فصلنامه علمی علوم زمین

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اعضای دفتر فصلنامه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

داوران سال 1400

لینک پابلونز فصلنامه علوم زمین

آیین نامه تعیین هزینه پردازش مقاله در نشریات علمی دسترسی باز

نگرشی نوین بر سازند نیزار بر اساس یافته‌های جدید فسیلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

2 دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

       حوضه کپه داغ همزمان و پس از برخورد صفحه توران به صفحه ایران پیش از کارنین پسین (در حدود 225 میلیون سال پیش) تشکیل شده است. این حوضه در شمال خاور ایران و در راستای WNW تا ESE قرار گرفته است. سازند نیزار در خاور و شمال خاور این حوضه گسترش یافته و از مجموعه‌ای از سنگهای سیلیسی- آواری، شیلهای ماسه‌ای همراه با لایه‌هایی از سنگ آهکهای ماسه‌ای تشکیل شده است.
به منظور شناخت دقیق چینه‌شناسی، میکروفسیلها، ریز رخساره‌ها و محیط رسوبی سازند نیزار، سه برش چینه‌شناسی انتخاب، اندازه‌گیری و به دقت از آنها نمونه‌برداری شده است. این برشهای چینه‌شناسی از خاور  به باختر عبارتند از 1) برش تنگ نیزار 2) برش تنگ چهچهه 3) برش جلیل آباد- کلات نادری.
در مطالعات پیشین، مرز زیرین و بالایی سازند نیزار با سازندهای آب تلخ و کلات به ترتیب به صورت هم‌شیب و انتقالی گزارش شده است (افشار حرب،1373). اما بر اساس تحقیقات جدید، مرز زیرین سازند نیزار با سازند آب‌تلخ در برشهای 1 و2 به صورت ناپیوستگی فرسایشی و در برش شماره 3 به صورت هم‌شیب و انتقالی است.  مرز بالایی سازند نیزار با سازند کلات در هر سه برش مذکور به صورت یک ناپیوستگی فرسایشی همراه با یک لایه دیرینه‌‌خاک Paleosoil)) در بین آن دو است.
بر اساس مطالعات سنگ‌شناسی و ریز دیرینه‌شناسی، دو نوع رخساره سیلیسی- آواری و کربناتی تعیین شده است. با بررسی این ریز رخساره‌ها به نظر می‌رسد که بخشهای سیلیسی- آواری (ماسه‌سنگ و شیل) سازند نیزار در یک محیط جزایر سدی- لاگونی و قسمتهای آهکی آن در یک سکوی کربناتی کم‌ژرفا (از نوع رمپ) بر جای گذاشته شده‌اند.
در بیشتر گزارشها و مقالات منتشر شده، سازند نیزار به عنوان یک سازند کم فسیل گزارش شده که هیچ‌گونه فسیل شاخصی نداشته و تنها بر اساس جایگاه چینه‌شناسی سن آن را تعیین می‌کردند، اما با بررسیهای به عمل آمده در این تحقیق، برای نخستین بار علاوه بر شناسایی41 جنس و30 گونه، فسیلهای شاخصی مانند: Orbitoides tissoti, Siderolites  calcitrapoides,Abathomphalus  mayaroensis,Pseudosiderolites  vidali,Lepidorbitoides  sp.,   Orbitoides  apiculataشناسایی شده که همگی گویای سن ماستریشتین و بویژه ماستریشتین پسین هستند.
 

کلیدواژه‌ها

مراجع
افشار حرب، ع .، 1373-  زمین‌شناسی کپه داغ، انتشارات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، شماره 11، 276 صفحه .
موسوی حرمی، ر. و همکاران،1380 – چینه‌نگاری سکانسی و تغییرات سطح آب دریای ماستریشتین زیرین در شرق حوضه رسوبی کپه داغ، فشرده مقالات بیستمین گردهمایی علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور .
References
Afshar Harb, A.,1979- The Stratigraphy, Tectonics and Petroleum geology of the Kopet-Dagh region, northern Iran, PH.D thesis Imperial college of Science, University of London, United Kingdom, 316p .
Akyazi, M. & Ozgen Erdem, N., 2003- Paleontology and Stratigraphy of upper Cretaceous sediments in the Ilgaz region (Cankiri, Turkey ), The Arabian journal for science and engineering, 28, No.1A: 25-34.
Berberian, M. et al., 1981- Towards a paleogeography and tectonic evaluation of Iran, Canadian Journal of Earth Science , 18: 210-265.
Cushman, J.A., 1965- Upper Cretaceous foraminifera of the Gulf Coastal region of the United States and adjacent areas, Geological Survey Professional Paper, 241p.
Dunham, R.J., 1962- Classification of carbonate rocks according to depositional texture in W.E.Ham (ed.) Classification of Carbonate Rocks .AAPG bulletin, memoir 1.pp108-121.
Flugel, E., 2004- Microfacies of carbonate rocks, Springer-Verlag Berlin Heidelberg  Germany, 976p.
Folk, R.L., 1962- Spectral subdivision of limestone type.in : Ham. W.E,(3rd ed.) Classification of Carbonate Rocks. AAPG Memoir 1. pp 62-84 .
Folk, R.L., 1980- Petrology of Sedimentary Rocks, Hemphill Publishing Co.Austin, Texas, 182p.
Grafe, K.U., 2005- Late Cretaceous benthic foraminifers from the Basque-Cantabrian Basin, Northern Spain, Journal of Iberian Geology, 31 (2) :277-298.
Kalantari, A., 1969- Foraminifera from the middle Jurassic – Cretaceous succession of Kopet – Dagh region, N.I.O.C Geolo  Lab, No.3, 298p .
Khel, M. & Sarvati, R., 2005- On Loess deposite of northern Iran, Territory,1(4) :1-12 .
Loeblich, A.R & Tappan, H., 1988 – Foraminifera Genera and their classification . Van Nostrand Reinhold Company . New York, 970p. 847pls .
Postuma, J.A., 1971- Manual of planktonic foraminifera . Elsevier, 420p .
Rahaghi, A., 1976- Contribution a' letude quelques grands foraminifers de l' Iran parts 1-3, societe national Iranienne des petroles laboratoire de micropaleontology, publication, no: 6 .
Tantawy, A.A. & Keller, G., 2001- Maastrichtian to Paleocene depositional environment of the Dakhla Formation, Western Desert, Egypt: Sedimentology, Mineralogy, and integrated Micro and Macrofossil biostratigraphies, Cretaceous Research, 22:795-827.
Wan, X. & Lamolda, M.A., 2005- Foraminiferal stratigraphy of Late Cretaceous red beds in southern Tibet, Cretaceous Research, 26: 43- 48.
فصلنامه علمی علوم زمین
دوره 17، شماره 65
آذر 1386
صفحه 144-169
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار