نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناس ارشد، پژوهشکده علوم‌زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
2 دانشیار، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
3 دکترا، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
چکیده
کانسار مس چاه‌مورا درجنوب باختری شاهرود و در بخش مرکزی کمان ماگمایی ترود- چاه شیرین قرار دارد. کانی‌سازی در منطقه چاه‌مورا درون واحد آتشفشانی به سن ائوسن رخ داده است. سنگهای آتشفشانی یاد شده بر پایه مطالعات صحرایی و آزمایشگاهی قابل تفکیک به آندزیت، آندزیت- بازالت، تراکی‌آندزیت، تراکی‌آندزیت‌بازالت و رخنمون‌های کوچکی از آذرآواری‌ها به‌صورت آگلومرا هستند. توده‌های نیمهآتشفشانی با ترکیب حدواسط توالی‌های آتشفشانی آذرآواری را قطع کرده‌اند. ماهیت این سنگ‌ها، کالک‌آلکالن غنی از پتاسیم تا شوشونیتی است که از دید جایگاه زمین‌ساختی، در موقعیت کمان ماگمایی مرتبط با پهنه فرورانش قرار می‌گیرند. دگرسانی سیلیسی، کربناتی، سریسیتی وکلریتی در سنگهای میزبان قابل تشخیص است. ساخت و بافت ماده معدنی به‌صورت رگه- رگچه‌ای، جانشینی، دانه پراکنده و پرکننده فضای خالی است. بر پایه مطالعات کانه‌نگاری کانی‌های اصلی مس شامل: کالکوسیت، کالکوپیریت، کوولیت، دیژنیت، کوپریت، مالاکیت و کمتر مس طبیعی است که با هماتیت همراهی می‌شوند. از میان این کانی‌ها، کالکوسیت و مالاکیت بیشترین فراوانی را دارند. مطالعات ژئوشیمی نشان از آن دارد که عنصر مس بیشترین همبستگی را با عناصر نقره (0.894R=) و آرسنیک (0.520R = ) دارد. این در حالی است که با این عناصر کانی مستقلی تشکیل نداده است و احتمال دارد که این عناصر در شبکه کانی‌های مس‌دار، جایگزین مس شده باشند. مطالعه میانبارهای سیال روی سیال‌های به دام افتاده در کانی‌های کوارتز و کلسیت انجام شده است. دمای همگن‌شدگی در میانبارهای سیال، به‌طور میانگین 200 تا 220 درجه سانتی‌گراد است. درجه شوری به دست آمده در این سیال‌ها، در محدوده‌های 97/0-37/1 و 67/3- 07/4 درصد وزنی نمک‌طعام است. این کانسار همانندی‌های فراوانی از دید کانی‌شناسی، سنگ میزبان، ساخت و بافت و ژئومتری با کانسارهای نوع مانتو و مس در طبقات سرخ آتشفشانی دارد.
کلیدواژه‌ها
)