فصلنامه علمی علوم زمین

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اعضای دفتر فصلنامه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

داوران سال 1400

لینک پابلونز فصلنامه علوم زمین

آیین نامه تعیین هزینه پردازش مقاله در نشریات علمی دسترسی باز

معرفی و بررسی سایت گل‌فشانی نژاد ‌افضلی،گل‌فشان‌های گتان شهرستان جاسک و اهمیت زمین‌گردشگری آنها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، مدیریت زمین‌شناسی دریایی، تهران، ایران

2 سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، مدیریت زمین‌شناسی دریایی، تهران، ایران پژوهشکده علوم‌زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور تهران، ایران

3 دانشگاه شهیدبهشتی، دانشکده علوم، گروه جغرافیا، تهران، ایران

4 دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران ایران

چکیده

گل‌فشان یک پدیده طبیعی و دیدنی است که معمولا به صورت یک  سیمای گنبدی‌شکل و در بعضی مواقع به صورت حوضچه‌ای یافت می‌شوند. این گل‌فشان‌ها مخلوطی از آب، گل و گاز هستند و کاربردهای زیادی از جمله جاذبه گردشگری، گل درمانی، تأمین عناصر کمیاب بدن و استفاده در کوزه‌گری دارند. این شکل‌ها در بیشتر نقاط دنیا  به‌ویژه در کمربند آلپ و هیمالیا قابل مشاهده است و در ایران، بیشتر در جلگه‌های ساحلی دریای خزر و دریای عمان دیده می‌شوند. در استان هرمزگان قبلا  فقط یک یا دو گل‌فشان بین جاسک و میناب  شناسایی شده بود. این پدیده‌های زیبا و منحصر به فرد، نیازمند توجه بیشتر در صنعت گردشگری هستند  باید آن‌را مهم‌ترین پدیده زمین گردشگری  سواحل شمالی دریای عمان معرفی کرد. در این پژوهش، پس از گرد‌آوری اطلاعات و داده‌های دفتری شامل نقشه‌های توپوگرافی، زمین‌شناسی، داده‌های ماهواره‌ای IRS و عکس‌های هوایی، بررسی‌های دور‌سنجی انجام شد و سپس با مطالعات صحرایی و کنترل زمینی، شناسایی گل‌فشان‌ها کامل شد. در عملیات صحرایی از هر گل‌فشان یک نمونه رسوب برداشت و تجریه  عناصر اصلی، فرعی و  جزئی توسط دستگاه ICP-OES بر روی آن انجام شد. نزدیک به 30 گل‌فشان بزرگ و کوچک فعال در خاور تنگه هرمز در محدوده کوه گوک و 6 گل‌فشان در محدوده روستاهای گتان و توجک شناسایی و بررسی شد، که پیش از این معرفی نشده بودند. بزرگ‌ترین گل‌فشان، دارای مخروطی با ارتفاع 73 متر از سطح زمین‌های اطراف در محدوده روستاهای گتان  و کوچک‌ترین آن دارای مخروطی با ارتفاع کمتر از یک متر در محدوده  گوک است. همچنین مطالعات ژئوشیمی یا تعیین مقدار عناصر موجود در رسوبات برای کلیه گل‌فشان‌ها انجام شد.از آنجا که وجود این پدیده ژئومرفولوژیکی در هر منطقه نشانه فعالیت زمین‌ساخت آن منطقه است، بنابراین احتمال رخداد زمین‌لرزه خفیف و گسل‌خوردگی وجود دارد که این امر باید در احداث ساختمان‌ها و سازه‌های  ثابت، مانند پل‌ها لحاظ شود. همچنین گل‌های خارج شده از آنها می‌تواند تا حدی مشخص‌کنندة وضعیت درونی زمین  باشد. گل‌فشان‌ها به‌عنوان شاخص میدان‌های گازی و نفتی شناخته شده‌اند و از آنها  برای پیش‌بینی وجود میدان‌های نفتی و گازی در اعماق زمین  استفاده می‌شود.

