نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
1
دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2
دانشیار، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3
استادیار، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده
کانسار روی- سرب- مس (نقره) گمیش‌تپه در شمال باختری کمربند آتشفشانی- نفوذی ارومیه- دختر و در 90 کیلومتری جنوب باختر زنجان قرار دارد. رخنمون‌های سنگی منطقه معدنی شامل توالی‌های آتشفشانی- رسوبی و رسوبی الیگومیوسن، گنبد نیمه‌ژرف داسیتی و آتشفشانی‌های ریوداسیتی پلیوسن و دایک‌هایی با ترکیب آندزیت پورفیری است. کانه‌زایی اصلی در کانسار گمیش‌تپه در امتداد گسل و شکستگی‌های عادی با روند شمال خاوری- جنوب باختری رخ داده که به سه مرحله برش‌های گرمابی، رگه- رگچه‌های سیلیسی- سولفیدی و سیلیسی- سولفیدی- کربناتی و رگه- رگچه‌های تأخیری نواری غنی از سیلیس و اسپکیولاریت قابل تقسیم است. سنگ‌های میزبان کانه‌زایی شامل کریستال‌‌‌‌‌لیتیک‌توف داسیتی، گنبد نیمه‌ژرف داسیتی و به‌ویژه توف اسیدی است. پاراژنز کانی‌شناسی در این کانسار از پیریت، آرسنوپیریت، کالکوپیریت، بورنیت، گالن، اسفالریت فقیر از آهن، تتراهدریت، تنانتیت و اسپکیولاریت تشکیل شده است. دگرسانی‌های مهم در منطقه معدنی شامل دگرسانی‌های سیلیسی، سیلیسی- سولفیدی، سریسیتی، کربناتی، آرژیلی و پروپیلیتی است. با توجه به الگوی توزیع و پراکندگی عناصر در نمونه‌های مواد معدنی، در میان فلزات پایه، بالاترین تمرکز عناصر مربوط به روی، سرب، مس و نقره است. میانگین عیار عناصر در رگه‌های کانه‌دار، 6 درصد روی، 4 درصد سرب، 2 درصد مس، 88 ppm نقره و 44 ppb طلاست. بر پایه مطالعات ریزدماسنجی میانبارهای سیال بلورهای کوارتز مربوط به مرحله اول و دوم کانه‌زایی، دمای همگن‌شدگی 260 تا 367 درجه سانتی‌گراد، درجه شوری 1/9 تا 9/16درصد معادل وزنی نمک طعام و ژرفای تقریبی کانه‌زایی 956 متر در زیر سطح ایستابی دیرین، به‌دست آمده است. با توجه به درجه شوری میانبارهای سیال کانسار گمیش‌تپه و میزان بالای فلزات پایه، به نظر می‌رسد کمپلکس اصلی حمل کننده فلزات پایه و نقره، کمپلکس‌های کلریدی هستند. شواهد میانبارهای سیال، برش‌های گرمابی، بافت‌های نواری- قشرگون- کلوفرمی و سیلیس‌های بی‌شکل نشان می‌دهند که پدیده جوشش، عامل اصلی در ناپایداری این کمپلکس‌ها و ته‌نشینی کانه‌ها بوده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Epithermal Base Metal - Silver Mineralization at Gomish-Tappeh Deposit, Southwest of Zanjan
نویسندگان [English]
-
T Salehi
1
-
M Ghaderi
2
-
N Rashidnejad-Omran
3
1
M.Sc. Student, Department of Economic Geology, Faculty of Basic Sciences, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
2
Associate Professor, Department of Economic Geology, Faculty of Basic Sciences, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
3
Assistant Professor, Department of Petrology, Faculty of Basic Sciences, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
چکیده [English]
Gomish-Tappeh Zn-Pb-Cu (Ag) deposit is located in northwestern part of Urumieh-Dokhtar volcano-plutonic zone, 90 km southwest of Zanjan. Exposed rocks at the area include Oligo-Miocene volcano-sedimentary and sedimentary sequences as well as Pliocene dacitic subvolcanic dome, rhyodacitic volcanics and andesite porphyry dykes. The main mineralization at Gomish-Tappeh deposit has occurred in a steeply deeping normal fault and fracture system defined by NE-SW trend in three stages including hydrothermal breccias, silicic-sulfidic, silicic-sulfidic-carbonate veins and veinlets and late banded veins (rich in silica and specularite). Host rocks to mineralization include dacitic crystal lithic tuff, dacitic subvolcanic dome, and specifically acidic tuff. Paragenetic minerals at the deposit consist of pyrite, arsenopyrite, chalcopyrite, bornite, galena, low-Fe sphalerite, tetrahedrite, tennantite and specularite. The main alteration types at the area are silicic, silicic-sulfidic, sericitic, carbonate, argillic and propylitic. Based on element distribution and frequency patterns in the ore samples, among base metals, Zn, Pb, Cu and Ag show the highest concentrations. Average grades in the ore veins at Gomish-Tappeh deposit are: 6% Zn, 4% Pb, 2% Cu, 88 ppm Ag and 44 ppb Au. Fluid inclusion microthermometric studies on quartz crystals of the first and second stages of mineralization indicate homogenization temperatures of 260-367 °C, salinities of 9.1-16.9 wt% NaCl equiv., and approximate mineralization depth of 956 m below the paleowater table. Considering high salinity fluids and base metal contents, it is likely that base metals and silver were transported by chloride complexes. Fluid inclusion studies, hydrothermal breccias, banded-colloform-crustiform textures and amorphous silica indicate that boiling is the main factor for instability of the complexes and eventually, ore deposition.
کلیدواژه‌ها [English]
-
Epithermal Zn-Pb-Cu (Ag) deposit
-
Dacitic subvolcanic dome
-
Oligo-Miocene
-
Gomish-Tappeh
-
Zanjan
)