نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران.

2 دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

3 شرکت آب و فاضلاب روستایی، گلستان، ایران.

چکیده

معادن زغال‌سنگ اولنگ در حوضه آبریز قره‌چای در فاصله130 -100 کیلومتری از گرگان و در 20 کیلومتری جنوب رامیان قرار دارند. در مطالعه حاضر اثرات زیست محیطی این معادن در منطقه شامل آلودگی منابع آب و خاک،  ناپایداری‌های دامنه‌ها و نیز فرسایش بستر رودخانه مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. برای ارزیابی اثر زهاب معادن و آلودگی‌های سطحی، 34 نمونه آب در دو فصل بهار و تابستان از زهاب تونل‌ها و همچنین از بالا دست و پایین دست محل ورودی زهاب به آبراهه‌ها برداشت و تجزیه‌های کیفی انجام شد. نتایج نشان داد که زهاب معادن باعث افزایش شوری و مواد آلی آبراهه‌ها شده اما تغییر قابل توجهی در میزان فلزات سنگین و دیگر پارامترها ایجاد نکرده است. از بین نمونه‌ها بیشترین آلودگی، مربوط به آبراهه‌های مجاور باطله‌های معدنی است. به عبارت دیگر دفن و پوشش نامناسب باطله‌های معدنی با توجه به گستردگی که در منطقه دارند، عامل اصلی آلودگی منابع آب و خاک در این منطقه است. برای ارزیابی اثرات معدن‌کاری بر ناپایداری دامنه‌ها، لغزش‌های منطقه برداشت و به نقشه درآمده و دلایل رخداد آنها بررسی شد. نتایج بررسی‌های به عمل آمده، نشان می‌دهد که فراوانی لغزش‌ها در محدودهای معدنی بیشتر است و عامل انسانی در کنار عوامل ذاتی و طبیعی مانند زمین‌شناسی، اقلیم و آب‌شناسی در رخداد لغزش‌ها نقش داشته است.

کلیدواژه‌ها

 کتابنگاری
اداره کل محیط زیست استان گلستان،1384- آمار و اطلاعات معادن زغال‌سنگ شمال کشور.
بانک اطلاعات مدیریت آبخیز­داری جهاد کشاورزی استان گلستان، 1386 - سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان.
حافظی، ن. و مهدیزاده، ح.، 1375- پهنه‌بندی خطر لغزش در منطقه اولنگ، طرح پژوهشی دانشگاه صنعتی شاهرود.
سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، نقشه توپوگرافی 1:250000 منطقه اولنگ.
سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 1369- نقشه 1:250000  زمین‌شناسی گرگان.
سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 1384- نقشه 1:100000  زمین‌شناسی خوش ییلاق.
علیجانی، ب. و کاویانی، م.، 1379- مبانی آب و هوا­شناسی، تهران، انتشارات سمت ص 378-359.
گزارش اکتشافات مقدماتی بخش زغال‌دار منطقه اولنگ و ملچ آرام فوقانی، 1369- شرکت زغال‌سنگ البرز شرقی.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
References
Banks, S. B. & Banks, D., 2001-Abandoned mines drainage impact assessment and mitigation of discharges from coal mine in the UK. Engineering Geology. 60; pp 31-37.
Pesek, J.,  Oplustiil, S., Peskova, J. & Skocek, S., 1995-European Coal Conference'95, Czech Republic, Prague, June 26-July 1, 1995,  pp.11-78.
Ravengai, D., Love, D., Love, I., Gratwicke, B., Mandingaisa, O. & Owen, R.J.S., 2005-Impact of Iron Duke Pyrite mine on water chemistry aquatic life, Mazowe valley, Zimbabwe. Water SA, 31 (2); pp. 219-228.