نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناسی ارشد، گروه زمینشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
2 استادیار، گروه زمینشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
چکیده
کانسار سرب و روی حسن‌آباد در شمال شرق اصفهان و در زون ایران مرکزی قرار گرفته است. سنگ میزبان این کانسار دولومیتهای سازند شتری به سن تریاس میانی است. کانی‌ها شامل گالن، اسفالریت، پیریت، سولفوسالت و باریت می‌باشند که همراه با دگرسانی دولومیتی اند. بر اساس مطالعات پتروگرافی (از نظر شکل و اندازه بلور‌ها، توزیع اندازه بلوری و شکل مرز‌های بلوری) شش نوع دولومیت تشخیص داده شده است، که عبارتند از دولومیت خیلی ریز بلور، ریزبلور، متوسط بلور، درشت بلور، دولومیت زین اسبی و پر کننده فضای خالی. دولومیتهای ریز بلور نوع یک و دو، به عنوان دولومیت همزمان با رسوبگذاری یا دولومیت دیاژنتیکی با منشأ سبخایی در نظر گرفته شد. دولومیت نوع سه یا متوسط بلور در مراحل انتهایی دیاژنز در شرایط تدفینی کم عمق و بر اثر تبلور مجدد دولومیتهای ریز بلور تشکیل شده است. دولومیت درشت بلور و زین اسبی و پر کننده فضای خالی تحت شرایط دفن عمیق ایجاد شده‌اند و دولومیتهای درشت بلور و زین اسبی به عنوان دولومیتهای گرمابی و مرتبط با کانه‌زایی در نظر گرفته شدند. منشأ منیزیم برای دولومیتهای ریز بلور، منیزیم آب دریا و برای دولومیتهای دانه درشت‌تر شورابه‌های حوضه‌ای حاصل از تراکم سازند سرخ شیل و سیال گرمابی پیشنهاد می‌گردد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
کتابنگاری
احمدی، س.، 1396- ژئوشیمی، کانی‌شناسی، سیالات درگیر و ژنز کانسار سرب و روی حسن‌آباد، شمال اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد گرایش اقتصادی، 123 ص.
آدابی، م. ح.، 1392- ژئوشیمی رسوبی، انتشارات آرین زمین، چاپ دوم، 503 ص.
رادفر، ج.، 1378- نقشه زمینشناسی اردستان، مقیاس 1:100000، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران.
رحیمپور بناب، ح.، 1384- سنگشناسی کربناته (ارتباط دیاژنز و تکامل تخلخل). انتشارات دانشگاه تهران، 487 ص.
رحیمی، ا.، آدابی، م. ح.، آقانباتی، ع.، مجیدی‌فرد، م. ر. و جمالی، ا. م.، 1396- سنگنگاری و ژئوشیمی دولومیتهای سازند شتری در برش کلمرد، ایران مرکزی، مجله علوم زمین، شماره 103، صص. 61 تا 72.
زهدی، ا.، عاصمی، ف.، و لکی روحانی، ع.، 1396- مدل دولومیتی شدن سازند سلطانیه در جنوب غرب زنجان، فصلنامه علوم زمین، شماره 104، صص. 17 تا 28.
شرکت پارس اکسید، 1395- گزارش عملیات اکتشاف تکمیلی در محدوده پروانه بهرهبرداری معدن سرب و روی حسن آباد، 13 ص.
References
Abidi, R., Slim-Shimi, N., Somarin, A. and Henchiri, M., 2010- Mieralogy and fluid inclusions study of carbonate-hosted mississippi valley-type Ain Allega Pb-Zn-Sr-Ba ore deposit, Northern Tunisia, Jornal of African Earth Sciences, 57(3): 267-272.
Adabi, M. H., 2002- Petrolography and geochemical criteria for recongnition of unaltered cold water and diagenetically altered neoproterozoic dolomite western Tasmania Australia, 16th Australian Geology, Convention, Australia (abst.), 350 p.
Al-Aasm, I., 2003- Origin and characterization of hydrothermal dolomite in the Western Canada Sedimentary Basin, Journal of Geochemical Exploration, 78: 9-15.
Amthor, J. E. and Fridman, G. M., 1992- Early to late diagenetic dolomitization of platform carbonates: lower Ordovician Ellenburger Group, Permian basin, West Texas, Journal of Sedimentary Research, 62: 131-143.
