زمین شناسی اقتصادی
مریم خسروی؛ ونچائو یو؛ جینتائو ژو
چکیده
نهشته بوکسیتی گانو در 90 کیلومتری شمال شرق سمنان در زون البرز شرقی، شمال ایران واقع شده است. کانسنگ‌های بوکسیتی به صورت عدسی‌های منفصل چینه‌سان با طول 6 کیلومتر و ضخامتی از 2 تا 20 متر در طول مرز بین کربنات‌های سازند الیکا و شیل، ماسه‌سنگ، سیلتستون و زغال‌سنگ سازند شمشک گسترش یافته است. تجزیه‌های کانی‌شناسی نشان می‌دهند که کانسنگ‌های ...
بیشتر
نهشته بوکسیتی گانو در 90 کیلومتری شمال شرق سمنان در زون البرز شرقی، شمال ایران واقع شده است. کانسنگ‌های بوکسیتی به صورت عدسی‌های منفصل چینه‌سان با طول 6 کیلومتر و ضخامتی از 2 تا 20 متر در طول مرز بین کربنات‌های سازند الیکا و شیل، ماسه‌سنگ، سیلتستون و زغال‌سنگ سازند شمشک گسترش یافته است. تجزیه‌های کانی‌شناسی نشان می‌دهند که کانسنگ‌های بوکسیتی حاوی کانی‌های دیاسپور، هماتیت، کائولینیت، کلریت، آناتاز، ایلیت، زونیت، گوتیت، کوارتز و دولومیت هستند.افزایش پتانسیل اکسیداسیون، حضور احتمالی کانی‌های فسفاتی ثانویه، نوسانات سطح سفره‌های آب‌های زیرزمینی و عملکرد سنگ بستر کربناته به عنوان یک بافر فعال نقش مهمی در تغییرات شدید بی‌هنجاری Ce (79/0–25/12) در کانسنگ‌ها داشته‌اند. تغییرات pH محلول‌های هوازده کننده، نوسانات سطح سفره آب‌های زیرزمینی، عملکرد سنگ بستر کربناته به عنوان یک عامل زمین‌شیمیایی و ترسیب همزمان کانی‌های آهن‌دار و روبش ترجیحی LREE(La–Eu) توسط هماتیت نقش مهمی در توزیع و تحرک عناصر نادر خاکی در کانسنگ‌های بوکسیتی داشته‌اند. با توجه به بررسی‌های زمین‌شیمیایی (نمودارهای دو متغیره بی‌هنجاری Eu در مقابل نسبت‌های TiO2/Al2O3 و Sm/Nd)، نهشته بوکسیتی گانو احتمالاً از هوازدگی سنگهای آذرین حدواسط بوجود آمده است.
زمین شناسی اقتصادی
شهرام رحمانی؛ حسن زمانیان؛ رضا زارعی سهامیه
چکیده
چکیده: منطقه مورد مطالعه در زون البرز غربی-آذربایجان و 45 کیلومتری شمال شرق زنجان واقع است. سنگ های کوارتزمونزونیت و توف برش داسیتی میزبان اصلی کانسار لوبین –زرده میباشد. این سنگها با سرشت بیشتر کالک آلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی، از نوع I ، متاآلومینوس و متعلق به سری منیزیمی از نوع کردیلرایی میباشد. سنگهای توده نفوذی غنی از عناصر ...
بیشتر
چکیده: منطقه مورد مطالعه در زون البرز غربی-آذربایجان و 45 کیلومتری شمال شرق زنجان واقع است. سنگ های کوارتزمونزونیت و توف برش داسیتی میزبان اصلی کانسار لوبین –زرده میباشد. این سنگها با سرشت بیشتر کالک آلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی، از نوع I ، متاآلومینوس و متعلق به سری منیزیمی از نوع کردیلرایی میباشد. سنگهای توده نفوذی غنی از عناصر LILE وLREE وتهی از عناصر HFSE،HREES ، MREES و Y هستند. شکل تقعر بطرف بالا ( Listric-shaped) نمودارالگوی عناصر نادر خاکی و نسبت میانگین La/Yb سنگ میزبان نشان دهنده مقدار آب بیشتر ،fO2 بالای ماگما و تفریق هورنبلند میباشد. مقادیر ISr نسبتا پایین تا متوسط7047/0-7051/0و مقادیر εNd(t=36Ma) برابر 39/0 تا 1/2 و سن های TDM از GM 69/0 – 06/1 با نسبت ایزوتوپی 206Pb/204Pb)i) برابر 49/18 – 68/18 ، 207Pb/204Pb)i) برابر 58/15 -61/15 و 208Pb/204Pb)i) برابر 33/38 – 77/، است. بر اساس شواهد بافتی، داده های ژئوشیمیایی و ایزوتوپی رادیوژنیک سنگهای میزبان کانسار لوبین-زرده با ترکیب ژئوشیمیایی سنگ میزبان کانسارهای پرفیری و اپی ترمال در زون ارومیه دختر، البرز غربی- آذربایجان(ارسباران) ،کانسار پانتدی ترکیه مطابقت دارد.
