نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نازنین نمازی ¹
• محمدرضا جعفری ²
• علیرضا جعفری‎راد ³
• احمد خاکزاد ⁴

¹ دانشجوی دکترا، گروه زمین‏ شناسی اقتصادی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

² استادیار، گروه زمین‏ شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران

³ استادیار، گروه زمین‏ شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

⁴ استاد، گروه زمین‏ شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران

چکیده

منطقه مورد مطالعه در شمال شهر تهران قرار دارد و بخشی از رشته‏کوه البرز مرکزی محسوب می‏شود. کانسار پس­قلعه در بین مختصات ˝15 ΄25 º51 تا  ˝54 ΄25 º51 طول جغرافیایی خاوری و˝42 ΄49 º35 تا ˝15 ΄50 º35 عرض جغرافیایی شمالی در شمال تهران، در برگه زمین‏شناسی با مقیاس یکصد هزار تهران و در خاور روستای پس­قلعه قرار گرفته است. توده‏های نفوذی موجود در این منطقه با سن بعد از ائوسن در واحدهای ولکانیکی و پیروکلاستیکی ائوسن نفوذ کرده و سبب دگرسانی این واحدها شده‏اند. برای نقشه‏برداری کانی‏ها و اکتشاف الگوهای دگرسانی همراه با کانی‏سازی پلی‏متال در منطقه فلززایی پس­قلعه، چهار سین ماهواره ASTER و ETM مورد پردازش طیفی و تفسیر قرار گرفتند. داده‏های دورسنجی، منجر به بارزسازی کانی‏های کائولینیت و مونت‏موریلونیت (شاخص دگرسانی آرژیلیک)، کلریت، اپیدوت و کلسیت (شاخص دگرسانی پروپیلیتیک)، مسکوویت (شاخص دگرسانی سریسیت) و گوسان در محدوده مورد مطالعه شد. کانی‏سازی عمده در منطقه در توف‏های اسیدی دگرسان شده و به­صورت پراکنده است. سنگ‏شناسی غالب این منطقه شامل سنگ‏های آذرآواری سازند کرج با سن ائوسن است. کانی‏های سولفوری مشاهده شده پیریت، کالکوپیریت، اسفالریت و گالن هستند. در کل منطقه، پیریت گسترش فراوانی دارد ولی کانه‏زایی سرب، روی، مس، طلا و نقره که روند آنها به موازات لایه‏بندی عمومی طبقات توف سیلیسی دگرسان شده-  فلدسپاری-  پیریتی است به­صورت ناچیز مشاهده می‏شود. پیریت به­صورت همزاد در میان توف‏ها تشکیل شده است. توف‏ها چه در مرحله تشکیل و چه در مرحله دیاژنز (درون‏زایش)، فرایند دگرسانی سریسیتی، کائولینیتی و یا کلریتی را تحمل کرده‏اند. از نظر ساختمانی، زون دگرسان شده کانی‏ساز پس­قلعه به­صورت عدسی و لایه‏های صفحه‏ای شکل بین واحدهای سنگی داسیت- ریوداسیت شکل گرفته‏اند. بر اساس مطالعه داده‏های دورسنجی، حضور دگرسانی‏های سریسیتی، آرژیلیک و پروپیلیتیک (حضور کلریت و اپیدوت) در منطقه به اثبات رسیده است؛ در نتیجه در کنار هم قرار دادن نحوه قرار‏گیری این دگرسانی‏ها نسبت به هم، می‏تواند تداعی‏کننده الگوی دگرسانی کانسارهای ماسیوسولفاید نوع کروکو باشد.

کلیدواژه‌ها

• پس ‏قلعه
• تهران
• دورسنجی
• سنجنده ASTER و ETM‏
• دگرسانی
• پروپیلیتیک
• آرژیلیک
• کروکو

20.1001.1.10237429.1398.29.113.23.6

موضوعات

• دورسنجی