کاربرد روش‏های‏ چندفرکتال در برداشت نمونه‏ های رسوب آبراهه ‏ای برای شناسایی بی‏ هنجاری‏های مس و مولیبدن در ورقه 1:100،000 ورزقان

نیک فرجام, میثم; هزارخانی, اردشیر; پازند, کاوه

doi:10.22071/gsj.2018.88813.1143

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه مهندسی معدن-اکتشاف، دانشکده معدن و متالورژی، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران،ایران

² گروه اکتشاف معدن، دانشکده معدن و متالورژی، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران، ایران.

³ باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاداسلامی، تهران، ایران

https://doi.org/10.22071/gsj.2018.88813.1143

چکیده

منطقه موردمطالعه (ورقه یک‏صد هزار ورزقان) در استان آذربایجان شرقی و در زون اهر- ارسباران واقع است. این منطقه شاهد ماگماتیسم گسترده بوده که نتیجه آن وجود کانسارهای پراهمیتی نظیر مس سونگون در این منطقه می‏باشد. با توجه به اهمیت منطقه موردمطالعه ازنظر کانی‏سازی مس- مولیبدن پورفیری، از روش‏های ساختاری مانند روش‏های چندفرکتال جهت تعیین بی‏هنجاری‏های ژئوشیمیایی عناصر مس و مولیبدن، به‌عنوان عناصر شاخص این کانسارها استفاده شد تا برتری این روش‏ها بر یکدیگر مشخص شود. در این مقاله از دو روش C-A (عیار- مساحت) و N-S (اندازه- تعداد) که از روش‏های چندفرکتال می‏باشند، جهت تفکیک بی‏هنجاری‏های ژئوشیمیایی از زمینه استفاده گردید و با استفاده از ماتریس logratio مشخص گردید که روش عیار- مساحت از دقت بیشتری در همپوشانی آنومالی‏ها با کانسارهای مس پورفیری دارد. بدین منظور ابتدا حوضه‏های مربوط به 1067 نمونه رسوب آبراهه‏ای با استفاده از مدل ارتفاع دیجیتالی و الگوریتم PFS (Priority-First-Search)، ترسیم گشتند. در روش C-A، تعداد چهار جامعه برای هر دو عنصر مس و مولیبدن شناسایی شد. همین‌طور برای روش N-S، تعداد چهار جامعه برای مس و پنج جامعه برای عنصر مولیبدن به دست آمد. در هر دو روش‏های انجام شده به‌خوبی می‏توان مطابقت مکان‏های بی‏هنجار را با کانسارهای شناخته شده موجود نظیر کانسار سونگون، مشاهده کرد که با توجه به راستی آزمایی انجام شده، روش عیار- مساحت از دقت بیشتری برخوردار می‏باشد. همچنین می‏توان نقش جنس سنگ را که یکی از فاکتورهای مهم در شناسایی کانسارهای پورفیری است، در مکان‏های نا‏هنجار به‏خوبی مشاهده کرد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.10237429.1398.28.111.9.5

موضوعات

زمین شناسی اقتصادی

مراجع

کتابنگاری

حسنی پاک، ع. ا. و شرف‏الدین، م.، 1390- تحلیل داده‏های اکتشافی. انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم.

مهرپرتو، م.، امینی‏فضل، آ. و رادفر، ج.، 1371- نقشه زمین‎شناسی 1:100،000 ورزقان. سازمان زمین‏شناسی و اکتشاف معدنی کشور.

هزارخانی، ا. و سلجوقی، ب. ش.، 1395- مدل‏سازی فرکتال و چندفرکتال داده‏های ژئوشیمیایی. انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر.

References

Abdolmaleki, M., Mokhtari, A., Akbar, S., Alipour-Asl, M. and Carranza, E. J. M., 2014- Catchment basin analysis of stream sediment geochemical data: Incorporation of slope effect. Journal of Geochemical Exploration, pp. 96- 103.