حسن زمانیان؛ قاسم بیرانوند؛ فرهاد احمدنژاد
چکیده
کانسار بوکسیت کارستی باگوشی در ۳۷ کیلومتری شمال باختر شهر مصیری فارس و در ناحیه زاگرس چین‌خورده قرار داشته و از بالا به پایین شامل افق‌های بوکسیت قرمز، پیزولیتی، قهوه‌ای، برشی و یک افق کائولینیتی است که بر روی سازند سروک قرار دارند. بوهمیت، کائولینیت، هماتیت، پیروفیلیت، آناتاز، کلسیت و دیاسپور از کانی‌های اصلی تشکیل‌دهنده کانسار ...
بیشتر
کانسار بوکسیت کارستی باگوشی در ۳۷ کیلومتری شمال باختر شهر مصیری فارس و در ناحیه زاگرس چین‌خورده قرار داشته و از بالا به پایین شامل افق‌های بوکسیت قرمز، پیزولیتی، قهوه‌ای، برشی و یک افق کائولینیتی است که بر روی سازند سروک قرار دارند. بوهمیت، کائولینیت، هماتیت، پیروفیلیت، آناتاز، کلسیت و دیاسپور از کانی‌های اصلی تشکیل‌دهنده کانسار می‌باشند. بافت کانه‌ها پیزولیتی، پیزولیتی- اوولیتی و تخریبی همراه با ماتریکس پلیتومورفیک و میکروگرانولار است. افق‌های بوکسیتی بر اساس شرایط پایداری کانی‌های اصلی، در محیطی با چیرگی آب‌های سطحی اسیدی و اکسایشی تا آب‌های زیرزمینی قلیایی و کاهشی پدید آمده‌اند. مشاهدات میکروسکوپی شامل ماتریکس پلیتومورفیک و بافت پیزولیتی و اووئیدی، شکستگی‌های شعاعی در پیزوئیدها، رشد پوسته‌های ساده پیرامون هسته پیزوئیدهای قبلی و پیزوئیدهایی با پوسته‌های بدون شکستگی شعاعی و دایره‌ای، نشانگر پدیداری برجازاد و تکه‌های شکسته شده پیزوئیدها، پیزوئیدهای دگرزاد و تکه‌های تخریبی بیانگر ترابرد مواد بوکسیتی هستند، ازاین‌رو منشأ مواد بیشتر برجا است که در برخی قسمت‌ها به‌طور محلی دستخوش ترابرد و باز نهشت در فرورفتگی‌های کارستی شده‌اند. محاسبات تغییرات جرم برحسب عنصر نامتحرک Ti نشان می‌دهد که Si، Fe، Mg، K، Na از سیستم هوازدگی فروشویی شده؛ Al، Zr، V، Th، Nb و Ba و REEs به‌ویژه LREE غنی‌شده و Hf، Ta، Co، Rb، Cs، Be و U نسبتاً نامتحرک بوده‌اند. جدایش شدید LREEs و HREEs، غنی‌شدگی آشکار REEs در کانسنگ‌ها نسبت به سنگ مادر، بی‌هنجاری منفی Eu و بی‌هنجاری منفی ضعیف Ce از ویژگی‌های رفتاری REEs در نهشته بوکسیت باگوشی است.
سید افشین مجیدی؛ محمد لطفی؛ محمد هاشم امامی؛ نیما نظافتی
چکیده
زون متالوژنی بافق- ساغند در ایران مرکزی میزبان کانسارهای عظیم اکسید آهن- آپاتیت (IOA) با Ti کم و یا به عبارتی کانسارهای آهن تیپ کایروناست که حدود 1500 میلیون تن سنگ آهن با عیار میانگین 55 % را شامل شده‌اند که می‌توان به کانسارهای چادرملو، چغارت، سه‌چاهون و اسفوردی اشاره کرد. منشأ این کانسارها مدت‌ها مورد بحث بوده و نظرات متعددی از جمله ماگمایی، ...
بیشتر
زون متالوژنی بافق- ساغند در ایران مرکزی میزبان کانسارهای عظیم اکسید آهن- آپاتیت (IOA) با Ti کم و یا به عبارتی کانسارهای آهن تیپ کایروناست که حدود 1500 میلیون تن سنگ آهن با عیار میانگین 55 % را شامل شده‌اند که می‌توان به کانسارهای چادرملو، چغارت، سه‌چاهون و اسفوردی اشاره کرد. منشأ این کانسارها مدت‌ها مورد بحث بوده و نظرات متعددی از جمله ماگمایی، هیدروترمال، کربناتیتی، سازند آهن نواری و رسوبی- بروندمی در این باره ارائه شده است. با توجه به مطالعات صورت گرفته تغیرات مقادیر 18O در کانی مگنتیت به عنوان جزو اصلی کانسارهای مورد مطالعه کاملاً سیستماتیک و حاصل فرایندهای مؤثر در شکلگیری آن است. لذا در این مقاله به جهت بررسی منشأ کانسارهای اکسید آهن- آپاتیت ± عناصر نادر خاکی در محدوده بافق- ساغند از داده‌های ایزوتوپ پایدار 18O از کانی مگنتیت 4 کانسار چادرملو، چغارت، سه‌چاهون و اسفوردی استفاده شده است. مقدار18Oδ بین 1/0- و 2/2+ ‰ در مگنتیت‌های مورد مطالعه، نقش فرایندهای ارتوماگمایی (بیش از 9/0 ‰) و فرایندهای هیدروترمال (کمتر از 9/0 ‰) را در تشکیل این کانسارها نشان می‌دهد. از طرفی مقادیر کمتر از 3/0+ ‰ را می‌توان به اکسیداسیون ثانوی، هیدروترمال و یا ترکیبی از این دو فرایند نسبت داد. داده‌های به دست آمده مطابق با کانسارهای کمربند آهن ال‌لاکو در شیلی، کایرونا و گرانگزبرگ در سوئد و ژیبو و چاگانگنوئر در چین است که منشأ ماگمایی- هیدروترمال دارند. در نتیجه، با توجه به زمین‌شناسی و ماگماتیسم محدوده بافق- ساغند در ابتدا طی فرایند ماگمایی در ارتباط با نفوذی‌های تونالیت- ترونجمیت- گرانودیوریت، دیوریت و گرانیت، مرتبط با فرورانش حاشیه قاره به سن 525 تا 532 میلیون سال قبل کانی‌زایی اصلی شکل گرفته است. سپس فرایندهای هیدروترمال وابسته به نفوذ توده‌های آلکالن (سینیت و مونزوسینیت) منجر به شکلگیری فاز هیدروترمال شده است. لذا می‌توان گفت تشکیل کانسارهای اکسید آهن- آپاتیت با Ti کم در زون بافق- ساغند در ارتباط با فرایند ماگمایی- هیدروترمال بوده است.
زمین شناسی اقتصادی
میترا افتخاری؛ محمدرضا حسین زاده؛ محسن مؤید
چکیده
منطقه مورد مطالعه در مجاورت روستای شربیت و در فاصله 28 کیلومتری شمال شرق اهر )استان آذربایجان‌شرقی( واقع شده است. توده کوارتزمونزونیتی واقع در این منطقه میزبان تورمالین‌های گرمابی است که بر مبنای ویژگی‌های بافتی بصورت رگه‌ای، برشی، توده‌های کوارتز- تورمالینی و تورمالین‌های پرکننده فضای خالی مشاهده می‌شوند. بر اساس مطالعات سنگ‌نگاری ...
بیشتر
منطقه مورد مطالعه در مجاورت روستای شربیت و در فاصله 28 کیلومتری شمال شرق اهر )استان آذربایجان‌شرقی( واقع شده است. توده کوارتزمونزونیتی واقع در این منطقه میزبان تورمالین‌های گرمابی است که بر مبنای ویژگی‌های بافتی بصورت رگه‌ای، برشی، توده‌های کوارتز- تورمالینی و تورمالین‌های پرکننده فضای خالی مشاهده می‌شوند. بر اساس مطالعات سنگ‌نگاری و نتایج ریزکاو الکترونی (EPMA)، تورمالینها از نوع دراویت- شورلیت (با تمایل بیشتر به سمت دراویت) بوده و در گروه قلیایی قرار میگیرند. ویژگیهایی مانند نسبت بالای Mg به Fe، منطقهبندی، مقدار F و تمایل به سمت بیرونی بردارهای تهی شدن از قلیایی و پروتونزدایی، نشانگر تشکیل تورمالینها در شرایط گرمابی می‌باشند. روند عمومی عناصر نادر خاکی تورمالینها با سنگ درونگیر مطابقت دارد، بهطوریکه که در این نمونهها نیز عناصر نادر خاکی سبک نسبت عناصر نادر خاکی سنگین غنی‌شدگی نشان می‌دهند. این الگو بیانگر کنترل این عناصر توسط سنگ میزبان بوده و نشان می‌دهد که سیال گرمابی غنی از بُر نقش نسبتاَ کمتری داشته است.
