نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران

2 گروه زمین شناسی، دانشگاه تربیت معلم، تهران، ایران

چکیده

سازند‌های کژدمی و سروک (گروه بنگستان) به طور عمده از سنگهای کربناتی تشکیل شده‌اند. به منظور بررسی رخساره‌ها، محیطهای رسوبی و چینه‌نگاری سکانسی سازندهای یاد شده  در شمال باختری فارس، 4 برش چینه‌نگاری برداشت شده است که شامل برشهای نمک کنگان، خارتنگ، خورموج (فارس ساحلی) و شاه‌نشین (فارس نیمه ساحلی) هستند.
رخساره‌های کربناتی سازندهای کژدمی و سروک در کمربندهای رخساره‌ای پهنه کشندی (A)، تالاب (B)، سدی (C) و دریای باز (D) نهشته شده‌اند. رخساره‌های ماسه‌سنگی سازند کژدمی (زبانه‌های معادل سازند بورقن) از نوع کوارتزآرنایت است که به احتمال زیاد در محیط ساحلی رسوب‌گذاری شده‌اند.
بررسی رخساره‌‌های سازندهای مطالعه شده در شمال باختر منطقه فارس و مقایسه آنها با محیطهای رسوبی امروزی و قدیمی  نشان می‌دهد که  رخساره‌های سازندهای کژدمی و سروک در سکوی کربناتی از نوع رمپ (Ramp) نهشته شده‌اند.
چینه‌نگاری سکانسی سازندهای کژدمی و سروک نشان می‌دهد که سازند کژدمی در ناحیه مورد مطالعه بجز کوه نمک کنگان که دارای  یک توالی رسوبی(توالی 2) است، در بردارنده دو توالی رسوبی (توالیهای 1 و 2 ) به سن آلبین پیشین تا پسین است.  سازند سروک در کوه نمک کنگان دارای یک توالی  (توالی 3)  به سن آلبین پسین تا سنومانین پیشین و در برشهای دیگر دربردارنده چهارتوالی رسوبی (توالیهای 3 تا 6) به سن آلبین پسین  تا تورونین است. مرز زیرین توالی1، مرز زیرین توالی2 در نمک کنگان  و مرزهای زیرین و بالایی توالی 6  ناپیوستگی نوع 1 و بقیه مرزها ناپیوستگی  نوع 2 است.
 
 

کلیدواژه‌ها

 اصیلیان مهابادی، ح.،  1384- محیطهای رسوبی و چینه‌نگاری سکانسی سازندهای کژدمی، سروک  و ایلام در شمال منطقه فارس‌، رساله دکترای دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات .
لاسمی، ی.، 1379- رخساره‌ها، محیطهای رسوبی و چینه نگاری سکانسی نهشته‌های سنگهای پرکامبرین بالایی و پالئوزوییک ایران. انتشارات سازمان زمین‌شناسی کشور، کتاب شماره78. 180 ص.
لاسمی، ی.، ابراهیمی ورکیانی، م.، شهابی، ش.، طباطبایی، پ.، 1383-  چینه‌نگاری سازند سروک در منطقه فارس ساحلی (برشهای کوه سیاه، خورموج و کنگان) جنوب باختر ایران، مجموعه مقالات هشتمین همایش انجمن زمین‌شناسی ایران.
لاسمی، ی. و جلیلیان، ع.، 1376-  بررسی میکروفاسیسها و محیط رسوبی سازند سروک در مناطق خوزستان و لرستان، فصلنامه علمی-پژوهشی علوم زمین شماره 25 و 26، ص.60-48.
مرسل نژاد، د.، 1384- محیطهای رسوبی و چینه‌نگاری سکانسی سازند سروک در ناحیه اناران (لرستان)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال.
مطیعی، ه.،1372- زمین‌شناسی ایران، چینه‌شناسی زاگرس، طرح تدوین کتاب زمین‌شناسی ایران، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 536 ص.
 
