نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه تکتونیک، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زرند کرمان، کرمان، ایران
2 گروه ژئوفیزیک، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی کرمان، کرمان، ایران
چکیده
با توجه به توانایی ایجاد زمینلرزههایی بزرگ توسط گسلهای راستالغز درون قارهای که از عناصر مهم دگرشکلی مناطق فعال قارهها نیز بهشمار میآیند، تعیین هندسه و کینماتیک این گسلها به همراه شناسایی قطعات فعال و نحوه تکامل ساختاری و زمینساختی آنها در طول زمان امری ضروری به نظر میرسد. پهنه گسلی مورب لغز راستبر راور با طولی حدود 137 کیلومتر در نزدیکی شهر راور و در شمال کرمان قرار دارد. در بخشهای شمالی ناحیه مورد مطالعه، این پهنه گسلی بهموازات سامانه گسلی لکرکوه قرار دارد، اما در بخشهای جنوبی با سامانههای گسلی لکرکوه و کوهبنان به صورت همگرا در میآید. بالاراندگی بلوک خاوری پهنه گسل راور و راندگی به سمت خاور سامانه گسلی لکرکوه الگوی ساختاری گلوار مثبتی را در این ناحیه ایجاد کرده است. جنبش پهنه گسلی راور باعث انحراف و جابهجایی تجمعی راستبر آبراههها به میزان 970-940 متر دستکم از اوایل پلئیستوسن در بخش شمالی این پهنه گسلی شده است. با توجه به کمینه نرخ لغزشی افقی حدود 54/0 میلیمتر در سال برای پهنه گسلی راور، بیشینه دوره بازگشت زلزلههایی با بزرگای 7/6Mw~ حدود 1400 سال خواهد بود. در بخش میانی پهنه گسلی راور، گسلهای فرعی ریدل P، R و Ŕ به خوبی توسعه یافته و گسل سبب انحراف راستبر رودخانه اسماعیلآباد به میزان 16 متر شده است. با فرض رویداد زلزلههای شاخص بر روی این پهنه گسلی، بیشینه مقدار لغزش در هر رویداد ~ 75/0 متر است که با کمینه جابهجایی آبراهههای امروزی همخوانی دارد. مقدار جابهجایی راستالغز راستبر پهنه گسلی راور به سمت جنوب کاهش یافته و برعکس میزان مؤلفه جا بهجایی قائم آن افزایش مییابد، بهطوری که نهشتههای آبرفتی پلئیستوسن- هولوسن اختلاف ارتفاعی حدود 10 متر را در طرفین بخش جنوبی این پهنه گسلی نشان میدهند. با توجه به روند پهنه مهلرزهای زلزله 18/4/1911 راور (8/5~ M و VIII ~ Io) و توازی روند گسیختگی سطحی هملرزهای آن (W13N) با بخش جنوبی پهنه گسلی راور، این گسل میتواند مسبب رویداد زلزله 1911 بوده باشد. افزون بر این، گسلهای فعال رانده- متقاطع دهو، دهزنان، چترود، پاسیب و داربیدخون نیز دوره بازگشت زلزلهها و بزرگای آنها را در ناحیه مورد مطالعه کنترل میکنند.
کلیدواژهها
کتابنگاری
شفیعی بافتی، ا.، 1385- زمینساخت و تعیین نرخ واتنش پوسته در شمال و شرق کرمان بر پایة دادههای GPS و شواهد زمینساختی پایان نامة دورۀ دکترای زمینشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، 144صفحه.
References
Allen, M. B., Jones, S., Ismail-Zadeh, A., Simmons, M. D. & Anderson, L., 2002- Onset of Subduction as the cause of rapid Pliocene -Quaternary subsidence in the South Caspian Basin, Geology, 30, 775-778.
Ambraseys, N. N. & Melville, C. P., 1982- A History of Persian Earthquakes, Cambridge University Press, New York.
