نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناسی‌ارشد، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
2 دکترا، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
3 استادیار، بخش زمین‌شناسی، دانشکده علوم و مرکز پژوهشی زلزله، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
چکیده
در ساعت 23:53 دقیقه شامگاه جمعه 5 شهریور 1389 خورشیدی زمین‌لرزه‌ای با بزرگای 9/5 در سنجه امواج محلی (MN) شهرستان دامغان و روستاهای جنوب آن را لرزاند. پیش از رخداد این زمین‌لرزه، هیچ پیش‌لرزه‌ای در پیرامون رومرکز یاد شده ثبت نشده‌است. این در حالی است که تا حدود یک ماه پس از زمین‌لرزه اصلی، 85 پس‌لرزه با بزرگای بین 5-1 توسط مرکز لرزه‌نگاری کشوری گزارش شده است. طی بازدیدهای میدانی انجام شده پس از رخداد، گسلش سطحی مرتبط با گسل مسبب زمین‌لرزه دیده نشد ولی شکستگی‌های ثانویه‌ای با راستای چیره N120º-140º برداشت گردید. بر پایه بازدیدهای انجام شده در 32 شهر و آبادی آسیب دیده در پی این زمین‌لرزه، بیشینه شدت زمین‌لرزه در سنجه تصحیح شده مرکالی (MMI) در آبادی توچاهی واقع در 85 کیلومتری جنوب دامغان، برابر با VIII+ برآورد شد. متأسفانه بر اثر این رخداد 4 تن از هم‌میهنانمان جان خود را از دست دادند. برای حل سازوکار زمین‌لرزه اصلی توچاهی و بزرگ‌ترین پس‌لرزه آن، از قطبش نخستین پرتو فشاری رسیده به ایستگاه‌ها استفاده شد. سازوکار ژرفی حل شده برای این رخداد لرزه‌ای، سازوکار راستالغز چپ‌بر و شیب نزدیک به قائم و راستای شمال خاوری-جنوب باختری را برای گسل مسبب این زمین‌لرزه پیشنهاد می‌کند. با توجه به موقعیت روکانون، موقعیت مکانی پس‌لرزه‌ها، حل سازوکار ژرفی زمین‌لرزه و مشاهدات صحرایی، گسل مسبب این رخداد لرزه‌ای، یکی از شاخه‌های گسلی جای‌گرفته در شمال بلندی‌های دارستان در جنوب آبادی‌های توچاهی، کوه‌زر و کوشاهی با سازوکار راستالغز چپ‌بر و راستای کلی شمال خاور-جنوب باختر با شیب به سوی شمال باختر و با نام گسل توچاهی معرفی می‌شود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Geological and Seismic Study of the August 27, 2010 Touchahi Earthquake MN=5.9 (South of Damghan City)
نویسندگان [English]
- M.A Shokri 1
- M Foroutan 2
- M Nemati 3
- M.J Bolourchi 1
- SH Javadipour 1
- B Oveisi 2
1 M. Sc., Geological Survey of Iran, Tehran, Iran
2 Ph.D., Geological Survey of Iran, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Department of Geology, Faculty of Sciences and Earthquake Research Center, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran
چکیده [English]
The Touchahi earthquake of Aug 27, 2010 (MN 5.9; IRSC- Mw 5.7; USGS) occurred at 19:23:49 UTC (23:53:49 local time on 5 Shahrivar 1389) in south of Damghan city. No foreshock were reported before this earthquake whereas 85 aftershocks (MN 1-5) were registered by IRSC until 1 month after the mainshock. According to our field study after the event, surface rupture of causative fault was not observed but we measured some fractures related to this event with dominant strike of N120º-140º. According to our observations of 32 towns and villages that were damaged in this seismic event, maximum intensity (I0) of VIII+ in MMI scale occurred near the Touchahi village in ~85 km south of Damghan city. Unfortunately in this earthquake 4 people were killed. Focal mechanisms of the Touchahi seismic event and its greatest aftershock is solved using the first P motion method. The fault plane solution show near vertical plane for the causative fault of the earthquake and suggests a left- lateral mechnism. The mechanisms associated with the fault show mainly left-lateral strike–slip motion, on a NE –SW striking fault plane. Based on location of the earthquake epicenter, its aftershocks location, the fault plane solution (left-lateral strike-slip with N039º strike and dip direction toward NW) and field observations, the causative fault of Touchahi earthquake is one of the active fault branches that is situated in north of Darestan mountain and south of Touchahi, Koohzar and Kooshahi villages. This fault with left-lateral strike-slip mechanism by general strike of NE-SW and dip direction toward NW is indicated as Touchahi fault.
کلیدواژه‌ها [English]
- Earthquake
- Surface rupture
- Epicenter
- Intensity
- focal mechanism
- Touchahi
- Damghan
)