نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار، گروه زمینشناسی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
2 استادیار، گروه زمینشناسی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
3 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زمینشناسی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
چکیده
برشی به ستبرای بیش از 205 متر از لایه‌های بالایی سازند زیوه (میوسن میانی) در شمال روستای اجاق‌کندی، واقع در شمال خاوری کلیبر، استان آذربایجان خاوری، مورد پیمایش قرار گرفت. در این برش، سازند زیوه با ناپیوستگی زاویه‌دار توسط رسوبات تورتونین پوشیده می‌شود و مرز زیرین آن پوشیده با آبرفت است. سنگواره‌های گوناگونی از نرمتنان، گیاهان و استخوان مهره‌داران در این برش یافت گردیدند. همچنین در یک افق، اثر فسیل‌های فراوانی متعلق به اثرگونه Teredolites longissimus که حاصل فعالیت دوکفه‌ای‌های حفار در بسترهای چوبی است، یافت گردید. وجود افق چوبی در توالی رسوبی نخستین نشانه‌ی خیز سطح دریاهای آزاد محسوب می‌شود و قاعده آن را می‌توان سطح زیرین بخش TST در نظر گرفت. به بیان دیگر این افق را می‌توان مرحله نخست پیشروی و خیز سطح دریا در زمان رسوبگذاری توالی رسوبی سازند زیوه در برش مورد مطالعه دانست.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
کتابنگاری
آقانباتی، ع.، 1383- زمین شناسی ایران، انتشارات سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 586 ص.
اسدیان، ع. و اسکویی، ا. ا.، 1373- نقشه زمین شناسی چهارگوش 1:100000 مغان، انتشارات سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور.
اسکویی، ا. ا. و رحیم زاده، ف.، 1373- نقشه زمین شناسی چهارگوش 1:100000 اصلاندوز-خداآفرین، انتشارات سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور.
رحیمزاده، ف.، 1371- تحولات کانی های رسی در نهشته های منطقه مغان (ائوسن تا کواترنر) و بررسی محیط رسوبی آنها. فصلنامه علمی و پژوهشی علوم زمین. سال 1، شماره 3، ص. 27-18.
فریدآزاد، م.، ادوای، م. و غفارپور، ا.، 1393- زمینشناسی وتعیین رده زغالسنگ معدن زغالسنگ کاغلوکوزلو (شهرستان کلیبر- استان آذربایجان شرقی)، دومین کنگره ملی زغالسنگ ایران، دانشگاه صنعتی شاهرود، 5 تا 7 شهریور 1393.
References
Abrams, M. A. and Narimanov, A. A., 1997- Geochemical evaluation of hydrocarbons and their potential sources in the western South Caspian depression, Republic of Azerbaijan. Mar. Pet. Geol. 14, 451-468.https://doi.org/10.1016/S0264-8172(97)00011-1.
Amini, A., 2006- Oligo-Miocene fluvial-dominated deltas on the shelf of the South Caspian Sea (Paratethys). Facies 52, 579-597. https://doi.org/10.1007/s10347-006-0081-1.
Amini, A., 2011- Use of feldspar grains in provenance determination and the study of transportation and depositional history, examples from central and NW Iran. Geopersia 1, 11-24.https://www.sid.ir/en/Journal/ViewPaper.aspx?ID=265283.
Amraee, A., Zareisahamieh, R., Moayyed, M., Ahmadi Khalaji, A., Azimzadeh, A. and Santos, J. F., 2019- Peshtasar Basalts: An Example of Post-Collision Basalts in Sedimentary Basin of Moghan, NW Iran. J. Earth Syst. Sci. 128, 63. https://doi.org/10.1007/s12040-019-1083-z.
Berberian, M. and King, G., 1981- Towards a paleogeography and tectonic evolution of Iran. Can J Earth Sci 18, 210-265. https://doi.org/10.1139/e81-019.
Bohacs, K. and Suter, J., 1997- Sequence stratigraphic distribution of coaly rocks: fundamental controls and paralic examples. AAPG bulletin 81, 1612-1639.https://doi.org/10.1306/3B05C3FC-172A-11D7-8645000102C1865D.
