نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، تهران، ایران.
2 دانشجوی دکتری، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، تهران، ایران.
چکیده
در این نوشتار با استفاده از پیشینه لرزهخیزی در منطقه زمینساختی البرز، به شناسایی مکانهایی میپردازیم که بیشترین احتمال را برای رویداد زمینلرزه در این ناحیه دارند. در این راستا، متغیرهای لرزهخیزی (a، b) در ناحیه البرز، به صورت محلی و برای نقاطی با فاصله 10 کیلومتر از یکدیگر محاسبه شده و نقشه متغیرهای لرزهخیزی منطقه بهدست آمده است. نقاطی از نقشه مشبندی شده منطقه که دارای کمینه مقدار b هستند، متحمل بیشترین میزان تنش میشوند، در نتیجه چنین نقاطی معرف تنشگاههای البرز یعنی محتملترین نقاط برای رخداد زمینلرزه هستند. محاسبه متغیر زمان بازگشت محلی (TL) با استفاده از متغیرهای a و b، به عنوان متغیری که محل تنشگاهها را به صورت تجمعیافتهتری نسبت به متغیر b برآورد میکند، به تعیین دقیقتر مکان تنشگاهها انجامیده است. با رسم نقشه احتمال خطر محلی (PL) در ناحیه البرز که با استفاده از مطالعه لرزهخیزی ناحیه پیش از زمینلرزه 2004 کجور- فیروزآباد (3/6MW=) بهدست آمده است، نشان داده میشود که روش یاد شده، محل رخداد زمینلرزه یادشده را به عنوان یک ناحیه با احتمال زیاد برای رخداد زمینلرزه بزرگ معرفی کرده است. نقشه متغیرهای یادشده برای لرزهخیزی ناحیه در دو بازه زمانی قبل و بعد از زمینلرزه کجور- فیروزآباد رسم شده تا تغییرات زمانی متغیرهای لرزهخیزی تحتتأثیر این زمینلرزه مطالعه شود. نقشه لرزهخیزی منطقه پس از رخداد زمینلرزه، نشان میدهد که رخداد آن باعث تغییر الگوی توزیع تنش در منطقه شده است. این زمینلرزه محل تنشگاهها را تغییر داده و رژیم انباشت تنش در ناحیه را از نیمه باختری البرز به نیمه خاوری انتقال داده است. به نظر میرسد، گسیختگی قطعه باختری گسل خزر در زمینلرزه کجور- فیروزآباد و لرزهخیزی بالای بخش میانی این گسل، باعث انتقال قفلشدگی از انتهای باختری به انتهای خاوری آن شده است. بنابراین قطعه انتهای خاوری گسل خزر به عنوان مکانی که بهتازگی تنش بالایی را تحمل میکند و به عنوان یک تنشگاه جدید در ناحیه البرز معرفی میشود. به همین ترتیب، محدوده بین نیمه خاوری گسل شمال البرز و گسل عطاری و همچنین گسل جاجرم به عنوان تنشگاههای جدید و در نتیجه نواحی خطر جدید در ناحیه البرز معرفی میشوند.
کلیدواژهها