نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حمید هراتی ¹
• احمد خاکزاد ²
• نعمت‌اله رشیدنژادعمران ³
• هوشنگ اسدی هارونی ⁴
• سیدجواد مقدسی ⁵

¹ دانشجوی دکترا، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

² دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران

³ استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

⁴ استادیار، دانشکده معدن، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

⁵ استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران

چکیده

کانسار مس پورفیری کهنگ در کمان ماگمایی ارومیه- دختر، در شمال خاوری اصفهان قرار دارد. در پیرامون کانسار، سنگ‌های آتشفشانی و آذرآواری ائوسن با دامنه‌ای از ترکیب بازالتی، تراکی‌آندزیتی تا داسیتی برونزد دارند. توده‌های نیمه‌ژرف و نیمه‌آتشفشانی گرانیتوییدی، عامل دگرسانی و کانی‌سازی، در چند ضربان ماگمایی از الیگوسن تا میوسن، در مجموعه سنگ‌های ائوسن جایگزین شده‌اند. این توده‌ها ترکیب مونزودیوریت، کوارتزدیوریت، گرانودیوریت تا گرانیت و بافت پورفیروییدی دارند. پهنه‌های دگرسانی و کانی‌سازی، به‌صورت کلاسیک در این کانسار گسترش دارند. نمونه‌برداری سطحی از خاک، به طور سیستماتیک با شبکه‌بندی منظم در نیمرخ‌هایی به فاصله 50 متر و نمونه‌برداری در طول نیمرخ‌هایی به فاصله 25 متر صورت پذیرفت. 2564 نمونه به روش ICP-OES تجزیه 43 عنصری شدند. در نقشه‌های بی‌هنجاری ژئوشیمیایی عملکرد همزمان گسل‌ها به همراه دیگر ساختارهای زمین‌ساختی، شرایط آب‌و‌هوایی، دگرسانی و فرسایش در ظهور این بی‌هنجاری‌ها باید مورد توجه قرار گیرد. همچون بی‌هنجاری‌های لیتو‌ژئوشیمیایی در این پژوهش نیز، بیشترین مقدار پراکندکی مس در خاور و مرکز منطقه، طلا در باختر و مرکز منطقه و مولیبدنیم در هر سه بخش منطقه به چشم می‌خورد که بازتابی از دقت نمونه‌برداری از خاک برجا و درستی و دقت تجزیه دستگاهی در انطباق با پهنه‌های دگرسانی و کانی‌سازی در این کانسار است. در نمودارهای همبستگی عناصر، همبستگی مناسبی میان دو عنصر مس و طلا دیده می‌شود. 

کلیدواژه‌ها

• بی‌هنجاری‌های ژئوشیمیایی
• توزیع فراوانی
• نقشه‌های بی‌هنجاری
• کانسار مس پورفیری کهنگ
• شمال خاوری اصفهان