نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دکترا، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
2 استاد، دانشکده زمین‌شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3 دانشیار، پژوهشگاه صنعت نفت، تهران، ایران
4 دکترا، دانشکده زمین‌شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
سازند سروک (آلبین- تورونین) از مخازن مهم در میادین نفتی جنوب و جنوب باختر ایران است که بخش قابل توجهی از ذخایر هیدروکربنی را در خود جای داده است. بررسی مقاطع نازک میکروسکوپی این سازند در چاه‌‌های مورد مطالعه در بخش‌های شمال باختری، مرکزی و جنوب خاوری خلیج فارس سبب شناسایی 7 ریزرخساره شد که این رخساره‌ها در 4 زیرمحیط رخساره‌ای حوضه، رمپ خارجی، رمپ‌‌میانی و رمپ داخلی نهشته شده‌اند. مقایسه رخساره‌های شناسایی شده با نهشته‌های همانند در نقاط دیگر، نشان‌دهنده رسوب‌‌گذاری در یک رمپ کربناتی هموکلینال است. ارتباط مستقیم میان نوع رخساره‌ها و کیفیت‌مخزنی سازند سروک‌بالایی وجود دارد. مطالعات نشان می‌دهد که محیط رسوبی و رخساره‌های تشکیل شده در میادین مورد مطالعه در خلیج فارس تفاوت بسیاری با هم دارند. رخساره‌های رودیستی در میادین مورد مطالعه در جنوب خاور خلیج فارس (مجموعه میادین سیری) گسترش زیادی دارند و به عنوان سنگ مخزن در این ناحیه رفتار کرده‌اند. در میادین مورد مطالعه در باختر (هندیجان و بهرگانسر) و مرکز (لاوان) خلیج فارس رخساره‌های گل‌پشتیبان حوضه و لاگون گسترش دارند. مهم‌ترین فرایند‌های دیاژنزی دیده شده در سازند سروک شامل نوشکلی، آشفتگی زیستی، میکرایتی شدن، دولومیتی شدن، انحلال، سیمانی شدن، استیلولیتی شدن و شکستگی است. در طی دیاژنز رخساره‌های رودیستی به‌صورت انتخابی دچار انحلال و سبب گسترش تخلخل و کیفیت مخزنی در میادین سیری شده‌اند. به‌طور کلی در بخش‌های مرکزی و باختری میادین نفتی مورد مطالعه دیاژنز تأثیر کمی بر خواص مخزنی داشته است؛ اگر چه دولومیتی شدن سبب بهبود ویژگی‌های مخزنی در میادین هندیجان و بهرگانسر شده است. ارزیابی پتروفیزیکی توالی‌های مورد مطالعه نشان می‌دهد که توالی‌های دارای کیفیت مخزنی خوب با رخساره‌های رودیستی مرتبط هستند. همچنین یک روند افزایشی در مقادیر تخلخل و تراوایی به‌ویژه در میادین سیری وجود دارد. این روند با تأثیر دیاژنز جوی در زیر ناپیوستگی تورونین ارتباط دارد. نتایج نشان از آن دارد که وجود و تکامل رودیست‌ها تأثیر بسیاری در فرایند‌های دیاژنزی و پتانسیل مخزنی در سازند سروک داشته است.
کلیدواژه‌ها
)