Berberian, M., Asudeh, I. & Arshadi, S., 1979- Surface rupture and mechanism of the Bab-Tangol (southeastern Iran) earthquake of 19 December 1977. Earth and Planetary Science, 42, 456-462.
Berberian, M., 1995- Natural Hazards and the First Earthquake Catalogue of Iran: Volume 1: Historical Hazards in Iran Prior to 1900. A UNESCO/IIEES publication during UN/IDNDR, International Institute of Earthquake Engineering and Seismology, 603.
Berberian, M. & Yeats, R.S., 1999- Patterns of historical earthquakes rupture in the Iranian plateau, Bull. Seism. Soc. Am., 89, 120–139.
Berberian, M., Jackson, J. A., Qorashi, M., Khatib, M .M., Priestley, K., Talebian, M. & Ashtiani, M., 1999- The 1997 May 10 Zirkuh (Qa’enat) earthquake (Mw 7.2)- faulting along the Sistan suture zone of eastern Iran. Geophysical Journal International, 136, 671-694.
Berberian, M., Jackson, J.A., Fielding, E., Parsons, B., Priestly, K., Qorashi, M., Talebian, M., Walker, R., Wright, T. J. & Baker, C., 2001- The 1998 March Fandoqa earthquake 9Mw 6.6) in Kerman province, southeast Iran; re-rupture of the 1981 Sirch earthquake fault, triggering of slip on adjacent thrusts and the active tectonics of the Gowk fault zone. Geophysical Journal International, 146, 371-398.
Berberian, M., 2005 - The 2003 Bam urban Earthquake: A predictable Seismotectonic pattern along the western margin of the rigid Lut Block, SoutheastIran. Earth, Spec, J., 21, 35 -99.
Eberhart-Phillips, D., Haeussler, P. J., Freymueller, J. T., Frankel, A. D., Rubin, C. M., Craw, P. , Ratchkovski, N. A., Anderson, G., Carver, G. A., Crone, A. J., Dawson, T. E., Fletcher, H., Hansen, R., Hard, E. L., Harris, R. A., Hill, D. P., Hreinsdottı´r, S., Jibson, R. W., Jones, L. M., Kayen, R., Keefer, D. K. , Larsen, C. F., Moran, S. C., Personius, S. F., Plafker, G., Sherrod, B., Sieh, K., Sitar, N. and Wallace, W. K., 2003- The 2002 Denali fault arthquake, Alaska: a large magnitude, slip partitioned event, Science, 300, 1113–1118.
Harvard CMT , 2006 - CMT Catalog , Centroid Moment Tensor Project. http://www. Seismology. Harvard. edu / projects/CMT/.
International Institute of Earthquake Engineering and Seismology Bulletin. http://www.iiees.ac.ir/bulletin/bulletin.html.
International seismological Center (ISC), 2006- On-line seismic catalog. http:// www.isc.ac.uk/.
Jackson, J. & McKenzie, D. P., 1984 - Active tectonics of the Alpine- Himalayan belt between western Turkey and Pakistan, Geophys Geophysical Journal of the Royal Astronomical Society, 77, 185–264.
Jackson, J. & McKenzie, D. P., 1994- Active tectonics of the Alpine – Himalayan Belt between western Turkey and Pakistan. Geo- phys. J. R. Astron Soc., 77 , 185-264.
Jackson, J. Haines, A. J. & Holt., W. E. 1995- The accommodation of Arabia-Eurasia plate convergence in Iran, J. Geophys. Res., 100, 15,205-15,209.
Kagan, Y. Y., 1999- Universality of the seismic moment-frequency relation , Pure Appl. Geophys., 155, 537-573.
Kreemer, C., Holt, W. E. & Haines, A. J., 2003- An integrated global model of present – day plate motions and plate boundary deformation. Geophys. J. int.,154, 8-34.
Lin, A., Fu, B., Guo, J., Zemg, Q., Dang, G., He, W. & Zhao, Y., 2002 - Co-seismic strike-slip and rupture length produced by the 2001 MS 8.1 Central Kunlun earthquake. Science, 296 , 2015-20 17.
