سنگ شناسی
طاهره پارسا؛ منیره خیرخواه؛ میرعلی اصغر مختاری
چکیده
سنگهای آتشفشانی سنوزوئیک جنوب رودخانه قزل اوزن، در پهنه ماگمایی البرز باختری-آذربایجان و بخش شمالی فلات ایرانی- ترکی واقع شدهاند. گدازههای اسیدی الیگوسن در شمال زنجان، ترکیب ریولیتی تا داسیتی دارند و بافتهای هیالوپورفیریتیک تا هیالومیکرولیتیک پورفیریتیک را نشان میدهند. این گدازهها در امتداد گسیختگیهای اصلی منطقه ...
بیشتر
سنگهای آتشفشانی سنوزوئیک جنوب رودخانه قزل اوزن، در پهنه ماگمایی البرز باختری-آذربایجان و بخش شمالی فلات ایرانی- ترکی واقع شدهاند. گدازههای اسیدی الیگوسن در شمال زنجان، ترکیب ریولیتی تا داسیتی دارند و بافتهای هیالوپورفیریتیک تا هیالومیکرولیتیک پورفیریتیک را نشان میدهند. این گدازهها در امتداد گسیختگیهای اصلی منطقه بیرون ریختهاند. فلدسپار (سانیدین)، بیوتیت و آمفیبول (هورنبلند) درشتبلورهای عمده این سنگها هستند که در خمیرهای از شیشه و کانیهای ریزبلور فلسیک (فلدسپارها و کوارتز) و مافیک (بیوتیت و آمفیبول) قرار گرفتهاند. با مطالعات ژئوشیمیایی، این سنگها دارای ماهیت کالکآلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی، در زمره سنگهای اسیدی متاآلومین و I-Type قرار میگیرند. در نمودارهای عناصر کمیاب خاکی بهنجارشده نسبت به کندریت، این نمونهها الگوهای غنی از LREE با نسبت بالای LREE/HREE را نشان میدهند. غنیشدگی از عناصر کمیاب خاکی سبک و تهیشدگی از عناصر کمیاب خاکی سنگین از ویژگیهای سنگهای کالکآلکالن حاشیه فعال قارهای است. همچنین، این سنگها غنیشدگی از عناصر LILEs و آنومالی منفی از عناصر HFSEs (Nb, Ta و Ti) دارند که ویژگی سنگهای ماگمایی مربوط به محیطهای فرورانشی Post-COLG میباشد. شواهد ژئوشیمیایی دلالت بر این دارند که ماگمای مادر اسیدی منطقه از ذوببخشی پوسته پایینی در طی کاهش فشار و درطی کششهای موضعی حاصل شدهاست.