چینه‌شناسی، دیرینه شناسی و محیط رسوبی ردیف‌های کرتاسه بالایی برش بهار، جنوب اصفهان (ایران مرکزی) و مقایسه آن با برش تاقدیس پشت جنگل (جنوب - خاور لرستان)

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیراز، شیراز، ایران

2 دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیراز، شیراز، ایران

3 دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران

4 دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

ردیف‌های سنگی و زیستی کرتاسه در برش بهار، در جنوب اصفهان، به ستبرای واقعی 147 متر، شامل شیل‌های مدادی دارای آمونیت‌های بودانتی‌سراس آلبین به رنگ سبز زیتونی متمایل به خاکستری هستند که به‌صورت میان‌لایه، شیل‌های آهکی دارند و با یک ناپیوستگی فرسایشی توسط سنگ‌آهک ماسه‌ای گلوکونیت‌دار به سن تورونین پیشین پوشیده شده‌اند که بر پایه تقسیم‌بندی دانهام، از دید دانه‌بندی وکستون و به ندرت گرینستون هستند. این واحد بر پایه زیست‌زون، با زیست‌زون شماره 27 معرفی شده توسط Wynd (1965) همخوانی دارد و معادل سازند سروک در زاگرس است. سنگ‌آهک مارنی و سنگ‌آهک دارای دوکفه‌ای اینوسراموس‌ با میان‎‌لایه‌هایی از مارن به دیرینگی اواخر تورونین میانی- تورونین پسین- کنیاسین تا ابتدای سانتونین، ترادف‌های جوان‌تر این برش هستند که می‌توانند معادل سازند سورگاه ‌باشند. این واحد بر پایه زیست‌زون، با زیست‌زون شماره 28 معرفی شده توسط Wynd (1965)  همخوانی دارد؛ همچنین بر پایه تقسیم‌بندی دانهام، از دید دانه‌بندی پکستون و در بخش‌هایی باندستون است. همبری زیرین این واحد به‌صورت همشیب و پیوسته با سنگ‌آهک ماسه‌ای گلوکونیت‌دار و همبری بالایی آن به‌صورت پیوسته و همشیب با مارن و میان‌لایه‌هایی از سنگ‌آهک‌های سانتونین- کامپانین است. پس از مقایسه برش بهار با برش جنوب خاور لرستان (تاقدیس پشت جنگل) مطالعه شده توسط آزادبخت (1394) این نتایج حاصل شد: از دید سنگ/زیست‌‎چینه‌نگاری، سنگ‌آهک‌های ستبر تا نازک‎لایه به رنگ خاکستری روشن تا تیره با میان‌لایه‌هایی از مارن، برش تاقدیس پشت جنگل با سنگ‌آهک اینوسراموس‌دار و سنگ‌آهک مارنی با میان‌لایه‌هایی از مارن برش بهار، همخوانی دارد که از دید سنی به دیرینگی تورونین پیشین تا ابتدای کامپانین هستند. به دلیل همخوانی زیاد سنگ‌‌چینه‌نگاری و زیست‌چینه‌نگاری برش بهار در جنوب اصفهان (ایران مرکزی) و برش تاقدیس پشت جنگل در جنوب خاور لرستان، چنین دریافت می‌شود که شاخه‌ای از دریای لرستان در زمان‌های تورونین- کنیاسین پیشروی کرده و بخش‌هایی از جنوب اصفهان را پوشش می‌داده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Stratigraphy, Paleontology and Sedimentary Environment of Upper Cretaceous rows, Bahar Section South Esfahan (Central Iran) and its Comparison with Poshte jangal anticline (South east of Lorestan Province)

نویسندگان [English]

