مدل‌سازی اکتشافی کانسارهای فلزی با استفاده از پردازش داده‌های ASTER و OLI برای تهیه نقشه پتانسیل معدنی در منطقه دولت‌آباد اسفندقه، استان کرمان

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، گروه اکولوژی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی و فناوری پیشرفته، کرمان، ایران

2 استادیار، گروه اکولوژی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان، ایران

3 استادیار، گروه مهندسی معدن، دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان، رفسنجان، ایران

چکیده

اکتشاف مواد معدنی در منطقه اسفندقه واقع در جنوب خاور استان کرمان به دلیل تنوع کانسارهای فلزی نظیر کانسارهای مس سولفید توده‌ای آتشفشان‌زاد، اسکارن آهن و منگنز آتشفشانی، پیچیدگی خاصی دارد. این تحقیق با هدف ارائه مدل اکتشافی این نوع کانی‌زایی‌ها و تهیه نقشه پتانسیل معدنی با استفاده از داده‌های دورسنجی انجام شد. از تصاویر سنجنده‌های ASTER و OLI و روش‌های پردازش تصویر متنوعی شامل ترکیب رنگی نسبت‌های باندی، تحلیل مؤلفه‌های اصلی و شاخص‌های QI و SI برای شناسایی هاله‌های دگرسانی‌های گرمابی استفاده شد. اعتبارسنجی نتایج از طریق مطالعات صحرایی و بررسی‌های آزمایشگاهی صورت گرفت. دگرسانی‌های آرژیلیک، فیلیک، پروپیلیتیک و کانی‌های اکسید و هیدروکسیدهای آهن از طریق ترکیب رنگی نسبت‌های باندی نظیر (B6)/(B4+B7) در رنگ قرمز، (B5)/(B4+B6) در رنگ سبز و (B8)/(B7+B9) در رنگ آبی سنجنده ASTER بارزسازی شدند. نقشه‌برداری دگرسانی گرمابی‌ نیز با تحلیل مؤلفه اصلی باندهای انتخابی 2، 4، 6 و 7 سنجنده OLI و باندهای 4 تا 9 سنجنده ASTER و نیز مجموعه‌ای مرکب از باندهای 2 و 4 سنجنده OLI به همراه باندهای 4 تا 9 سنجنده ASTER موفقیت‎آمیز بود. باندهای فروسرخ حرارتی ASTER برای محاسبه شاخص‌های QI و SI جهت بارزسازی هاله‌های سیلیسی استفاده شدند. نقشه پتانسیل معدنی منطقه اسفندقه شامل هفت ناحیه مستعد همچون معادن مس سرگزکوه، منگنز حسین‌آباد و سنگ آهن اسفندقه با تلفیق نقشه‌های دگرسانی به روش منطق فازی به دست آمد. نتایج نشان داد با انتخاب مناسب سنجنده‌ها و روش‌های پردازش تصویر می‌توان در مراحل شناسایی و پی‌جویی اقدام به مدل‌سازی اکتشافی و نهایتاً تهیه نقشه پتانسیل معدنی کرد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Mineral exploration modeling of metallic deposits using ASTER and OLI images for producing mineral potential map in Esfandaghe region, Kerman province

نویسندگان [English]

  • Seyedeh Sakineh Mousavi 1
  • Mehdi Honarmand 2
  • Hadi Shahriari 3
  • Mahdiye hosseinjanizadeh 2
1 M. Sc., Department of Ecology, Institute of Science and High Technology and Environmental Sciences, Graduate University of Advanced Technology, Kerman, Iran
2 Assistant Professor, Department of Ecology, Institute of Science and High Technology and Environmental Sciences, Graduate University of Advanced Technology, Kerman, Iran
3 Assistant Professor, Department of Mining Engineering, Vali-e-Asr University of Rafsanjan, Rafsanjan, Iran
چکیده [English]

Mineral exploration in Esfandagheh area, located in south east of Kerman province is complicated due to verity of metallic deposits including volcanogenic massive sulfide copper, skarn iron, and volcanic manganese. This research was carried out with the aim of defining a model for mineral exploration and providing mineral potential map using remote sensing data. ASTER and OLI images along with various image processing techniques including color composite of band ratios, principal component analysis (PCA), and QI and SI indices were applied to recognize the hydrothermal alteration halos. Result validation was done through field and laboratory studies. Argillic, phyllic, propylitic, and iron oxides/hydroxides alterations were enhanced using color composite ratios of ASTER bands like (B4+B7)/B6 in red, (B4+B6)/B5 in green, and (B7+B9)/B8 in blue. Hydrothermal alteration mapping was also accomplished using selected PCA of OLI 2, 4, 6, and 7 bands, ASTER 4 to 9 bands and a combination of OLI 2 and 4 bands along with ASTER 4 to 9 bands. ASTER thermal infrared bands applied to determine QI and SI indices for enhancing silicic halos. Mineral potential map was produced through integrating alteration maps by fuzzy logic method in which seven areas were identified such as Sargaz Kuh copper mine, Hossein Abad manganese mine, and Esfandagheh iron mine. Results showed the possibility of establishing mineral exploration model and producing mineral potential map in reconnaissance and prospecting stages using appropriate sensors and image processing techniques.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Esfandagheh
  • Aster
  • OLI
  • Alteration
  • Volcanogenic massive sulfide
  • Skarn
  • Volcanic manganese
  • Principal component analysis

مراجع

کتابنگاری

آقانباتی، ع.، 1385- زمین‌شناسی ایران، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور، 586 ص.

بدرزاده، ز.، سبزه‌ئی، م.، راستاد، ا.، امامی، م. ه. و خیمنو، د.، 1388- مراحل مختلف کانه‌زایی سولفیدی در کانسار سولفید توده‌ای آتشفشان زاد سرگز، شمال باختر جیرفت، سنندج- سیرجان جنوبی، فصلنامه علوم زمین، 19 (76)، صص. 85 تا 94. doi:10.22071/GSJ.2018.55653.

شهرکی قدیمی، ع.، 1383- نقشه زمین‌شناسی 1:100000 اسفندقه، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور.

 

References

An, P., Moon, W. M. and Rencz, A., 1991- Application of fuzzy set theory for integration of geological, geophysical and remote sensing data. Canadian Journal of Exploration Geophysics, 27, 1- 11. https://www.jstage.jst.go.jp/article/geoinformatics1990/2/2/2_2_177/_article/-char/ja/

Bonham-Carter, G. F., 1994- Geographic Information Systems for Geoscientists: Modelling with GIS. Elsevier, 398 p. doi: 10.1016/0098-3004(95)90019-5.

Carrino, T. A., Crósta, A. P., Toledo, C. L. B., Silva, A. M. and Silva, J. L., 2015- Geology and hydrothermal alteration of the Chapi Chiara prospect and nearby targets, southern Peru, using ASTER data and reflectance spectroscopy. Economic Geology, 110, 73- 90. doi:10.2113/econgeo.110.1.73.

Davis, J. C. and Sampson, R. J., 2002- Statistic and Data Analysis in Geology, 638 p. New York: John Wiley and Sons. http://www.soest.hawaii.edu/GG/FACULTY/ITO/GG413/Davis_Directional_Data.pdf.

Frank, J. A., Ruitenbeek, V., Thomas, J. C., Freek, D. M. and Martin, H., 2012- Characterization of the hydrothermal systems associated with Archean VMS-mineralization at Panorama, Western Australia, using hyperspectral, geochemical and geo-thermometric data. Ore Geology Reviews, 42, 33- 46. doi: 10.1016/j.oregeorev.2011.07.001.

Honarmand, M., Ranjbar, H. and Shahabpour, J., 2013- Combined use of ASTER and ALI data for hydrothermal alteration mapping in the northwestern part of the Kerman magmatic arc, Iran. International Journal of Remote Sensing, 34, 2023- 2046. doi: 10.1080/01431161.2012.731540.

Hunt, G. R. and Ashley, R. P., 1979- Spectra of altered rocks in the visible and near infrared. Economic Geology, 74, 1613- 1629. doi: 10.2113/gsecongeo.74.7.1613.

Hunt, G. R., 1977- Spectral signatures of particulate minerals in the visible and near infrared. Geophysics, 42, 501- 513. doi: 10.1190/1.1440721.

Kaufmann, H., 1988- Mineral Exploration along the Aquaba-Levant Structure by Use of TM Data, Concepts, Processing and Results. International Journal of Remote Sensing, 9, 1639- 1658. doi: 10.1080/01431168808954966.

Loughlin, W., 1991- Principal Component Analysis for Alteration Mapping. Photogrammetric Engineering and Remote Sensing, 57, 1163–1169. https://www.asprs.org/wp-content/uploads/pers/1991journal/sep/1991_sep_1163-1169.pdf.

Mars, J. C. and Rowan, L. C., 2006- Regional mapping of phyllic and argillic altered rocks in the Zagros magmatic arc, Iran, using Advanced Spaceborne Thermal Emission and Reflection Radiometer (ASTER) data and logical operator algorithms. Geosphere, 2, 161- 186. doi: 10.1130/GES00044.1.

Mohebi, A., Mirnejad, H., Lentz, D., Behzadi, M., Dolati, A., Kani, A. and Taghizadeh, H., 2015- Controls on porphyry Cu mineralization around Hanza Mountain, south-east of Iran: An analysis of structural evolution from remote sensing, geophysical, geochemical and geological data. Ore Geology Reviews, 69, 187- 198. doi: 10.1016/j.oregeorev.2015.02.016.

Pour, A. B. and Hashim, M., 2011- Identification of hydrothermal alteration minerals for exploring of porphyry copper deposit using ASTER data, SE Iran. Journal of Asian Earth Sciences, 42 (6), 1309- 1323. doi: 10.1016/j.jseaes.2011.07.017.

Pournamdari M., Hashim, M. and Beiranvand Pour, A., 2014- Spectral transformation of ASTER and Landsat TM bands for lithological mapping of Soghanophiolite complex, south Iran. Advances in Space Research, 54, 694- 709. doi: 10.1016/j.asr.2014.04.022.

Rowan, L. C., Schmidt, R. G. and Mars, J. C., 2006- Distribution of hydrothermally altered rocks in the Reko Diq, Pakistan mineralized area based on spectral analysis of ASTER data. Remote Sensing of Environment, 104, 74- 87. doi: 10.1016/j.rse.2006.05.014.

Ruiz-Armenta, J. R. and Prol-Ledesma, R. M., 1998- Techniques for Enhancing the Spectral Response of Hydrothermal Alteration Minerals in Thematic Mapper Images of Central Mexico. International Journal of Remote Sensing, 19, 1981- 2000. doi: 10.1080/014311698215108.

Sadeghi, B., Khalajmasoum, M., Afzal, P., Moarefvand, P., Yasrebi, A. B., Wetherelt, A., Foster, P. and Ziazarifi, A., 2013- Using ETM+ and ASTER sensors to identify iron occurrences in the Esfordi 1:100,000 mapping sheet of Central Iran. Journal of African Earth Sciences, 85, 103- 114. doi: 10.1016/j.jafrearsci.2013.05.003.

Volesky, J. C., Stern, R. J. and Johnson, P. R., 2003- Geological control of massive sulfide mineralization in the Neoproterozoic Wadi Bidah shear zone, southwestern Saudi Arabia, inferences from orbital remote sensing and field studies. Precambrian Research, 123: 235- 247. doi: 10.1016/S0301-9268(03)00070-6.

Zadeh, L. A., 1965- Fuzzy sets. Information and Control, 8, 338- 353. doi: 10.1016/S0019-9958(65)90241-X.

فصلنامه علمی-پژوهشی علوم زمین

دوره 29، شماره 113
پاییز 1398
صفحه 45-56

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار