حاجی علی اوغلی, رباب, مؤذن, محسن. (1392). بررسی پی‌سنگ قاره‌ای پرکامبرین در ایران با شواهدی تازه از دگرگونی‌های کمپلکس تخت‌سلیمان در شمال خاور تکاب. فصلنامه علمی-پژوهشی علوم زمین, 22(88), 197-204. doi: 10.22071/gsj.2013.53693
رباب حاجی علی اوغلی; محسن مؤذن. "بررسی پی‌سنگ قاره‌ای پرکامبرین در ایران با شواهدی تازه از دگرگونی‌های کمپلکس تخت‌سلیمان در شمال خاور تکاب". فصلنامه علمی-پژوهشی علوم زمین, 22, 88, 1392, 197-204. doi: 10.22071/gsj.2013.53693
حاجی علی اوغلی, رباب, مؤذن, محسن. (1392). 'بررسی پی‌سنگ قاره‌ای پرکامبرین در ایران با شواهدی تازه از دگرگونی‌های کمپلکس تخت‌سلیمان در شمال خاور تکاب', فصلنامه علمی-پژوهشی علوم زمین, 22(88), pp. 197-204. doi: 10.22071/gsj.2013.53693
حاجی علی اوغلی, رباب, مؤذن, محسن. بررسی پی‌سنگ قاره‌ای پرکامبرین در ایران با شواهدی تازه از دگرگونی‌های کمپلکس تخت‌سلیمان در شمال خاور تکاب. فصلنامه علمی-پژوهشی علوم زمین, 1392; 22(88): 197-204. doi: 10.22071/gsj.2013.53693
بررسی پی‌سنگ قاره‌ای پرکامبرین در ایران با شواهدی تازه از دگرگونی‌های کمپلکس تخت‌سلیمان در شمال خاور تکاب
1دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
2استاد، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
چکیده
اقیانوس پروتوتتیس دو ابرقاره اوراسیا در شمال و گندوانا در جنوب را از هم جدا می‌کرده است. سرزمین ایران همانند سرزمین‌های همسایه در عمان، پاکستان، جنوب خاور ترکیه طی پرکامبرین و پالئوزوییک به ابرقاره گندوانا وابسته بوده است. مناطق پرکامبرین در ایران بیرون زدگی چندانی ندارند و به طور محدود شامل بخش‌های میانی ایران مرکزی پیرامون ساغند و پشت بادام، ارومیه، زنجان، آنابلاغی میانه و تکاب هستند. کمپلکس دگرگونی تخت‌سلیمان در شمال خاور تکاب با طیف‌سنگ‌شناسی گسترده از انواع سنگ‌های دگرگونی متاپلیت، متابازیت، کالک- سیلیکات و سنگ‌های متااولترامافیک تشکیل شده است. بر پایه مطالعات صحرایی، سنگ‌شناسی و داده‌های سن‌سنجی ایزوتوپی U/Pb زیرکن، کمپلکس تخت‌سلیمان قابل مقایسه با دگرگونی‌های خرده‌قاره مرکزی- خاوری ایران است. بر پایه داده‌های سن‌سنجی207Pb/206Pb سن کهن‌ترین قطعات سنگی ناهمگن (Heterogeneous) در پوسته قاره‌ای تخت‌سلیمان در حدود 2800 میلیون سال به دست آمده که قابل مقایسه با سن‌های به دست آمده در خرده‌قاره مرکزی- خاوری ایران در حدود 2400 میلیون سال پیش است. دگرگونی‌های پی‌سنگ کمپلکس تخت‌سلیمان احتمالاً مرتبط با رژیم زمین‌ساختی فشارشی فاز کوهزایی کاتانگایی در پرکامبرین است. ذوب بخشی سنگ‌های دگرگونی سپس در طی الیگوسن تا میوسن مرتبط با برخورد پایانی قاره‌ای نئوتتیس رخ داده و سنگ‌های میگماتیتی کمپلکس تخت‌سلیمان تشکیل شده است.
Precambrien Crustal Basement Rocks in Iran New Evidence from the Takht-e-Soleyman Metamorphic Complex from NE Takab
نویسندگان [English]
R. Hajialioghli1؛ M. Moazzen2
1Associate Professor, Department of Geology, Faculity of Natural Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran
2Professor, Department of Geology, Faculity of Natural Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran
چکیده [English]
The Prototethys ocean is formed between tow giant continents of Gondwana in the north and Eurasia in the south. Iranian terrain as neigburhood countries in the Oman, Pakestan, SE Turkey has been belonged to the giant Gondwana during Precambrian and Paleozoic. Precambrian terrains in Iran show limited out crops including of middle part of the Central Iran in Saghand and Poshtbadam regions, Uromiyeh, Zanjan, Golpayegan, Anabolaghi (in Miyaneh) and Takab. The Takht-e-Soleyman metamorphic complex is located in the north eastern Takab. It is composed of variety of metamorphic rocks including metapelites, metabasites, calc-silicates and meta-ultramafic rocks. On the basis of fieldgeology, petrology and zircon U/Pb isotopic data, the Takht-e-Soleyman complex is comparable with the Central Iranian micro-continent. On the basis of 207Pb/206Pb isotopic data, age of the oldest hetrogen fragments rocks in the Takht-e-Soleyman continental crust gives ca. 2800 Ma, which is comparable with the ages from the Central Iran Micro-continent (ca. 2400 Ma). The regional metamorphism of the basement rocks in the Takht-e-Soleyman complex occurred during compressional regimes related to the Katangan Orogeny corresponding to the Precambrian. Partial melting of the metamorphic rocks has been occurred during Oligocene to Miocene corresponding to the final continental collision of the Neotethys ocean. Migmatites of the Takht-e-Soleyman complex are formed in this regard.