 
References
Banedj - Shafiei, M. H., 2004- Micropaleontological Studies on The Surface Samples of Kuh-e- Darang, Kuh-e-Namak Kangan and Kuh-e- Kangan(Surro Village) in South of  Iran. National Iranian Oil Company , Rep.No.1333.
Carozzi, A.V., 1989- Carbonate Rocks Depositional Model. Prentice Hall, Newjersey, 604 pp.
Dunham, R.J., 1962- Classification of carbonate rocks according to depositional texture. In: W. E. Ham (editor), Classification of Carbonate Rocks. AAPG Mem. 1, Tulsa, Okla., P. 108-121.
Emery, D. & Myres, K.J., 1996 - Sequence Stratigraphy. Black Well Seientific, Oxford, 297 P.
Enos, P., 1986- Diagenesis of Mid. Cretaceous Rudist Reef. Valles Platform, Mexico: Reef Diagenesis, Schroeder, J.H., & Purser, B.H., (editor), Springer-VerlagBerlin, P. 160-185.
Golonka, J.& Kiessling, W.G., 2002- hanerozoic time scale and definition of time slices. SEPM Spec. Publ., 72, P. 11-20.
Haq B. U., Hardenbol, J. & Vail, P. R., 1988- Mesozoic and Cenozoic chronostra- tigraphy  and eustatic cycles, , SEPM Spec. Publ., 42: 71-108.
Harris, P.M., Saller, A.H., Simo, J.A.T., (editors), 1999- Advances in Carbonate Sequence Stratigraphy. Application to reservoirs, outcrops and models, SEPM Spec. Publ. 63, 412 P.
Hosseini, S. A., 2004 - Micropaleontological Studies on The Surface Samples of Stratigraphic Columns of Kuh-e-Shahneshin(Interior Fars),National Iranian Oil Company , Rep.No.1343.
James, G. A.,Wynd, J.G.,1965 - Stratigraphic nomenclature of Iranian Oil consor- tium  Agreement Area. AAPG Bulletin V. 49, P. 2182-2240.  
Lasemi, Y., 1995- Platform carbonates of the upper Jurassic, Mozduran Formation in Kopet Dagh Basin, NE Iran-Facies, Paleoenvironments and Sequences,  Sedimen- tary Geology, No. 99, P. 151-164 environ-
Lasemi, Y. & Carozzi, A.V., 1981- Carbonate microfacies and depositional  
    ments of the Kinkaid Formation (upper Mississippian) of the Illinois Basin, U.S.A., VIII Congres Geol. Argention Sanluis, Actas 11: 375-384.
Miall, A .D.,1997-The geology of Stratigraphic Sequences, Springer-Verlag,Berlin.
Sarg, J. F., 1988- Carbonate Sequence Stratigraphy. SEPM Spec. Publ. 42: 155-181.
Selwood, B. W., 1986- Shallow-marine Carbonate environments. In: Sedimentary Environments and Facies (ed., By H.G. Reading) Blackwells, Oxford. P. 283-342d.
Shinn, E. A., 1986- Modern Carbonate tidal flats: their diagnostic features. Quart. J. Colo. Mines, 51: 7-35.
Slinger, F. C. P. & Crichton, J. G., 1959- the Geology and development at Gachsaran field southwest Iran. Proc. Fifth world Petroleum Cong. Sec.1, Paper 18, P. 349-375.
Sloss, L. L., 1963- Sequences in the Cratonic interior of North America. Geol. Soc. Am. Bulletin 74: 93-114.
Taati Qorayem, F., 2005- Stratigraphic Sequenticelledes Systemes Carbonates dans Un Contexte Tectoniquce actif le group de Bangestan ( Albian- Turonien) dansle Zagros(IRAN) These Pour Obtenir le grade de Docteur de L' Universite' Michel de Montagne.
Tahmasbi Sarvestani ,A. R., 2004- Biostratigraphy and Micropaleontological Studies on The Surface Samples of three Stratigraphic Columns (Khormoj,Khartang and southeast Khormoj Anticline after Salt plug)Southern Iran (coastal Fars), National Iranian Oil Company , Rep.No.1361.
Van Buchem, F., Razin, P., Homewood, P. W., Heiko Osterdoom, W. & Philip, J., 2002- Stratigraphic organization of carbonate ramps and organic rich intrashelf basin: Natih Formation (middle Cretaceous) of northern Oman, AAPG Bulletin V. 86, P. 21-53.
Van Wagoner, J. C., Posamentier, H. W., mitchum, R. M., Vail, P. R., Sary, J., 1988- An overview of the fundamentals of Sequence Stratigraphy and key definitions. SEPM Spec. Publ. 42: 39-45.