سنگ شناسی
رضا جمال امیدی؛ سعید حکیمی آسیابر؛ شهروز حق نظر؛ منصور وثوقی عابدینی
چکیده
کوههای طارم در منتهیالیه جنوب باختر رشتهکوه البرز با جهت تقریبی شمالباختری-جنوبخاوری قراردارند. منطقه تشویر قسمتی از حاشیه شمالی کوههای طارم و در 90 کیلومتری شمال خاور زنجان میباشد. بیشتر سنگهای آذرین این محدوده شامل بازالت، بازالت آندزیتی و میانلایههایی از توف است. غنیشدگی عناصر LIL همراه با بیهنجاری مثبت Ce, P و ...
بیشتر
کوههای طارم در منتهیالیه جنوب باختر رشتهکوه البرز با جهت تقریبی شمالباختری-جنوبخاوری قراردارند. منطقه تشویر قسمتی از حاشیه شمالی کوههای طارم و در 90 کیلومتری شمال خاور زنجان میباشد. بیشتر سنگهای آذرین این محدوده شامل بازالت، بازالت آندزیتی و میانلایههایی از توف است. غنیشدگی عناصر LIL همراه با بیهنجاری مثبت Ce, P و Sm و تهیشدگی عناصر Nb, Ta, Zr, Hf و Th ، و همچنین نسبتهای K2O/Na2O و Ba/Rb در نمونههای سنگی گستره تشویر، گویای آلودگی ماگما با پوسته زیرین است. وجود شواهد آلودگی پوستهای و نسبت مقادیرNb/Y و Zr/Y در نمونهها، حکایت از آن دارد که منشأ اولیه بازالتهای منطقه تشویر، به منابع پلوم تعلق دارد. ماهیت قلیایی، شوشونیتی، پرآلومینی و محتوای کم تیتانیم سنگهای محدوده تشویر به همراه غنی بودن آنها از عناصر کمیاب REE (همانند Ba, Rb و Sr)، منشأ و ژرفای ماگما، نشاندهنده تعلق آنها به محیط ریفتی است. در این پژوهش افزون بر تعیین ویژگی های سنگ های آذرین گستره تشویر، نتایج پژوهشهای پیشین متعدد انجام شده در موقعیت های مکانی کوههای طارم بر روی نقشه مشخص و جایگاه زمینساختی گستره طارم به دو زیر محدوده موازی دارای فوران های تیپ کمان ماگمایی و مناطق ریفتی تقسیم شده است که گسترش این محدوده ریفتی پیش از تبدیل به یک حوضه پشتکمانی متوقف شدهاست.
مهراج آقازاده
چکیده
معدن سرچشمه، جزو معادن مس پورفیری بزرگ دنیا به شمار میآید که در پهنه فلززایی کرمان قرار گرفته است. رخنمونهای سنگی در محدوده معدن شامل سنگهای بازالتی، آندزیت بازالتی تا آندزیتی ائوسن و تودههای گرانولار و پورفیری گرانودیوریتی الیگوسن و استوک پورفیری گرانودیوریتی سرچشمه، توده تأخیری دانهریز گرانیتی و انواع دایکهای هورنبلند، ...
بیشتر
معدن سرچشمه، جزو معادن مس پورفیری بزرگ دنیا به شمار میآید که در پهنه فلززایی کرمان قرار گرفته است. رخنمونهای سنگی در محدوده معدن شامل سنگهای بازالتی، آندزیت بازالتی تا آندزیتی ائوسن و تودههای گرانولار و پورفیری گرانودیوریتی الیگوسن و استوک پورفیری گرانودیوریتی سرچشمه، توده تأخیری دانهریز گرانیتی و انواع دایکهای هورنبلند، پلاژیوکلاز و بیوتیت پورفیری آندزیتی تا داسیتی میوسن هستند. در نمودارهای عنکبوتی، نمونههای مورد مطالعه از واحدهای مختلف، الگوهای غنیشدگی از LILE و تهیشدگی از HFSE همانند ماگماهای مربوط به کمانهای آتشفشانی را نشان میدهند. سنگهای آتشفشانی ائوسن و تودههای گرانولار و پورفیری گرانودیوریتی الیگوسن ویژگیهای معمول در ماگماهای کمانهای آتشفشانی را نشان میدهند؛ در حالی که تودههای سرچشمه پورفیری، تأخیری دانهریز گرانیتی و دایکها ویژگیهای ماگماهای آداکیتی را دارند. میزان نسبت N(La/Yb) در سنگهای آتشفشانی 1 تا 5، در تودههای گرانودیوریت پورفیری و گرانودیوریت گرانولار 7 تا 11 و در تودههای سرچشمه پورفیری و تأخیری دانهریز گرانیتی و انواع دایکها به بیشینه مقدار 20 تا40 میرسد. با توجه به فراوانی پایین عناصر HREE در تودهها و دایکهای میوسن، به نظر میرسد که در منشأ ماگماهای آنها گارنت حضور داشته است. تشکیل گارنت در منشأ این سنگها به دلیل افزایش ستبرای پوسته پهنه کرمان در طی الیگوسن و میوسن صورت گرفته است. بر پایه سنسنجی بلورهای زیرکن به روش U-Pb، استوک پورفیری سرچشمه در 12.97 ± 0.23، توده تأخیری دانهریز گرانیتی در 12.37 ± 0.17 و هورنبلند دایکها در 12.16 ± 0.8 میلیون سال پیش جایگزین شدهاند. بر پایه ویژگیهای عناصر کمیاب در بلورهای زیرکن، تودههای نفوذی و دایکهای میوسن از منشأ یکسان منشأ گرفتهاند. تودههای سرچشمه پورفیری، تأخیری دانهریز گرانیتی و انواع دایکها، در میوسن میانی از درصد متفاوت ذوب بخشی پوسته زیرین آمفیبولیتی با مقادیر متفاوت گارنت در محیط پس از برخورد تشکیل شدهاند.