نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکترا، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیراز، شیراز، ایران
2 دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیراز، شیراز، ایران
3 دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران
4 دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
چکیده
ردیف‌های سنگی و زیستی کرتاسه در برش بهار، در جنوب اصفهان، به ستبرای واقعی 147 متر، شامل شیل‌های مدادی دارای آمونیت‌های بودانتی‌سراس آلبین به رنگ سبز زیتونی متمایل به خاکستری هستند که به‌صورت میان‌لایه، شیل‌های آهکی دارند و با یک ناپیوستگی فرسایشی توسط سنگ‌آهک ماسه‌ای گلوکونیت‌دار به سن تورونین پیشین پوشیده شده‌اند که بر پایه تقسیم‌بندی دانهام، از دید دانه‌بندی وکستون و به ندرت گرینستون هستند. این واحد بر پایه زیست‌زون، با زیست‌زون شماره 27 معرفی شده توسط Wynd (1965) همخوانی دارد و معادل سازند سروک در زاگرس است. سنگ‌آهک مارنی و سنگ‌آهک دارای دوکفه‌ای اینوسراموس با میان‌لایه‌هایی از مارن به دیرینگی اواخر تورونین میانی- تورونین پسین- کنیاسین تا ابتدای سانتونین، ترادف‌های جوان‌تر این برش هستند که می‌توانند معادل سازند سورگاه باشند. این واحد بر پایه زیست‌زون، با زیست‌زون شماره 28 معرفی شده توسط Wynd (1965) همخوانی دارد؛ همچنین بر پایه تقسیم‌بندی دانهام، از دید دانه‌بندی پکستون و در بخش‌هایی باندستون است. همبری زیرین این واحد به‌صورت همشیب و پیوسته با سنگ‌آهک ماسه‌ای گلوکونیت‌دار و همبری بالایی آن به‌صورت پیوسته و همشیب با مارن و میان‌لایه‌هایی از سنگ‌آهک‌های سانتونین- کامپانین است. پس از مقایسه برش بهار با برش جنوب خاور لرستان (تاقدیس پشت جنگل) مطالعه شده توسط آزادبخت (1394) این نتایج حاصل شد: از دید سنگ/زیست‌چینه‌نگاری، سنگ‌آهک‌های ستبر تا نازکلایه به رنگ خاکستری روشن تا تیره با میان‌لایه‌هایی از مارن، برش تاقدیس پشت جنگل با سنگ‌آهک اینوسراموس‌دار و سنگ‌آهک مارنی با میان‌لایه‌هایی از مارن برش بهار، همخوانی دارد که از دید سنی به دیرینگی تورونین پیشین تا ابتدای کامپانین هستند. به دلیل همخوانی زیاد سنگ‌‌چینه‌نگاری و زیست‌چینه‌نگاری برش بهار در جنوب اصفهان (ایران مرکزی) و برش تاقدیس پشت جنگل در جنوب خاور لرستان، چنین دریافت می‌شود که شاخه‌ای از دریای لرستان در زمان‌های تورونین- کنیاسین پیشروی کرده و بخش‌هایی از جنوب اصفهان را پوشش می‌داده است.
کلیدواژه‌ها
آزادبخت، س.، 1394- لیتواستراتیگرافی و میکروبیواستراتیگرافی رسوبات کرتاسهبالایی در استان لرستان، رساله دکترا، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران، 282 ص.
آقانباتی، س. ع.، 1383- زمین‌شناسی ایران، انتشارات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 586 ص.
مؤسسه جغرافیایی، کارتوگرافی و گیتاشناسی ایران، 1386- اطلس راه‌های ایران.
مطیعی، ه.، 1372- زمین‌شناسی ایران: چینهشناسی زاگرس. طرح تدوین کتاب، سازمان زمین‌شناسی کشور، شماره 1، 536 ص.
هفت‌لنگ، ر. ، 1395- چینهشناسی، پالئونتولوژی و میکروفاسیس ردیف‌های کرتاسهبالایی، برش بهار (جنوب اصفهان- ایرانمرکزی) و مقایسه آن با برش‌های راهنویه (کوه رحمت) و برش کوه‌سبز (مرودشت) شمال خاور و شمال شیراز- زاگرس، رساله دکترا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز ، 290 ص.
References
Caron, M., 1985- Cretaceous planktonic foraminifera. In: Bolli, ?H.M., Saunders, J.B., perch- Nielsen, K. (Eds.), plankton Stratigraphy. Cambridge University press, Cambridge, pp. 17-86.
Premoli Silva, I. and Verga, D., 2004- Practical manual of Cretaceous Planktonic foraminifera. International School on Planktonic foraminifera, 3rd Course: Cretaceous, in Verga, D., and Rettori, R. (eds.), Universities of Perugia and Milan, Tiporafia Pontefelcino, Perugia (Italy), 283p.
Robaszynski, F., Caron, M., Gonzalez- Donoso, J. M., Wonders, A. A. H., 1984- Atlas of Late Cretaceous globotruncanids. Revue de Micropaleontologie 26, 145-305.
Wynd, J. G., 1965- Biofacies of the Iranian oil Consortium agreement area. Report No. 1082.
Zahedi, M., 1976- Map and geological report of Shahreza, Scale 1:100000, Publishers Geological Survey of Iran.
)