-32, 2 pls.:München.
Schairer, G., Seyed-Emami, K., Fuersich, F. T., Senowbari-Daryan, B.,  Aghanabati, S. A. and Majidifard, M. R., 2000- Stratigraphy, facies analysis and ammonite fauna of the Qal’eh Dokhtar Formation (Middle–Upper Jurassic) at the type locality west of Boshrouyeh (east–central Iran). N. Jb. Geol. Palaont. Abh., 216 (1), 35–66, Stuttgart.
Seyed - Emami, K., Schairer, G. and Zeiss, A., 1995- Ammoniten aus der Dalichai–Formation (Mittlerer bis Oberer Jura) und der Lar–Formation (Oberer Jura) N Emamzadeh-Hashem (Zentralalborz, Nordiran), Mitt. Bayer. Staatsslg. Palaont. hist. Geol., 35, 39–52, Munchen.
Seyed-Emami, K. and Schairer, G., 2010 a- Late Jurassic (Oxfordian, Bimammatum Zones) ammonites from the eastern Alborz Mountains, Iran. N.Jb.Geol.Palaont. Abh. 257(3) , 267-281
Seyed-Emami, K. and Schairer, G., 2010 b- Late Jurassic (Oxfordian, Bifurcatus and Bimammatum Zones) ammonites from the eastern Alborz Mountains, Iran ; second part. N.Jb.Geol.Palaont. Abh.
 Wilmsen, M., Fuersich, F. T, Seyed-Emami, K., Majidifard, M. & Zamani-Pedram, M., 2010- Facies analysis of a large-scale Jurassic sheff-lagoon: the Kamar-Mehdi Formation of east-central Iran. Facies 56/59-87.