Magisttale, H. & Day, S., 1999- 3D simulation of multi – segment thrust fault rupture. Geophys. Res. Lett , 26 , 2093-2096.
Masson, F., Chéry, J., Hatzfeld, D. Martinod, J., Vernant, P., Tavakoli, F., Ghafory-Ashtiani, M., 2005- Seismic versus aseismic deformation in Iran inferred from earthquakes and geodetic data. Gophys. J. Int., 160 , 217-226
Molnar, P., 1998 - Continental tectonics in the aftermath of plate tectonics Nature 335, 131-137.
Nilforoushan, F., Mason, F., Vernant, P., Vigny, C., Martinoid, J., Abbassi, M., Nankali, H., Hatzfeld, D., Bayer, R., Tavakoli, F., Ashtiani, A., Doerflinger, E., Collard, P. & Chery, J., 2003- GPS network monitors the Arabia-Eurasia collision deformation in Iran. Journal of Geodesy, 77, 411-422
Nowroozi, A. A., 1985- Empirical relations between magnitudes and fault parameters for earthquakes in Iran, Bull. Seism. Soc. Am., 75, 1327-1338.
Sieh, K., Jones, L., Hauksson, E., Hudnut, K., Eberhart-Phillips, D., Heaton, T., Hough, S., Hutton, K., Kanamori, H., Lilje, A., Lindvall, S., McGill, S., Mori, J., Rubin, C., Spotila, J. A., Stock, J., Thio, H., Treiman, J., Wernicke, B. & Zachariasen, J.,1993- Near-field investigations of the Landers Earthquake sequence, April to July, 1992, Science, 260, 171-176.
Slemmons, D. B., 1982- Determination of design earthquake magnitudes for microzonation Proc. Third IEMC, 1, 119-130.
Spotial, J. A. & Anderson, K., 2004- Fault interaction at the junction of the TransverseRanges and Eastern California shear zone : a case study of intersecting faults. Tecnophysics 397, 43-60.
Talebian, M. & Jackson, J., 2002- Offset on the Main Recent Fault of NW Iran and implications for the late Cenozoic tectonics of Arabia-Eurasia collision zone, Geophysical Journal International, 150, 422-439.
Talebian, M., Biggs, J., Bolourchi, M., Copley, A., Ghassemi, A., Ghorashi, M., Hollingsworth, J., Jackson, J., Nissen, E., Oveisi, B., Parsons, B., Priestley, K. & Saiidi, A., 2006- The Dahuiyeh (Zarand) earthquake of 2005 February 22 in central Iran: reactivation of an intramountain reverse fault. Geophys. J. Int., 164, 137–148.
Vernant, Ph., Nilforoushan, F., Hatzfeld, D., Abassi, M. R., Vigny, C., Masson, F., Nankali, H., Martinoid, J., Ashtiani, A., Bayer, R., Tavakoli, F. & Chery, J., 2004- Present-day deformation and plate kinematics in the Middle East constrained by GPS measurement in Iran and northern Oman. Geophysical Journal International, 157, 381-398.
Walker, R. & Jackson, J., 2002- Offset and evolution of the Gowk fault, S.E. Iran: a major intra-continental strike-slip system. Journal of Structural Geology, 24, 1677-1698.
Walker, R., Jackson, J. & Baker, C., 2003- Thrust faulting in eastern Iran: source parameters and surface deformation of the 1978 Tabas and 1968 Ferdows earthquake sequences. Geophysical Journal International, 152, 749-765.
Walker, R., Jackson, J. & Backer, C., 2004 - Active faulting and seismicity of the Dasht-e-Bayaz region, eastern Iran. Geophysical Journal International, 157, 265-282.
Wells, D. L. & Coppersmith , K. J., 1994- New Empirical Relationships among Magnitude, Rupture Length, Rupture Width, Rupture Area, and Surface Displacement. Bull. Seism. Soc. Am., 84, 974-1002.