Boucot, A. J., 2013- Evolutionary paleobiology of behavior and coevolution. Elsevier, eBook ISBN: 9781483290812.
Bromley, R. G., Pemberton, S. G. and Rahmani, R. A., 1984- A Cretaceous woodground: the Teredolites ichnofacies. J. Paleontol. 52, 488-498 https://www.jstor.org/stable/1304797.
Buatois, L. A. and Mángano, M. G., 2013- Ichnodiversity andichnodisparity: significance and caveats. Lethaia 46, 281-292.https://doi.org/10.1111/let.12018.
Crimes, T. P., 1975- The stratigraphical significance of trace fossils, in: Frey, R.W. (Ed.), The study of trace fossils. Springer-Verlag, Berlin, pp. 109-130. https://doi.org/10.1007/978-3-642-65923-2_7.
Denk, T., Güner, T. H., Kvaček, Z., Bouchal, J. M., 2017- The early Miocene flora of Güvem (Central Anatolia, Turkey): a window into early Neogene vegetation and environments in the Eastern Mediterranean. Acta Palaeobot 57, 237-338. DOI: 10.1515/acpa-2017-0011.
Donovan, S. K., 2013- The trace fossil Teredolites longissimus Kelly and Bromley, 1984, from the Eocene of Curaçao. Caribb. J. Sci. 47, 181-186.https://doi.org/10.18475/cjos.v47i3.a7.
Ehrlich, P. R. and Raven, P. H., 1964- Butterflies and plants: a study in coevolution. Evolution 18, 586-608.https://doi.org/10.1111/j.1558-5646.1964.tb01674.x.
Ekdale, A. A., Bromley, R. G. and Pemberton, S. G., 1984- Ichnology, Use of Trace Fossils in Sedimentology and Stratigraphy. Society of Economic Paleontologists and Mineralogists, Tulsa, Oklahoma.https://www.forskningsdatabasen.dk/en/catalog/2398220284.
Fotouhi, M., 1973- A Comprehensive Review of Geology and Oil Possibilities in Moghan Area, Geological Report. NIOC, p. 348.
Frey, R. W. and Pemberton, S., 1984- Trace fossils facies models, in: Walker, R.G. (Ed.), Facies models. Geological Association of Canada, pp. 189-207.
Frey, R. W., Pemberton, S. G. and Saunders, T. D., 1990- Ichnofacies and bathymetry: a passive relationship. J. Paleontol. 64, 155-158.https://doi.org/10.1017/S0022336000042372.
Frey, R. W. and Seilacher, A., 1980- Uniformity in marine invertebrate ichnology. Lethaia 13, 183-207 https://doi.org/10.1111/j.1502-3931.1980.tb00632.x.
Hasiotis, S., 2002- Continental Trace Fossils: SEPM Short Course Notes, no. 51. Tulsa, Oklahoma, 134.
Holz, M., Vieira, P. E. and Kalkreuth, W., 2017- The Early Permian coal-bearing succession of the Paraná Basin in southernmost Brazil: depositional model and sequence stratigraphy. Rev Bras Geocienc 30, 424-426. http://www.ppegeo.igc.usp.br/index.php/rbg/article/view/10665/10167.
Hunt, A. P., Chin, K. and Lockley, M. G., 1994- The palaeobiology of vertebrate coprolites, in: Donovan, S.K. (Ed.), The paleobiology of trace fossils. John Wiley, London, pp. 221-240.
Jafarzadeh, M., Harami, R. M., Amini, A., Mahboubi, A. and Farzaneh, F., 2014- Geochemical constraints on the provenance of Oligocene–Miocene siliciclastic deposits (Zivah Formation) of NW Iran: implications for the tectonic evolution of the Caucasus. Arabian Journal of Geosciences 7, 4245-4263.https://doi.org/10.1007/s12517-013-1018-y.
Jamali, H., Dilek, Y., Daliran, F., Yaghubpur, A. and Mehrabi, B., 2010- Metallogeny and tectonic evolution of the Cenozoic Ahar–Arasbaran volcanic belt, northern Iran. Int Geol Rev 52, 608-630.https://doi.org/10.1080/00206810903416323.
Kelly, S. R. A. and Bromley, R. G., 1984- Ichnological, nomenclature of clavate borings Palaeontology 27, 793-807. https://www.palass.org/publications/palaeontology-journal/archive/27/4/article_pp793-807.
Kříž, J. and Mikuláš, R., 2006- Bivalve wood borings of the ichnogenus Teredolites Leymerie from the Bohemian Cretaceous Basin (Upper Cretaceous, Czech Republic). Ichnos 13, 159-174.https://doi.org/10.1080/10420940600851594.
Kumar, K., Singh, H. and Rana, R., 2011- Ichnospecies Teredolites longissimus and teredinid body fossils from the Early Eocene of India—taphonomic and palaeoenvironmental implications. Ichnos 18, 57-71.https://doi.org/10.1080/10420940.2011.573601
Leymerie, M., 1842- Suite des m6moire sur le terrain Cretac6 du Department de l'Aube: Societe Geologique de France. Memoires.
MacEachern, J. A., Pemberton, S. G., Bann, K. L. and Gingras, M. K., 2009- Departures from the archetypal ichnofacies: effective recognition of physico-chemical stresses in the rock record. AAPG Special Publications of SEPM. http://archives.datapages.com/data/sepm_sp/sc52/Departures_From_the_Archetypal_Ichnofacies.htm.
Matzke-Karasz, R. and Witt, W., 2005- Ostracods of the Paratethyan Neogene Kılıç and Yalakdere Formations near Yalova (İzmit Province, Turkey). Zitteliana, 115-133.https://epub.ub.uni-muenchen.de/11954/1/zitteliana_2005_45_05.pdf
Miall, A., 1977- A review of the braided-river depositional environment. Earth-Sci. Rev. 13, 1-62.https://doi.org/10.1016/0012-8252(77)90055-1
Miall, A. and Postma, G., 1997- The Geology of Fluvial Deposits, Sedimentary Facies, Basin Analysis and Petroleum Geology. Sediment. Geol. 110, 149. DOI 10.1007/978-3-662-03237-4.
Mikuláš, R., 2008- Xylic substrates at the fossilisation barrier: oak trunks (Quercus sp.) in the Holocene sediments of the Labe River, Czech Republic, Current Developments in Bioerosion. Springer, pp. 415-429. https://doi.org/10.1007/978-3-540-77598-0_21
Mirshahani, M., Bahrami, H., Rashidi, M., Tarhandeh, E. and Khani, B., 2018- Organic geochemical evaluation of potential Cenozoic source rocks in the Moghan Basin, NW Iran: implications for hydrocarbon exploration. Journal of Petroleum Geology 41, 393-410.https://doi.org/10.1111/jpg.12709.
Morozova, V., 1958- Stratigraphy and some features of geological history of Central Talish. Issues of Talish geology. Azerbaijan, 43-95.
Mostofi, B. and Paran, Y., 1964- A reappraisal of the main sedimentary basins of Iran and their oil prospects. Bulletin of theIranian Petroleum Institute 14, 513-523.https://www.onepetro.org/conference-paper/WPC-8017.
Myers, K., 2009- Organic-rich facies and hydrocarbon source rocks, in: Emery, D., Myers, K. (Eds.), Sequence stratigraphy. John Wiley & Sons, pp. 238-257.https://doi.org/10.1002/9781444313710.ch11.
Nevesskaja, L., Goncharova, I., Iljina, L., Paramonova, N., Popov, S., Voronina, A., Chepalyga, A. and Babak, E., 1987- History of Paratethys. Ann Instituti Geologici Publici Hungarici 70, 337-342.
Posamentier, H. and James, D., 1993- An overview of sequence-stratigraphic concepts: uses and abuses, in: Posamentier, H.W., Summerhayes, C.P., Haq, B.U., Allen, G.P. (Eds.), Sequence stratigraphy and facies associations. Int. Assoc. Sedimentol. Spec. Publ, pp. 3-18.
Radionova, E. P., Golovina, L. A., Filippova, N. Y., Trubikhin, V. M., Popov, S. V., Goncharova, I. A., Vernigorova, Y. V. and Pinchuk, T. N., 2012- Middle-Upper Miocene stratigraphy of the Taman Peninsula, Eastern Paratethys. Central European Journal of Geosciences 4, 188-204.https://doi.org/10.2478/s13533-011-0065-8.
Reichenbacher, B., Alimohammadian, H., Sabouri, J., Haghfarshi, E., Faridi, M., Abbasi, S., Matzke-Karasz, R., Fellin, M. G., Carnevale, G. and Schiller, W., 2011- Late miocene stratigraphy, palaeoecology and palaeogeography of the Tabriz basin (NW Iran, Eastern Paratethys). Palaeogeogr., Palaeoclimatol., Palaeoecol. 311, 1-18.https://doi.org/10.1016/j.palaeo.2011.07.009.
Savrda, C. E., 1991- Teredolites, wood substrates, and sea-level dynamics. Geology 19, 905-908.https://doi.org/10.1130/0091-7613(1991)0192.3.CO;2.
Savrda, C. E., Counts, J., McCormick, O., Urash, R. and Williams, J., 2005- Log-grounds and Teredolites in transgressive deposits, Eocene Tallahatta Formation (southern Alabama, USA). Ichnos 12, 47-57.https://doi.org/10.1080/10420940590914507.
Savrda, C. E. and King, J. D. T., 1993- Log-ground and Teredolites lagerstatte in a Trangressive Sequence, Upper Cretaceous (Lower Campanian) Mooreville Chalk, central Alabama. Ichnos: An International Journal of Plant & Animal 3, 69-77.https://doi.org/10.1080/10420949309386374.
Seilacher, A., 1963- Lebensspuren und Salinitäts-Fazies--Symposium zur Unterscheidung mariner und nicht-mariner Sedimente. Fortschr. Geol. Rheinland Westfalen, 10, 81-94.
Seilacher, A., 1964- Sedimentological classification and nomenclature of trace fossils. Sedimentology 3, 253-256.
Seilacher, A., 1967- Fossil behavior. Sci. Am. 217, 72-83. https://www.jstor.org/stable/24926087?seq=1.
Stöcklin, J. and Setudehnia A., 1991- Stratigraphic Lexicon of Iran. Geological Survey of Iran, Tehran, Iran.
Taylor, P. D. and Wilson, M. A., 2003- Palaeoecology and evolution of marine hard substrate communities. Earth-Sci. Rev. 62, 1-103.https://doi.org/10.1016/S0012-8252(02)00131-9.
Tunoglu, C., 2003- Systematics and biostratigraphy of the Pontian Candonidae (Ostracoda) from the eastern Black Sea region (Northern Turkey). Geol Carpath 54, 21-40. doi: 10.2478/v10096-013-0013-7.
Villegas-Martín, J., de Gibert, J. M., Rojas-Consuegra and R., Belaústegui, Z., 2012- Jurassic Teredolites from Cuba: New trace fossil evidence of early wood-boring behavior in bivalves. J South Am Earth Sci 38, 123-128.https://doi.org/10.1016/j.jsames.2012.06.009
Vincent, S. J., Allen, M. B., Ismail-Zadeh, A. D., Flecker, R., Foland, K. A. and Simmons, M. D., 2005- Insights from the Talysh of Azerbaijan into the Paleogene evolution of the South Caspian region. Geol Soc Am Bull 117, 1513-1533.https://doi.org/10.1130/B25690.1.
Willm, C., Brasseur, R., Revoo, G., Marchand, J., Rochet, J. and Hindermeyerb, J., 1961- Geological report number 235 on Moghan area. IFP mission in Azerbaijan, National Iranian Oil Company. geological report.
)