نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

2 دانشجوی دکترا، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

چکیده

نوار آتشفشانی- رسوبی ائوسن عباس‎آباد در شرق شاهرود از سنگ‌های بازالتی- آندزیتی و آذرآواری‏های وابسته به همراه میان ‌لایه‌های رسوبی تشکیل شده است. سنگ‌های آتشفشانی این نوار شامل الیوین بازالت، تراکی‎بازالت، تراکی‎آندزی‎بازالت، تراکی‎آندزیت و آندزیت با بافت‌های متنوع هیالومیکرولیتی پورفیری، میکرولیتی پورفیری، گلومروپورفیری، تراکیتی و غربالی است. کانی‌های اصلی این سنگ‌ها شامل کلینوپیروکسن و فلدسپار می‌باشند. ترکیب پیروکسن‌ها از اوژیت تا دیوپسید و ترکیب فلدسپارها شامل ارتوکلاز و الیگوکلاز تا بیتونیت است. نسبت‌های 87Sr/86Sr(Initial) این سنگ‌ها با در نظر گرفتن سن 40 میلیون سال برای آن‌ها بین 7042/0 تا 7047/0 و مقادیر 143Nd/144Nd (Initial) آن‌ها نیز بین 5127/0 تا 5130/0 در تغییر است. مقادیر اپسیلون Nd امروزین ԐNd(0) و 40 میلیون سال قبل ԐNd(t=40 Ma) آن‌ها نیز به ترتیب بین 67/2 تا 72/7 و 3 تا 05/8 در تغییر است که نشان‌دهنده یک منشأ گوشته‌ای غنی شده برای آن‌ها‌ست. شیمی سنگ‌کل، ایزوتوپی و کلینوپیروکسن‌ همگی بیان‎گر سرشت کمانی کالک‌آلکالن- آلکالن و ترکیب بازالتی ماگمای مادر برخاسته از یک منبع گوشته‌ای تا حدودی غنی شده نوع OIB در یک جایگاه کششی درون کمانی است. محاسبات دما- فشارسنجی بر روی کانی کلینوپیروکسن بیان‎گر محدوده دمایی 1100 تا 1150 درجه سانتی‎گراد و فشارهای 2 تا 13کیلوبار برای تبلور ماگماست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

کتابنگاری
الهیاری، س.، 1389- پتروژنز سنگ‎های آذرین ائوسن فوقانی نوار ماگمایی کاهک- عباس‎آباد، پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، 151 صفحه.
بادامه، ع.، 1382-  پتروژنز سنگ‎های آتشفشانی منطقه میاندشت (شرق شاهرود)، پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شاهرود، 131 صفحه.
برزگری، ل.، 1394- تعیین نرخ رشد و هسته‎بندی بلورهای پلاژیوکلاز و پیروکسن در سنگ‌های آندزیتی و بازالتی منطقه عباس‎آباد، پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، 207 صفحه.
برزگری، ل.، قاسمی، ح.، رضایی، کهخایی، م.، 1397- نرخ هسته‎بندی و رشد بلورهای پلاژیوکلاز و پیروکسن در سنگ‌های آندزیتی و بازالتی منطقه عباس‎آباد، مجله بلورشناسی و کانی­شناسی ایران، سال بیست و ششم، شماره اول، ص 63 تا 78.
صادق‏زاده، ش.، 1377- پترولوژی سنگ‎های آتشفشانی منطقه شمال شرق میاندشت، پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، 214 صفحه.
عرب­زاده بنی­اسدی، م.، 1396 - شیمی کانی و تعیین شرایط فیزیکوشیمیایی تبلور در سنگ­های آتشفشانی منطقه عباس آباد. پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، 186 صفحه.
قاسمی، ح.، الهیاری، س. طاهری، ع. و صادقیان، م.، 1392- موقعیت چینه شناختی و تحلیل یافتگی سنگ‎های آتشفشانی-رسوبی عباس‎آباد، شمال شرق شاهرود"، پژوهش‎های چینه شناسی و رسوب شناسی، سال بیست و نهم، شماره پیاپی 50، شماره اول، ص 25 تا 42.
موسوی، ا.، 1388- پترولوژی و ژئوشیمی سنگ‎های آتشفشانی منطقه چغندرسر (جنوب غرب عباس‎آباد)، پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شاهرود، 148 صفحه.
 
References                                                                                                                                                
Allegre, C. J., 2008- Isotope Geology. Cambridge University Press. 534p.
Aoki, K. and Shiba, I. 1973- Pyroxene from lherzolite inclutions of Itinomegata, Japan. Lithos 6: 41-51. Doi:10.1016/0024-4937(73)90078-9.
Deer, W. A., Howie, R. A. and Zussman, J., 1992- Anintroduction to the rock forming minerals. Longmans, 2th Editions, London, 696p.
Faure, G. and Mensing, T.M., 2005- Isotopes: Principles and Applications. 3rd edition. John Wiley and Sons, USA. 897p. http://www.documentation.ird.fr/hor/fdi:010064579.
Ghasemi, H. and Rezaei-Kahkhaei M., 2015- Petrochemistry and tectonic setting of the Davarzan-Abbasabad Eocene Volcanic (DAEV) rocks, NE Iran. Mineralogy and Petrology 109(2): 235-252. DOi: 10.1007/s00710-014-0353-3.
Le Bas, M. J., 1962- The Role of Aluminium in Igneous Clinopyroxenes with Relation to Their Parentage. American Journal of Science 260:267-288. Doi: 10.2475/ajs.260.4.267.
Le Terrier, J., Maury, R. C., Thonon, P., Girard, D. and Marchal, M., 1982-Clinopyroxene composition as a method of identification of the magmatic affinities of paleo-volcanic series. Earth and Planetary Science Letters59: 139-154. Doi:10.1016/0012-821X(82)90122-4.
Li, C. F., Chu, Z. Y., Guo, J. H., Li, Y. L., Yang, Y. H. and Li,  X. H., 2015- A rapid single column separation scheme for high precision Sr‐Nd‐Pb isotopic analysis in geological samples using thermal ionization mass spectrometry. Analytical Methods 7: 4793–4802. Doi: 10.1039/c4ay02896a.
Morimoto, N., Fabrise, J., Ferguson, A., Ginzburg, I. V., Ross, M., Seifert, F. A., Zussman, J., Akoi, K. and Gottardi, G., 1988- Nomenclature of pyroxenes. American Mineralogist 173: 1123-1133. DOi: 10.1180/minmag.1988.052.36.
Nisbet, E. G., and Pearce, J. A., 1977- Clinopyroxene composition in mafic lavas from different tectonic Settings. Contributions to Mineralogy and Petrology 63: 149-160. Doi:10.1007/BF00398776.
Papike, J. J., Cameron, K. L., Baldwin, K., 1974- Amphiboles and pyroxenes: characterization of other than quadrilateral components and estimates of ferric iron from microprobe data. In Geological Society of America, Abstracts with Programs 6: 1053-1054.
Putirka, K. D., 2008- Thermometers and barometers for volcanic systems. Reviews in Mineralogy and Geochemistry 69: 61-120. DOi: 10.2138/rmg.2008.69.3.
Soesoo, A., 1997- A multivariate statistical analysis of clinopyroxene composition: empirical coordinates for the crystallisation P-T estimations. Geological Society of Sweden (Geologiska Föreningen) 119: 55-60. Doi:10.1080/11035899709546454.
Temizel, I., Arsalan, M., Ruffet, G. and  Peucat, J. J., 2012- Petrochemistry, geochronology and Sr-Nd isotopic systematics of the Tertiary collisional and post-collisional volcanic rocks from the Ulubey (Ordu) area, eastern Pontide, NE Turkey: implications for extension-related origin and mantle source characteristics. Lithos 128:126–147. DOi 10.1016/J.lithos.2011.10.006.