افتخارنژاد، ج.، 1359- طبقه‌بندی تکتونیکی ایران در ارتباط با حوضه‌های رسوب‌گذاری، مجله انجمن نفت ایران، 82، 19- 28.
بابا خانی، ع. و قلمقاش، ج.، 1371- نقشه زمین‌شناسی 100000/1 تخت‌سلیمان، سازمان زمین‌شناسی ایران.
خسروتهرانی، خ.، 1383- زمین‌شناسی ایران، انتشارات دانشگاه پیام نور، 327 ص.
حمدی، ب.، 1374- رسوبات پرکامبرین- کامبرین در ایران، هوشمند زاده، ع. (مؤلف) زمین‌شناسی ایران، سازمانزمین‌شناسی ایران، 20، ص. 535.
درویش‌زاده، ع.، 1373- زمین‌شناسی ایران، انتشارات نشر دانش امروز.
درویش‌زاده، ع.، 1383- زمین‌شناسی ایران، چینه شناسی، تکتونیک، دگرگونی و ماگماتیسم، مؤسسه انتشارات امیرکبیر، 434 ص.
لطفی، م.، 1380- نقشه زمین‌شناسی 100000/1 ماه نشان، سازمان زمین‌شناسی ایران، تهران.
نبوی، م. ح.، 1355- مقدمه‌ای بر زمین‌شناسی ایران، سازمان زمین‌شناسی ایران، 109 ص.
References
Alavi, M., 1994- Tectonics of the Zagros orogenic belt of Iran: New data and interpretations. Tectonophysics, 229: 211–238.
Alavi, M., 2004- Regional stratigraphy of the Zagros Fold-Thrust belt of Iran and its proforelenad evolution. American Journal of Science, 304: 1–20.
Alavi, M., Hajian, J., Amidi, M. & Bolourchi, H., 1982- Geology of Takab-Shahin-Dez Quadrangle. The Ministry of Mines and Metals of Iran, Tehran, 100 p.
B´echennec, F., Le M´etour, J., Rabu, D., Beurrier, M., Bourdillon-Jeudy-De-Grissac, C., De Wever, P., Tegyey, M. & Villey, M., 1989-G´eologie d’une chaˆıne issue de la T´ethys: les montagnes d’Oman. Bulletin de la Soci´et´e g´eologique de France, (2), 231–40.
Berberian, M. & King, G. C. P., 1981- Towards a paleogeography and tectonic evolution of Iran. Canadian Journal of Earth Sciences, 18:210–265.
Braud, J. & Ricou, L. E., 1971- L’accident du Zagros ou Main Thrust, un charriage et un coulissement. Comptes Rendus de l’Académie des Sciences de Paris, 272: 203–206.
Haghipour, A., 1974- Etude geologique de la region de Biabanak-Bafg (Iran central); petrologie et tectonique du socle Precambrian et de sa couverture. Theses universite scientifique et medicale de Grenoble, Franch, 403p.
Haghipour, A., 1981- Precambrian in central Iran. First Quarter the Iranian Petroleum Institute, Bulletin, 81: 1-17.
Hajialioghli, R., Moazzen, M., Droop, G. T. R., Oberhansli, R., Bousquet, R., Jahangiri, A. & Ziemann, M., 2007a- Serpentine polymorphs and P-T evolution of meta-peridotites and serpentinites in the Takab area, NW Iran. Mineralogical Magazine, 71: 155–174.
Hajialioghli, R., Moazzen, M., Jahangiri, A., Droop, G. T. R., Bousquet, R. & Oberhansli, R., 2007b- Petrogenesis of meta-peridotites in the Takab area, NW Iran. Goldschmidt Conference Abstracts, Cologne, Germany, A370.
Jenny, J., 1977- Geologie et stratigraphie de I,Elburz oriental, entre Aliabad et Shahrud, Iran Ne, Geneve, 238p.
Kerrich, R. & Polat, A., 2006- Archean greenstone-tonalite duality: Thermochemical mantle convection models or plate tectonics in the early Earth global dynamics? Tectonophysics, 415: 141–165.
Kröner, A. & Şengör, A. M. C., 1990- Archean and Proterozoic ancestry in late Precambrian to early Paleozoic. Geology; 18: 1186-1190.
Loos, S. & Reischmann, T., 1999- The evolution of the Southern Menderes massif in SW Turkey as revesaled by zircon dating. Journal of the Geological Society, London, 156: 1021-1030.
Ludwig, K. R., 2000- Decay constant errors in U-Pb concordia-intercept ages. Chemical Geoloy, 166: 315-18.
Moazzen, M. & Hajialioghli, R., 2008- Zircon SHRIMP dating of mafic migmatites from NW Iran; Reporting the oldest rocks from the Iranian crust. 5th Annual Meeting AOGS, Busan, Korea SE62.
Moazzen, M., Oberhänsli, R., Hajialioghli, R., Moller, A., Bousquet, R., Droop, G. & Jahangiri, A., 2009- Peak and post-peak P-T conditions and fluid composition for scapolite-clinopyroxene-garnet calc-silicate rocks from the Takab area, NW Iran. European Journal of Mineralogy, 21, 149 - 162.
Nadimi, A., 2006- Evolution of the Central Iranian basement. Gondwana Research, In Press. O'Hara, M. J., Fry, N. & Prichard, H. M., 2001- Minor phases as carriers of trace elements in non-modal crystal-liquid separation processes I: Basic relationships. Journal of Petrology, 42: 1869-1885.
Ramezani, J. & Tucker, R. D., 2003- The Saghand Region, Central Iran: U-Pb geochronology, petrogenesis and implications for Gondwana tectonics: American Journal of Science, 303: 622-665.
Reyre, D. & Mohafez, S., 1972- Asirst contribution of the Nioc-Erap egreements to the knowledge of Iranian geology. Edition Technips aris, 58p.
Rubatto, D., Williams, L. S. & Buick, L. S., 2001- Zircon and monazitc response to prograde metamorphism in the Reynolds Range, central Australia. Contributions to Mineralogy and Petrology, 140: 458-168.
Schaltegger, U., Fanning, M., Günther, D., Morin, J. C., Schulmann, K. & Gebauer, D., 1999- Growth annealing and recrystallisation of zircon and preservation of monazite in high grade metamorphism: conventional and in situ U–Pb isotope, cathodoluminescence and microchemical evidence. Contributions to Mineralogy and Petrology, 134: 186–201.
Söderlund, U., Möller, C., Andersson, J., Johansson, L. & Whitehouse, M., 2002- Zircon geochronology in polymetamorphic gneisses in the Sveconorwegian orogen, SW Sweden: ion microprobe evidence for 1.46–1.42 and 0.98–0.96 Ga reworking. Precambrian Research, 113: 193–225.
Soffel, H. C., Förster, H. & Becker, H., 1975- Preliminary polar wander path of Central Iran. Journal of Geophysics-Zeitschrift für eophysik, 41:541-543.
Stockli, D. F., Hassanzadeh, J., Stockli, L. D., Axen, G., Walker, J. D. & Dewane, T. J., 2004-Structural and geochronological evidence for Oligo-Miocene intra-arc low-angle detachment faulting in the Takab-Zanjan area, NW Iran. Abstract, Programs Geological Society of America, 36: 319.
Stocklin, J., 1968- Structural history and tectonics of Iran: a review: American Association of Petroleum. Geologists Bulletin, 52: 1229–258.
Stoeser, D. B., Whitehouse, M. J. & Stacey, J. S., 2001- The Khida Terrane Geology of Paleoproterozoic Rocks in the Muhayil Area, Eastern Arabian Shield, Saudi Arabia”. Gondowana Research, 4: 192–194.
Takin, M., 1972- Iranian geology and continental drift in the Middle East. Nature, 235: 147-150.
Termier, H. & Termier, G., 1960- Atlas de Paléogéographie.Paris, Masson Éditeurs, 99 p.
Wiedenbeck, M., Allé, P., Corfu, F., Griffin, W. L., Meier, M., Oberli, F., Von Quadt, A., Roddick, J. C. & Spiegel, W., 1995- Three natural zircon standards for U-Th-Pb, Lu-Hf, trace element and REE analyses. Geostandards Newsletter, 19: 1-23.
Wilde, S. A., Valley, J. W., Peck, W. H. & Graham, C. M., 2001- Evidence from Detrital Zircons for the Existence of Continental Crust and Oceans on the Earth 4.4 Gyr Ago. Nature, 409: 175-178.
Williams, I. S., 1998- U-Th-Pb geochronology by ion microprobe. In: Mckibben, M.A., Shanks, W.C. and Ridley, W.I. (eds). Applications of Microanalytical Techniques to Understanding Mineralization Processes. Reviews in Economic Geology, 7: 1-35.
Wu, Y. B., Zheng, Y. F., Tang, J., Gong, B., Zhao, Z. F. & Liu, X. M., 2007 -Zircon U–Pb dating of water– rock interaction during Neoproterozoic rift magmatism in South China. Chememical Geology 246, 65–86.
ابتدای صفحه