Ashton, J., Blakeman, R., Geraghty, J., Beach, A., Coller, D., Philcox, M., Boyce, A. and Wilkinson, J., 2015- The giant Navan Carbonate-hosted Zn-Pb deposit: exploration and geology, Applied Earth Science, 125(2), 75-76.
Azomani, E., Azmy, K., Blamey, N., Brand, U. and Al-Aasm, I., 2013- Origin of Lower Ordovician dolomites in eastern Laurentia: controls on porosity and implications from geochemistry, Marine and Petroleum Geology, 40: 99-114.
Boggs, S. and Krinsley, D., 2006- Application of cathodoluminescence imaging to the study of sedimentary rocks, Cambridge University Press, New York, 165p.
Bouch, J, E., Naden, J., Shepherd, T. J., Mckervey, J. A., Young, B., Benham, A. J. and Sloane, H., 2006- Direct evidence of fluid mixing in the formation of stratabound Pb-Zn-Ba-F mineralisation in the Alston Block, North Pennine Orefield (England), British Geological Survey, 30p.
Changqing, Z., Huan, L., Denghong, W., Yuchuan, C., Zongyao, R., Debo, L., Yue, W., Fudong, J., Zhenghui, C. and Xuyang, M., 2015- A preliminary review on the metallogeny of Pb-Zn deposits in China, Acta Geologic Sinica, 89(9): 1333-1358.
Dickson, J. A. D., 1965- A modified staining technique for carbonate in thin section, Nature, 205: 587p.
Friedman, G. M., 1965- Terminology of crystallization textures and fabrics in sedimentary rocks. Journal of Sedimentary Petrology, 35: 643-655.
Gregg, J. M. and Shelton, K. L., 1990- Dolomitization and neomorphism in the back reef facies of the Bonneterre and Davies Formation (Cambrian), Southeastern Missouri. Journal of Sedimentary Petrology, 60: 549-562.
Gregg, J. M., Bish, D. L., Kaczmarek, S. E. and Machels, H. G., 2015- Mineralogy, nucleation and growth of dolomite in the laboratory and sedimentary environment: A review, Sedimentology, 62(6): 1749-1796.
Guilbert, J. M. and Park, Jr. C. F., 1997- The geology of Ore Deposits. Freeman and company, New York, 985p.
He, Y., Bao, Z. D., Shen, A. J., Shen, Y. M. and Li, M. H., 2006- The Genetic mechanism of dolostones of the Cambrian-Lower Ordovician in Yaha-Yingmaili Region Tarim Basin: dolomitization through deep buried hydrothermal fluid, Acta Sedimentologic Sinica, 24: 806-816.
Hou, Y., Azmy, k., Berra, F. Jadoul, F., Blamey, N. J. F., Gleeson, S. A. and Brand, U., 2016- Origin of the Breno and Esino dolomites in the western southern Alps (Italy): implication for a volcanic influence: Marine and Petroleum Geology, 69: 38-52.
Kelley, K. D., Dumoulin, J. A. and Jennings, S., 2004- The Anarraaq Zn-Pb-Ag and Barite Deposit, Northern Alaska: Evidence for Replacment of Carbonate by Barite and Sulfides, Economic Geology, 99: 1577-1591.
Land, L. S., 1985- The origin of massive dolomite. Geology Education, 33: 112-125.
Leach, D., 2010- Sediment-hosted lead-zinc in earth history, Economic Geology, 105: 593-625.
Leach, D., Sangster, D. f., Kelley, K. D., Large, R. R., Garven, G., Gutzmer, J. and Walters, S., 2005- Sediment hosted lead-zinc deposits: A global perspective, Economic Geology, 100th Anniversary Volume, 561-607.
Lee, Y. I. and Friedman, G. M., 1987- Deep-burial dolomitization in the Ordovician Ellenburger Group carbonates, west Texas and southeastern New Mexico. Journal of Sedimentary Research, 57(3): 544-557.
Mazzullo, S. J., 1992- Geochemical and neomorphic alteration of dolomite: a review. Carbonates and Evaporites, 7: 21-37.
Mountjoy, E. W., Machel, H. G., Green, D., Duggan, J. and Williams-Jones, A. E., 1999-, Devonian matrix dolomites and deep burial carbonate cements: a comparison between the Rimbey-Meadowbrook reef trend and the deep basin of west-central Alberta, Bulletin of Canadian Petroleum Geology, 47: 487-509.
Pirajno, F., 2009- Hydrothermal processes and mineral systems, Springer, 1097-1130.
Pires, F. R. M., Mendes, C. L. O., and Miano, S. C., 2004- Fluorite mineralization related to the dolomitization: an equilibrium study of the proterozoic strataboind carbonate Macaia-Ijaci Basin, Lavars, Minas Gerais, Brazil, Anuario Do Institito de Geociencias, 27: 11-26.
Qing, H. and Mountjoy, E. W., 1994- Formation of coarsely crystalline, hydrothermal dolomite reservoirs in the Presqu'ile barrier, Western Canada sedimentary basin. AAPG bulletin, 78p.
Radke, B. M. and Mathis, R. L., 1980- On the formation and occurrence of saddle dolomite. Journal of Sedimentary Petrology, 56: 1149-1168.
Rao, C. P., 1996- Modern carbonates: tropical, temprate, polar. Introduction to Sedimentology and Geochemistry. University of Tasmania, Hobart, 206 p.
Sachan, H., 1993- Early-Replacment dolomitization and deep-burial modification and stabilization: A case study from the late Percambrian of the Zawar area, Rajasthan (India), Wadia Institute Of Himalayan Geology, 8(2): 191-198.
Schmidt, M., Xeflide, S., Botz, R. and Mann, S., 2005- Oxygen isotope fractionation during synthesis of Ca-Mg carbonate and implications for sedimentary dolomite formation. Geochimica et cosmochimica Acta, 69: 4665-4674.
Sibley, D. F. and Gregg, J. M., 1987- Classification of dolomite rock texture. Journal of Sedimentary Research, 57: 967-975.
Srinivasan, K., Walker, K. R. and Goldberg, S. A., 1994- Determining fluid source and possible pathways during burial dolomitization of Maryville Limestone (Cambrian), Southern Appalachians, USA, Sedimentology, 41: 293-308.
Suzuki, Y., Iryu, Y., Inagaki, S., Yamada, T. and Budd, D. A., 2006- Origin of atoll dolomites distinguished by geochemistry and crystal chemistry: Kita-daito-jima, northern Philippine Sea, Sedimentary Geology, 183: 181-202.
Tucker, M. E. and Wright, V. P., 1990- Dolomites and dolomitization models, Carbonate sedimentology, 365-400.
Veizer, J., 1983- Chemical diagenesis of carbonates: theory and application of trace element technique In: M. A. Arthur, T. F. Anderson, I. R. Kaplan, J. Veizer, L. S. Land (Eds), Stable Isotopes, Sedimentary Geology, Society of Economic Paleontologists and Mineralogists Short Course Notes, 10: 1-100.
Wacey, D., Wright, D. T. and Boyce, A. J., 2007- A stable isotope study of microbial dolomite formation in the coorong Region, South Australia. Chemical Geology, 244: 155-174.
Warren, J. K., 2000- Dolomite: occurrence, evolution and economically important association, Earth Science Reviews, 52: 1-81.
Whitney, D. and Evans, B., 2010- Abbreviation for name of rock-forming mineral, American Minerals, 95: 185-187.
Wilkinson, J. J., 2003- On diagenesis, dolomitization and mineralization in the Irish Zn-Pb ore field, Mineralium Deposita, 38: 968-983.
Ye, Q. and Mazzullo, S. J., 1993- Dolomitization of Lower Permain platform facies, Wichita Formation, North platform, Midland Basin, texas, Carbonates and Evaporites, 8: 55-70.
Zhang, J., Hu, W., Qian, Y., Wang, X., Cao, J., Zhu, J., Li, Q. and Xie, X., 2009- Formation of saddle dolomites in Upper Cambrian carbonates, western Tarim Basin (northwest China): Implications for fault-related fluid flow, Marine and Petroleum Geology, 26: 1428-1440.
Zhu, D., Meng, Q., Jin, Z., Liu, Q. and Hu, W., 2015- Formation mechanism of deep Cambrian dolomite reservoirs in the Tarim basin, northwestern China, Marine and Petroleum Geology, 59: 232-244.
)