Afzal, P., Khakzad, A., Moarefvand, P., Omran, N. R., Esfandiari, B. and Alghalandis, Y. F., 2010- Geochemical anomaly separation by multifractal modeling in Kahang (Gor Gor) porphyry system, Central Iran. Journal of Geochemical Exploration, vol.104, pp. 34- 46.

Agterberg, F., 1995- Multifractal modeling of the sizes and grades of giant and supergiant deposits. International Geology Review, vol.37, pp.1- 8.

Carranza, E. J. M., 2011- Analysis and mapping of geochemical anomalies using logratio-transformed stream sediment data with censored values. Journal of Geochemical Exploration, vol.110, pp. 167- 185.

Cheng, Q. and Zhao, P., 2011- Singularity theory and methods for Characterizing mineralization processes and mapping geo-anomalies for mineral deposit prediction. Geoscience Frontiers, vol2, pp. 67- 79.

Cheng, Q., Agterberg, F. P. and Ballantyne, S. B. 1994- The separation of geochemical anomalies from background by fractal methods. Journal of Geochemical Exploration, 54, 109- 130.

Garousi Nezhad, S., Mokhtari, A. R. and Roshani Rodsari, P., 2017- The true sample catchment basin approach in the analysis of stream sediment geochemical data. Ore Geology Reviews.Volum8 pp 127- 134.

Hezarkhani, A. and Williams-Jones, A. E ., 1998- Controls of alteration and mineralization in the Sungun porphyry copper deposit, Iran: evidence from fluid inclusions and stable isotopes. Econ Geol 93:651- 670.

Jamali, H. and Mehrabi, B., 2014- Relationship between arc maturity and Cu-Mo-Au porphyry and related epithermal mineralization at the Cenozoic Arasbaran Magmatic Belt. Ore Geology Reviews.

Jones, R., 2002- Algorithms for using a DEM for mapping catchment areas of stream sediment samples. Computer and Geosciences, pp. 1051- 1060.

Mandelbrot, B. B., Passoja, D. E. and Paullay, A. J., 1984- Fractal characteristics of rock discontinuities. Engineering geology, vol. 34, pp. 1- 9.

Monecke, T., Gemmel, J. B. and Monecke, J., 2001- Fractal distribution of veins in drill core from the Hellyer VHMS deposit, Australia: constraints on the origin and evolution of mineralizing system. Mineralium Deposita, vol. 36, pp. 406- 415.

Pazand, K., Hezarkhani, A., Ataei, M. and Ganbari, Y., 2011- Application of multifractal modeling technique in systematic geochemical stream sediment survey to identify copper anomalies: A case study from Ahar, Azarbaijan, Northwest Iran. Chemie der Erde-Geochemistry, vol. 71, pp.397- 402.

Seuront, L., 2009- Fractals and multifractals in ecology and aquatic science: CRC.

Sillitoe, R. H., 2010- Porphyry Copper Systems. Economic Geology, v. 105, pp. 3- 41.

فصلنامه علمی علوم زمین

کاربرد روش‏های‏ چندفرکتال در برداشت نمونه‏ های رسوب آبراهه ‏ای برای شناسایی بی‏ هنجاری‏های مس و مولیبدن در ورقه 1:100،000 ورزقان

مراجع

مراجع

دوره 28، شماره 111
دوره 28، شماره 111، بهار 1398
خرداد 1398
صفحه 75-82

کاربرد روش‏های‏ چندفرکتال در برداشت نمونه‏ های رسوب آبراهه ‏ای برای شناسایی بی‏ هنجاری‏های مس و مولیبدن در ورقه 1:100،000 ورزقان

مراجع

مراجع

دوره 28، شماره 111دوره 28، شماره 111، بهار 1398خرداد 1398صفحه 75-82

دوره 28، شماره 111
دوره 28، شماره 111، بهار 1398
خرداد 1398
صفحه 75-82