نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران

2 استادیار، پژوهشکده علوم‌زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

3 استادیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران

4 کارشناس‌ارشد، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران

چکیده

پهنه گسلی لاهیجان یکی از گسل­های عرضی البرز باختری است که با سازوکار راستالغز چپ­بُر دگرریختی­هایی را در این پهنه پدید آورده است. در این پژوهش با انجام مطالعات صحرایی، فن­های سنجش از دور، پردازش تصاویر ماهواره­ای و روش­های آماری، پهنه گسل لاهیجان مورد تحلیل هندسی و جنبش­شناختی قرار گرفته و تلاش شده است پهنه گسلی بازسازی شود. برپایه نتایج حاصل از این پژوهش، گسل لاهیجان دارای راستای N55E و شیب ˚70 به سوی جنوب خاور می‌باشد؛ پهنه گسلی 30 کیلومتر پهنا دارد. این پهنه گسلی را می­توان به عنوان یک سامانه برشی چپ­بر در نظر گرفت که انواع شکستگی­های مرتبط با این سامانه را در خود جای داده است. گسل­های موجود در این پهنه به صورت گسل­های همسازو ناهمسازبا پهنه اصلی شکل گرفته­اند. بیشترگسل­های این پهنه حرکت کج­لغز دارند و سازوکار آنها با توجه به زاویه­ای که با دیواره­های اصلی برش ساخته­اند، تغییر می­کند. گسل­های تقریباً موازی با دیواره برش مؤلفه حرکتی چپ‌بر دارند. در مقابل، گسل­هایی که زاویه بیشتری (حدود ˚75) با این دیواره می­سازند، سازوکار حرکتی راست‌بر دارند. با ادامه دگرریختی، ساختارهای موجود به‌گونه پادساعت‌گرد چرخیده­اند و زاویه کوچک‌تری با دیواره­های اصلی برش ساخته­اند.
 

کلیدواژه‌ها

آقانباتی، ع.، 1383- زمین‌شناسی ایران، انتشارات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران، 606 صفحه.
درویش­زاده، ع.،  1385- زمین­شناسی ایران، انتشارات امیرکبیر تهران، 434 صفحه.
قاسمی، م. ر. و مصوری، ف.، 1379- تأثیر صفحه کاسپین بر زمین­ساخت البرز، نوزدهمین گردهمایی علوم‌زمین، سازمان زمین­شناسی کشور، 79ص.
قاسمی، م. ر.، قرشی، م. و سعیدی، ع.، 1382- گسله‌های لرزه‌زای بنیادی البرز،‌ گزارش طرح پژوهشی شورای پژوهش‌های علمی کشور، 82ص.
نظری، ح.، 1383- نقشه زمین‌شناسی بندرانزلی1:100000.
بهارفیروزی، خ. و شافعی، ع.، 1382- نقشه زمین‌شناسی 1:100000 جواهرده.
قلمقاش، ج.، 1381- نقشه زمین‌شناسی 1:100000 جیرنده.
 خبازنیا، ر. و صادقی، ا.، 1383- نقشه زمین‌شناسی 1:100000رشت.
نظری، ح. و سلامتی، ر.، 1377- نقشه زمین‌شناسی 1:100000رودبار.
رحمتی، م.، 1383- نقشه زمین‌شناسی 1:100000 لنگرود.
وحدتی‌دانشمند، ب.، قاسمی، م. ر.، قرشی، م. و حقی­پور، ن.، 1385-  نوزمین­ساخت سپیدرود و دشت گیلان، مجله علوم‌زمین، شماره 65، صفحات 25-12.
 
References
Alavi, M., 1991- Tectonostratigraphic synthesis and structural style of the Alborz mountain system in northern Iran, J.Geodynamic, V.21, No. 2, 1-33 pp.
Allen, M. B., Ghassemi, M. R., Shahrabi, M. & Qoraishi, M., 2003- Accommodation of late Cenozoic oblique shortening in the Alborz range, northern Iran. Journal of Structural Geology, v. 25, no. 5, p. 659–672 pp.
Axen, G. J., Lam, P. S., Grove, M., Stokli, D. F. & Hassanzadeh, J., 2001- Exhumation of the west- central Alborz mountain, Iran, Caspian subsidence, and collision- related tectonic. Geology 29 (6), 559- 562 pp.
Berberian, M., 1983- The southern Caspian: A compression depression floored by a trapped, modifief oceanic crust. Canadian Journal of Earth Sciences 20, 163-183 pp.
Berberian, M., 1997- Seismic sources of the Transcaucasian historical earthquakes. In: Giardini, D., Balassanian, S. (Eds.), Historical and Prehistorical Earthquakes in the Caucasus. Kluwer Academic Publishing, Dordrecht, pp. 233–311pp.
Ghosh, N. & Chattopadhyay, A., 2008- The initiation and linkage of surface fractures above a buried strike- slip fault: An experimental approach, J. Earth Syst. Sci. V. 117, No. 1, 23- 32 PP.
Golonka, J., 2000- Geodynamic evolution of the south Caspian Basin, AAPGs Inaugural Regional International Conferrence July 9- 12, Istanbul, Turkey, Official Program Book, American Association of petroleum Geologists, Tulsa, Oklahoma, 40- 45 pp.
Guest, B., Guest, A. & Axen, G., 2007- Late Tertiary tectonic evolution of northern Iran: A case for simple crustal folding, USA, No. 58, 435- 453 pp.
Jackson, J., Priestley, K., Allen, M. & Berberian, M., 2002- Active tectonics of the SouthCaspianBasin, Geophys. J. Int., 148, 214-245 pp.
Marrett, R. & Allmendinger, W., 1990- Kinematic analysis of fault- slip data, U.S.A, Vol. 12, No. 8, 973- 986 pp.
McClay, K. & Bonora, M., 2001- Analog models of restraing stopovers in strike- slip fault systems, AAPG Bulletin, V. 85, No. 2, 233- 260 pp.
Nilfouroushan, F., 2007- Ground Movements in the Zagros Fold-Thrust Belt of SW Iran Measured by GPS and InSAR Compared to Physical Models, Ph. D. Thesis, Uppsala University, Sweden.
Reilinger, R., McClusky, S., Vernant, P., Lawrence, S., Ergintav, S., Cakmak, R., Ozener, H., Kadirov, F., Guliev, I., Stepanyan, R., Nadariya, M., Hahubia, G., Mahmoud, S., Sakr, K., ArRajehi, A., Paradissis, D., Al-Aydrus, A., Prilepin, M., Guseva, T., Evren, E., Dmitrotsa, A., Filikov, S. V., Gomez, F., Al-Ghazzi, R. & Karam, G., 2006- GPS constraints on continental deformation in the Africa–Arabia–Eurasia continental collision zone and implications for the dynamics of plate interactions. J. Geophys. Res.111, No. B5, B05411.
Riedel, W., 1929- Zur Mechanik geologischer Brucherscheinungen, Zentral-blatt fur Mineralogie Abteilung B, 354–368 pp.
Solaimani, K., 2001- Application of Satellite Photographs in a Morpho- tectonic study of the Central Alborz, Iran, 22nd Asian Conference on Remote Sensing, 5- 9 November 2001, Singapore.
Twiss, R. J. & Moores, E. M., 1992- Structural Geology, W. H. Freeman and Company, New York, 444 PP.
WWW.NGDIR.com
Zanchi, A., Berra, F., Mattei, M., Ghassemi, M. R. & Sabouri, J., 2006- Inversion tectonics in Central Alborz, Iran, J.Struc. Geol., 1-15 pp.