نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه تکتونیک، بخش زمین شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

گرانیتویید علی‌آباد دمق در 35 کیلومتری جنوب شهر همدان و در جنوب خاور توده گرانیتوییدی الوند، با روند شمال‌خاوری- جنوب‌باختری در شیست‌های با سن تریاس- ژوراسیک نفوذ کرده است. این توده با هندسه عدسی شکل با ابعاد 2 در 7 کیلومتر در پهنه برشی شکل‌پذیر دگرریخت شده و به شکل پروتومیلونیت تا میلونیت درآمده است. افزون بر فابریک میلونیتی، درون‌گیرهای تغییر شکل یافته زیادی در درون این توده وجود دارند که شواهد ساختاری برداشت شده مشخص می‌سازد که دگرریختی آنها نتیجه تغییر شکل در پهنه برشی بوده است. از آن جا که اختلاف رئولوژی کمی میان توده گرانیتوییدی و درون‌گیرها وجود دارد، تغییرات بیضویت آنها می‌تواند نمایانگر نسبی بیضوی کرنش در نقاط مختلف توده باشد که ارتباط مستقیم و معنی‌داری با شدت گسترش فابریک میلونیتی در آن نشان می‌دهد. داده‌های ساختاری از این گرانیتویید مشخص ساخت که هندسه برگ‌وارگی میلونیتی در بخش باختری کم‌ و بیش قائم و در بخش خاوری شیبی متوسط و غالب به سمت شمال‌باختر دارد اما خط‌وارگی کششی در هر دو بخش تقریبا موازی با امتداد برگ‌وارگی و دارای میل کم یا افقی است. تعیین کننده‌های نوع برش، جابه‌جایی امتداد لغز راست‌بر را برای پهنه برشی تعیین می‌کنند که در آن بلوک شمال باختری به سمت شمال خاور و بلوک جنوب خاوری به سمت جنوب باختر جابه‌جایی دارند و تغییر هندسه برگ‌وارگی میلونیتی در بخش خاوری نتیجه چرخش آن بخش در اثر عملکرد گسل دره غار ارزیابی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

ایرانی، م.، 1372- بررسی پترولوژی توده گرانیتی الوند و هاله دگرگونی آن؛ پایان نامه کارشناسی ارشد؛ دانشکده علوم زمین؛ دانشگاه شهید بهشتی.
ایزدی کیان، ل.، 1388- تحلیل ساختاری و پتروفابریکی سنگ‌های دگرگونی کوهستان الوند (جنب جنوب باختر همدان). رساله دکتری، دانشگاه شهید بهشتی، 150 صفحه. 
ایزدی کیان، ل،  1383-  تحلیل ساختاری و پتروفابریک ناحیه آلموقولاق (شمال باختر همدان)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، 130 صفحه.
بهاری فر،ع. ا. ومعینوزیری،ح.، 1376- رابطهتبلوردگرگونیودگرشکلیدرسنگ‌هایدگرگونیناحیه‌ایمنطقههمدانوکاربردآندرتفسیر رخدادهایتکتونیکی؛  مجلهعلومدانشگاهتهران؛ 25 (2)؛ 167-155.
  بهاری فر، ع. ا.، 1376- بررسی پروتولیت سنگ‌های دگرگونی منطقه همدان؛ خلاصه مقالات اولین همایش سالانه انجمن زمین شناسی ایران؛ صفحات 266-268.
زرعیان، س. و درویش زاده، ع.، 1354- مختصری در‌باره دگرگونی ناحیه‌ای در همدان؛ نشریه دانشکده علوم دانشگاه تهران؛ جلد 7؛ شماره های 2 و 3؛ صفحات 55-62.
سامانی زادگان، ر.، 1386- بررسی ساختاری و پتروفابریکی پهنه برشی علی آباد دمق، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم پایه، دانشگاه تربیت مدرس، 120 صفحه.
سامانی زادگان، ر. و محجل، م.، 1385- بررسی ساختار و فابریک پهنه برشی علی آباد دمق؛ دهمین همایش سالانه انجمن زمین شناسی ایران. 
سامانی زادگان، ر.، محجل، م. و رجایی، ع.، 1385- تعیین کرنش نسبی با استفاده از انکلاوها در گرانیتویید میلونیتی علی آباد- دمق (جنوب همدان)؛ بیست وپنجمین گردهایی علوم زمین.
فرهپور، م. م.، 1376- تحلیل پتروگرافی سنگ‌های دگرگونی ناحیه‌ای شرق باتولیت همدان؛ پایان‌نامه کارشناسی ارشد؛ دانشگاه تربیت مدرس؛ 120صفحه.
مجیدی، ب.، عمیدی، س. م.، 1359- شرح نقشه زمین شناسی چهار گوش همدان گزارش داخلی سازمان زمین شناسی کشور.
محجل، م.، ولی زاده، م. و. و مقدم، ف.، 1386- تحلیل دگرریختی در گرانیت میلونیتی علی آباد دمق و اهمیت پهنه برشی آن در تفسیر تکتونیک منطقه همدان؛ نشریه دانشکده علوم دانشگاه تهران.
مقدم، ف.،1380- پترولوژی و پتروفابریک توده نفوذی علی آباد دمق، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم، دانشگاه تهران، 155 صفحه.
References
Amidi, S.M., Alavi Tehrani, n., Gorashi, M., Sabzaei, M., 1977. Geology of the Hamadan Quadrangle. Geological Survey of Iran.
Berberian, M., & Alavi-Tehrani, N., 1977- Structural analyses of Hamadan metamorphic tectonites. In: Berberian, M. Editor, Geological Survey of Iran, Report 40Geological Survey of Iran, Report 40 (1977), pp. 239–260.
Mohajjel, M., Baharifar, A., Moinevaziri, H. & Nozaem, R., 2007- Deformation history, micro-structure and P-T-t path in ALS-bearing schists, southeast Hamadan, Sanandaj-Sirjan zone, Iran, Journal of Geological Society of Iran1, 11-19.
Mohajjel, M., & Fergusson, C. L., 2000- Dextral transpression in Late Cretaceous continental collision, Sanandaj-Sirjan Zone western Iran. Journal of structural geology, 22, 1125-1139.
Paterson Scott, R., Pignotta Geoffrey, S., & Vernon, Ron, H.,  2004. The significance of microgranitoid enclave shapes and orientations, Journal of Structural Geology 26, 1465–1481.
Ramsay, J.G., & Huber, M.I., 1983. Modern structural geology, volume 1: strain analysis. Academic Press INC. 307 pages.