نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

2 دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

3 دکترا، سازمان زمین‌شناسی واکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

4 دانشیار، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران

چکیده

نهشته‌های الیگوسن- میوسن ایران بین دو فاز کوهزایی پیرینین و پاسادنین قرارگرفته‌است. این نهشته‌ها در حوضه پشت کمان ایران مرکزی، سازند قم نامیده می‌شوند. رخنمون‌های مناسبی از سازند قم در شمال ایران مرکزی وجود دارند. به‌منظور مطالعه ریززیست‌چینه‌نگاری و تحلیل محیط رسوبی این سازند، سه برش سطحی در شمال باختر شهرک درجزین،کوه بنک و باختر اروانه در شمال باختر- باختر شهر سمنان انتخاب شد. در این برش‌هاسازند قم با ناپیوستگی فرسایشی بر روی سازند قرمز زیرین و با همین گونه در زیر کنگلومرای دارای میان‌لایه‌های ماسه سنگی مربوط به  میوسن پیشین،که هم ارز با سازند قرمز بالایی است، قرار می‌گیرد. ترکیب سنگ‌شناسی اصلی سازند قم در ناحیه مورد بررسی، تناوب سنگ آهک و مارن بوده که دارای میان‌لایه‌هایی از سنگ‌های تخریبی نیز می‌باشد. عضوها و زیرعضوهای ناحیه الگوی سازند قم در اینجا قابل مشاهده نبوده و تنها می‌توان بر مبنای ویژگی سنگ‌شناسی  واحدهای سنگی، محلی برای آن در نظر گرفت. بر پایه روزن‌بران شناسایی شده، سن سازند قم در شمال باختر-باختر سمنان (زون در جزین- افتر)، که در زون ساختاری- رسوبی البرز مرکزی قرار دارد، آشکوب بوردیگالین از میوسن پیشین می‌باشد که معادل زیست‌زون Borelis melo curdica-Borelis melo است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

کتابنگاری
آقانباتی، س. ع.،۱۳۸۳-  زمین‌شناسی ایران، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 606ص.
آقانباتی، س. ع.، 1994-  تلفیق نقشه یک دویست وپنجاه هزارم سمنان، تهران، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
اینانلو، ط.، مصدق، ح.، دانشیان، ج.، اهری پور، ر.، 1392- مطالعات میکروفاسیس و ژئوشیمیایی سازند قم در برش علا (جنوب شرق سمنان)، اولین همایش زمین شیمی کاربردی ایران، دانشگاه دامغان.
دانشیان، ج.، درخشانی، م.، ۱۳۸۵ – محیط دیرینه سازند قم بر مبنای فرامینیفرا در برش قصر بهرام، دامنه‌های شمال غربی سیاهکوه واقع در جنوب گرمسار، دهمین همایش انجمن زمین‌شناسی ایران، دانشگاه تربیت مدرس، ص۱۹۱.
رحیم‌زاده، ف.، 1373 –زمین‌شناسی ایران، الیگوسن، میوسن، طرح تدوین کتاب زمین‌شناسی ایران، سازمان زمین‌شناسی کشور، شماره12.
فیض‌نیا، س.، مصفی، ح .ر.، ۱۳۷۷- میکروفاسیس و محیط رسوبی سازند قم در منطقه سمنان، فصلنامه علوم زمین، 28-27، ص 77-64.
قدسی، ع. ث.، لاسمی، ی.، ۱۳۷۶- بررسی میکروبیواستراتیگرافی و محیط رسوبی سازند قم در مقاطع آجان (جنوب شرق دماوند) و مورده کوه (شمال شرق حوض سلطان) اولین همایش انجمن زمین شناسی ایران، تهران، ص74-72.
مومن‌زاده، ا.، ۱۳۸۲- چینه‌شناسی سازند قم در جنوب شرقی کاشان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان، ۲۷۰ ص.
نائیجی، م.ر.، ۱۳۷۹- محیط رسوبی رسوبات مختلط کربناتی اپیکلاستیک سازند قم در شرق تهران، چهارمین همایش انجمن زمین شناسی ایران، دانشگاه تبریز، ص۶۵۲.
نبوی، م. ح.، 1366 –نقشه یکصد هزارم سمنان، تهران، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
وحدتی دانشمند، ف.، 1354- بررسی زمین شناسی و سنگ شناسی ناحیه دخان (75 کیلومتری غرب ساوه)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده علوم.
 
References
Abaie, I., Ansari, H. J., Badakhshan, A. and Jafari, A., 1964- History and development of the Alborz and Sarajeh .fields of Central Iran, Bulletinof Iranian Petroleum Institute, V. 15, p. 561 –574. DOI:10.22059/GEOPE.2020.291450.648508.
Berggren, W., Prothero, D., 1992- Eocene-Oligocene Climate, Princton University Press, Book ISBN:0691025428.
Berberian, M., 1983-Continental Deformation in the Iranian Plateau, Geological Survey of Iran, Report No. 52.
Bozorgnia, F., 1966- Qom Formation stratigraphy of the Central Basin of Iran and its intercontinental position. Bulletin of the Iranian PetroleumInstitute, V. 24, p. 69 –75.
Dunham, R. J., 1962- Classification of carbonate rocks according to depositional texture. In: W. E. Ham, (ed.)., Classification of CarbonateRocks- A Symposium: A.A.P.G, Mem, V. 1, p. 108- 121.
Ehrenberg, S. N., Pickard, N. A. H., Laursen, G. V., Monibi, S., Mossadegh, Z. K., Svana, T. A., Aqrawi, A. A. M., McArthur, J. M. and Thirlwall, M. F., 2007- Strontium isotope stratigraphy of the Asmari Formation(Oligocene – Lower Miocene), SW Iran, Journal ofPetroleum Geology, V. 30, p. 107–128.DOI:10.1111/j.1747-5457.2007.00107.x.
Emami, M. H., 1981- Geologie de la region de Qom- Aran ( Iran) contribution a l`etude dynamique et geochimique du volcanism Tertiaire del`Iran central. These Sciences Naturelles, Universite de Grenoble. p. 500.
Flügel, E,. 2010- Microfacies of Carbonate Rocks, Analysis Interpretation and Application, Springer-Verlag, Berlin, .Heidelberg, p. 976.
Folk, R. L., 1980- Petrology of Sedimentary Rocks. Hemphill Publishing Co., Austin, Texas, p. 182.
Fournier, F., Montaggioni, L. and Borgomano, J., 2004- Paleoenvironments and high-frequency cyclicity from Cenozoic South-East Asianshallow-water carbonates: a case study from the Oligo-Miocene buildups of Malampaya, Offshore Palawan, Philippines, Marine PetroleumGeology, V. 21, p. 1–21.DOI:10.1016/jmarpetgeo.2003.11.012.
Harzhauser, M., Kroh, A., Mandic, O., Piller, W.E.,Gohlich, U., Reuter, M.  and Berning, B., 2007- Biogeogrphic responses to geodynamics: A Key study all around the Oligo-Miocene Tethyan Seaway.Zoologischer Anzeiger, 246: 241-256.DOI:10.1016/j.jcz2007.05.001.
Laursen, G. V., Monibi, S., Allan, T. L., Pickard, N. A. H., Hosseiney, A., Vincent, B., Hamon, Y., Van Buchem, F. S. P., Moallemi, A. and Druillion, G., 2009- The Asmari Formation revisited: changed stratigraphic allocation and new biozonation. in: First internationalpeteroleum conference and exhibition, Shiraz, Iran.DOI:10.3997/2214-4609.20145919.
Okhravi, R. and Amini, A., 1998- An example of mixed carbonate-pyroclastic sedimentation(Miocene,Central Basin, Iran). Sedimentology , 118: 37-54.DOI:10.1016/S0037-0738(98)00004-9.
Reutner, M., Piller, W. E., Harzhauser, M., Mandic, O., Berning, B., Rögl, F., Kroh, A., Aubry, M. P., Wielandt-Schuster, U. and Hamedani, A., 2007- The Oligo–Miocene Qom Formation (Iran) – evidence for an early Burdigalian restriction of the Tethyan Seaway and closure of itsIranian gateways, International Journal of Earth Sciences,Springer-Verlag 2007.DOI:10.1007/s00531-007- 0269-9.
Stocklin, J. and Setudehnia, A., 1991- Stratigraphic Lexicon of Iran. Geological Survey of Iran, Report No. 18, p. 40– 41.
Stocklin, J., 1952- Stratigraphical investigations in the Qom – Arak – Gulpaigan – Delijan area. National Iranian Oil Company. Report. 95.
Van Buchem, F. S. P., Allan, T. L., Laursen, G. V., Lotfpour, M., Moallemi, A., Monibi, S., Motiei, H., Pickard, A. R., Tahmasbi, N. A. H.,Vedrenne, V. and Vincent, B., 2010- Regional stratigraphic architecture and reservoir types of the Oligo-Miocene deposits in the DezfulEmbayment (Asmari and Pabdeh Formations) SW Iran, Geological Society, London, Special Publications, V. 329, p. 219-263.DOI:10.1007%2Fs13146-011-0053-6.
Vaziri-Moghaddam, H. and Torabi, H., 2004- Biofacies and sequance strayigraphy of the Oligocenesuccession, Central basin, Iran. N. Jb. Geol. Palaont., Stuttgart, 6: 321-344.DOI:10.1007%2Fs13146-011-0059-0.
Wilson, J. L., 1975- Carbonate Facies in Geological History, Springer, New York.