نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• طاهره ربانی ¹
• نادر تقی پور ²
• رضا اهری‌پور ²

¹ کارشناسی ارشد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران

² استادیار، دانشکده علوم زمین، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران

چکیده

ناحیه زغال‌دار قشلاق با داشتن نهشته‌های زغال‎سنگی متعلق به گروه شمشک، بخشی از یک ناودیس بزرگ در ناحیه البرز خاوری است. به منظور بررسی شرایط محیط دیرینه نهشت زغال‎سنگ‌ها بر پایه شواهد سنگ‌نگاری آلی و معدنی و نمودار رخساره‌ای، از 11 لایه زغال‎سنگی متعلق به 4 معدن در حال استخراج نمونه‌برداری شد. کانی‌هایی مانند کوارتز، کائولینیت، پیریت، سیدریت، بیوتیت، مونت‌موریلونیت و دولومیت در معادن زغال‎سنگ قشلاق تشخیص داده شد. شاخص آب زیرزمینی (GWI) نشانگر شرایط هیدرولوژیکی Ombrotrophic برای لایه‌های زغال‎سنگی ناحیه زغال‌دار قشلاق است. لایه‌های K13 و K11 به دلیل داشتن مقدار مواد معدنی بیشتر نسبت به دیگر لایه‌ها، دارای مقدار GWI بالاتری هستند. شاخص پوشش گیاهی (VI) این زغال‎سنگ‌ها کمتر از 3 است که می‌تواند دلیلی بر برتری گیاهان آبزی/علفی در تشکیل این زغال‎سنگ‌ها باشد. داده‌های سنگ‌نگاری آلی و معدنی به همراه نمودار رخساره‌ای، گویای شرایط بی‌هوازی تا کم اکسیژن، آلکالن و تغییرات سطح ایستابی به همراه مجاورت نسبی به سوی محیط‌های دریایی است.

کلیدواژه‌ها

• زغال‎سنگ
• شمشک
• محیط دیرینه
• قشلاق
• البرز خاوری

عنوان مقاله [English]

Palaeoenvironmental conditions of Gheshlagh coal deposits (Eastern Alborz) based on evidences of petrography and facies

نویسندگان [English]

• T Rabani ¹
• N Taghipour ²
• R Aharipour ²

¹ M.Sc., School of Earth Sciences, Damghan University, Damghan, Iran

² Assistant Professor, School of Earth Sciences, Damghan University, Damghan, Iran

چکیده [English]

Gheshlagh district contains coal deposits in a large syncline in Shemshak group sediments in East Alborz. To determine the palaeoenvironmental setting of the coal deposits based on organic and mineral components, eleven samples from coal seams from four active mines are collected. Minerals such as quartz, kaolinite, pyrite, siderite, biotite, montmorillonite and dolomite are identified in Gheshlagh coal mines. The Ground Water Index (GWI) suggests ombrotrophic hydrological conditions for coal layers in Gheshlagh coal region. K13 and k11 layers have much higher GWI among others due to its higher mineral content than other layers. Vegetation index (VI) of the Gheshlagh coals is less than 3, which could indicative of the dominance of aquatic/herbaceous plants in the formation of coal seams. Petrographic data on organic and inorganic matter with facies diagram suggest evidences of anaerobic to low oxygen, alkaline conditions and variations in water level with relative proximity to the marine environment.

کلیدواژه‌ها [English]

• Coal
• Shemshak
• Paleoenvironment
• Gheshlagh
• Eastern Alborz