کلیدواژه‌ها

مراجع
کتابنگاری
آقانباتی،ع.، 1383- زمین‌شناسی ایران، انتشارات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، چاپ اول، صفحه 586
 امری کاظمی،ع.، 1381-  آغازی بر ژئوتوریسم ایران، مجموعه مقالات بیست و یکمین گردهمایی علوم‌زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور
صمدیان، م.، 1376- بررسی‌های نئوتکتونیک در گستره‌های ساختاری مکران و زاگرس بیرونی، سازمان زمین‌شناسی کشور.
ثروتی،م.، 1385- ژئوتوریسم و فرصت‌های برنامه‌ریزی آن در استان همدان، مجله فضای جغرافیایی، شماره ،16 زمستان 1385
 میرطالبیان، م.، 1380- تاثیر عوامل جغرافیایی منطقه ای در جذب توریست، رساله دکترا دانشگاه آزاد اسلامی.
نژاد‌افضلی، ک.،  لک، ر.، 1389- گزارش بررسی گل‌فشان‌های سواحل شمالی دریای عمان، سازمان زمین‌‌شناسی کشور، مدیریت زمین‌شناسی دریایی (زیر چاپ).
 نگارش، ح.، 1376- طرح تحقیقاتی مطالعه گل‌فشان‌های استان سیستان و بلوچستان، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
          مطیعی، همایون.، 1374- زمین‌شناسی ایران، زمین‌شناسی نفت زاگرس،سازمان زمین‌شناسی کشور
 
 
        References
Arshadi, S. 1983- tectonic implication of the geochmical data from the makranigneous, Island Arc. 676- 689.
Guliyev, I. Feizullayev, A. 2001-  "All About Mud Volcanoes", Geology Institute of Azerbaijan National Academy of  Sciences.
       Barber, A. J., Tjokrosapoetro, S., Charlton T. R., 1986- Mud volcanoes, shale diapirs, wrench fault and melanges in    accretionary complexes, eastern Indonesia, Bull. Am. Assoc. Pet.Geol. 70, 1729-1741.
Critelli, S. Derosa, R. & Platt, JP. 1990- Sandstone deterial modes in the markan accretionary wedege, south west  Pakistan, sedimentory Geology, 241-260.
Farhoudi, G., Karig, D. E., 1977- Makran of Iran and Pakistan as an active arc system. Geology 5, 664–668.
Goubkin, I. M., Fedorov S. F., 1938-  Mud volcanoes of the Soviet Union and their Connection with the genesis of petroleum fields in Crimean-Caucasus geologic province. USSR Academy of Science, Moscow (in Russian).
Hedberg, H. D., 1980- Methane generation and petroleum migration. In: Roberts III, W.H., Cordell, R.J. (eds.), Problems of petroleum migration, AAPG Studies in Geology 10, 179- 206.
Higgins, G. E., Saunders J. B.,1973- Mud volcanoes - their nature and origin: contribution to the geology and paleobiology of the Carribbean and adjacent areas, Verh. Naturforsch.Geschel. Basel, 84, 101-152
Kidd, R. G. W.  & McCall, G. J. H.  1985- Plate tectonics and the evolution of Makran. In McCall, G. J. H. (ed) East Iran Project, Area No. I. Geological Survey of Iran, Report, 1, 564- 618.
McCall, G. J. H. (ed) 1985- East Iran Project, Area No. I. Geological Survey of Iran, Report, 1, 564- 618.
Milkov, A.V., 2002 Worldwide distribution of submarine mud volcanoes and associated gas hydrates, Mar. Geol. 167, 29-42
Milkov, A.V., Sassen, R., Apanasovich, T.V., Dadashev F.G., 2003. Global gas flux from mud volcanoes: a significant source of fossil methane in the atmosphere and the ocean, Geoph. Res. Lett., 30 (2), 1037, doi: 10.1029/2002GL016358.
Rakhmanov, R. R., 1987- Mud volcanoes and their importance in forecasting of subsurface petroleum potential. Nedra , Moscow (in Russian).
Taponnier, P., Mattauer, M., Proust, F., and Cassaigneau, Ch., 1982. Mesozoic Ophiolites,Sutures, and large scale Tectonic Movements of Afghanistan, Earth and Planetary ScienceLetters, 52, 355-371.
Vitafenzi , 1979- Contribution to be Quaternary Geology of Southern of Iran. Geological Survey of Iran, Report,27:30-38
Yakubov, A. A., Alizade, A. A., Zeinalov, M. M., 1971-Mud volcanoes of Azerbajan SSR. Atlas. Elm, Baku (in Russian).
فصلنامه علمی علوم زمین
دوره 21، شماره 82
اسفند 1390
صفحه 207-214
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار