نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکترا، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2 دانشیار، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3 کارشناسی ارشد، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
4 کارشناسی ارشد، دانشکده علوم، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
چکیده
کانسار روی- سرب- (نقره) تپه‌سرخ با سنگ میزبان سیلتستون، دولومیت و توف به سن کرتاسه زیرین در بخش شمالی رشته ایرانکوه در جنوب اصفهان قرار دارد. کانی‌های سولفیدی در این کانسار شامل اسفالریت، گالن، تتراهدریت، پیریت و به مقدار کمتر کالکوپیریت، بورنیت و مارکازیت است. کانی‌های باطله بیشتر شامل دولومیت، کوارتز و باریت است. رخساره‌های سولفیدی دیده شده در این کانسار را می‌توان بر پایه ساخت و بافت و موقعیت قرارگیری آنها نسبت به گسل عادی همزمان با رسوب‌گذاری به رخساره‌های رگه- رگچه‌ای، لایه‌ای و توده‌ای دسته‌بندی کرد. دگرسانی دولومیتی- سیلیسی، از دگرسانی‌های اصلی دیده شده به همراه کانه‌زایی سولفیدی است. بیشترین شدت دگرسانی و کانه‌زایی سولفیدی همراه آن در مجاورت گسل عادی رخ داده است. به‌طوری که با دور شدن از گسل از شدت دگرسانی و کانه‌زایی کاسته می‌شود. مطالعات ژئوشیمیایی گویای آن است که سیال کانه‌دار ماهیت اکسیدان دارد که پس از رسیدن به واحدهای میزبان دارای مواد آلی، احیا شده و عناصر همراه آن به‌صورت سولفید نهشته شده‌اند. مطالعه عناصر فرعی و کمیاب موجود در فازهای سولفیدی در رخساره‌های کانیایی مختلف نشان‌دهنده آن است که سیال کانه‌دار، یک سیال واحد با ترکیب شیمیایی مشابه بوده است. حضور بافت‌هایی چون پیریت فرامبوییدال، چین‌خوردگی سیلتستون حاوی مواد آلی همراه با لامیناسیون سولفیدی در رخساره سولفیدی لایه‌ای غنی از مواد آلی و ساختارهای دیاژنزی مانند لودکست در سیلتستون میزبان نمایانگر رخداد کانه‌زایی در زمان رسوب‌گذاری- دیاژنز است. در حالی‌که کانه‌زایی در سنگ میزبان دولومیت ناحیه‌ای به دلیل رخداد جانشینی دولومیت گرمابی در دولومیت ناحیه‌ای، در دیاژنز کم‌ژرفا صورت گرفته است. بنابراین کانسار تپه‌سرخ با توجه به داشتن ویژگی‌هایی از جمله تشکیل در محیط زمین‌ساختی کششی، وجود سنگ میزبان سیلتستونی و دولومیتی و رخداد انواع رخساره‌های سولفیدی رگه- رگچه‌ای، لامینه و توده‌ای، همانند کانسارهای نوع سدکس است.
کلیدواژه‌ها
)