  • R. Haftlang 1
  • M. Afghah 2
  • S. A. Aghanabati 3
  • M. Parvaneh Nezhad Shirazi 4
1 Ph.D. Student, Faculty of Basic Sciences, Islamic Azad University, Shiraz Branch, Shiraz, Iran
2 Associate Professor, Department of Geology, Islamic Azad University, Shiraz Branch, Shiraz, Iran
3 Associate Professor, Department of Geology, Islamic Azad University, Tehran North Branch, Tehran, Iran
4 Associate Professor, Department of Geology, Payame Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Lithological and biological Sequences of Cretaceous in Bahar section, Located in South Esfahan (147 m. true thickness) include grayish olive green pencil- like shales containing Budantysras Ammonites (Albian) interbedded with limy shales. which are covered by glauconitic Sandy Limestone (Early Turonian) (with erosional discontinuity). These sandy limestones are wackestone and rarely greenstone, according to Dunham classification. Based on Biozone divisions, this unit is related to Biozone No. 27 presented by Wynd (1965) and it is equivalent to Sarvak Formation in Zagros. Marly limestone and limestone containing Inoceramus bivalve interbedded with marl dating back to Late, Middle Touronian- Late Touronian- Coniacian to Early Santonian are younger equivalents of this section which can be equaled  to Surgah Formation. According to Biozone divisions, this unit is equivalent to Biozone No. 28 presented by Wynd (1965) and also based on Dunham  classification, the unit is packestone and partly boundstone. The lower Contact of the unit is Concordant and Continuous with glauconitic sandy limestone and its upper Contact is Continuous and Concordant with marl and interbeddings of Limestones dating back to Santonian- Campanian. By comparing Bahar Section with South eastern Lorestan section (Poshte jangal anticline), (Azadbakht, 2015), the following results were obtained: From Litho/bio stratigraphical  view, thick to thin-bedded Limestones (Light to dark gray) interbedded with marl in Poshte jangal anticline are Correlated with Inoceramus limestone and marly Limestone interbedded with marl in Bahar Section. They are dated back to EarlyTuronian to Early Campanian.Due to Strong similarity of Lithostratigraphy and biostratigraphy between Bahar section located in Southern Esfahan (Central Iran) and section of Poshte jangal anticline located in Southeast of Lorestan, it can be deducted that a branch of Lorestan Sea has advanced in Turonian- Coniacian times and some parts of Southern Esfahan has been covered by the sea.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Stratigraphy
  • Paleontology
  • Foraminifera
  • Central Iran
  • Sedimentary Environment
  • Upper Cretaceous
  • Correlation
  • southeast of Lorestan

مراجع

آزادبخت، س.، 1394- لیتواستراتیگرافی و میکروبیواستراتیگرافی رسوبات کرتاسه­بالایی در استان لرستان، رساله دکترا، دانشگاه علوم و تحقیقات تهران، 282 ص.

آقانباتی، س. ع.، 1383- زمین‌شناسی ایران، انتشارات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 586 ص.

مؤسسه جغرافیایی، کارتوگرافی و گیتاشناسی ایران، 1386- اطلس راه‌های ایران.

مطیعی، ه.، 1372- زمین‌شناسی ایران: چینه‌شناسی زاگرس. طرح تدوین کتاب، سازمان زمین‌شناسی کشور، شماره 1، 536 ص.

هفت‌لنگ، ر. ، 1395- چینه­شناسی، پالئونتولوژی و میکروفاسیس ردیف‌های کرتاسه­بالایی، برش بهار (جنوب اصفهان- ایران­مرکزی) و مقایسه آن با برش‌های راه­نویه (کوه رحمت) و برش کوه‌سبز (مرودشت) شمال ­خاور و شمال شیراز- زاگرس، رساله دکترا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز ، 290 ص.

 

References

Caron, M., 1985- Cretaceous planktonic foraminifera. In: Bolli, ?H.M., Saunders, J.B., perch- Nielsen, K. (Eds.), plankton Stratigraphy. Cambridge University press, Cambridge, pp. 17-86.

Premoli Silva, I. and Verga, D., 2004- Practical manual of Cretaceous Planktonic foraminifera. International School on Planktonic foraminifera, 3rd Course: Cretaceous, in Verga, D., and Rettori, R. (eds.), Universities of Perugia and Milan, Tiporafia Pontefelcino, Perugia (Italy), 283p.

Robaszynski, F., Caron, M., Gonzalez- Donoso, J. M., Wonders, A. A. H., 1984- Atlas of Late Cretaceous globotruncanids. Revue de Micropaleontologie 26, 145-305.

Wynd, J. G., 1965- Biofacies of the Iranian oil Consortium agreement area. Report No. 1082.

Zahedi, M., 1976- Map and geological report of Shahreza, Scale 1:100000, Publishers Geological Survey of Iran. 

 

فصلنامه علمی-پژوهشی علوم زمین

دوره 26، شماره 104
تابستان 1396
صفحه 309-318

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار