زمین ساخت
محمدرضا شیخ الاسلامی
چکیده
مجموعه دگرگونی باجگان در پایانۀ جنوب خاوری پهنه سنندج- سیرجان و در شمال مکران واقع شده است. سنگ های دگرگون این مجموعه خاستگاه آذرین و رسوبی دارند و با همبری گسله در کنار مجموعه های افیولیتی و آمیزه های رنگین قرار گرفته اند. ویژگی های سنگ‌شناسی این مجموعه به‌گونه ای است که می توان آنها را در قالب چهار واحد اصلی طبقه بندی ...
بیشتر
مجموعه دگرگونی باجگان در پایانۀ جنوب خاوری پهنه سنندج- سیرجان و در شمال مکران واقع شده است. سنگ های دگرگون این مجموعه خاستگاه آذرین و رسوبی دارند و با همبری گسله در کنار مجموعه های افیولیتی و آمیزه های رنگین قرار گرفته اند. ویژگی های سنگ‌شناسی این مجموعه به‌گونه ای است که می توان آنها را در قالب چهار واحد اصلی طبقه بندی کرد. این واحدها توسط رسوبات پلیوسن و کواترنری پوشیده شده اند. بررسی ساختاری در این مجموعه نشان دهنده سه مرحله دگرریختی همزمان با دگرگونی در شرایط شکلپذیر است. ساختارهای اصلی در این ناحیه چین خوردگی ها، برگوارگی ها و خطوارگی های متعددی هستند که هر کدام طی مرحله مشخصی از دگرریختی بهوجود آمده و بر روی یکدیگر فرانهاده شده اند. عناصر ساختاری شناخته شده در این مجموعه به ترتیب در زمان فرورانش، فرارانش افیولیت ها و پدیدارشدگی بهوجود آمده اند.
رسوب شناسی
هاجر غفله مرمضی؛ فردین موسیوند؛ علیرضا زراسوندی
چکیده
کانسار روی- سرب گلزرد در کمربند فلززایی ملایر- اصفهان، در پهنه سنندج- سیرجان در شمال‌شرق شهر الیگودرز استان لرستان واقع شده است. کانه‌زایی در دو افق چینه‌شناسی کانه‌دار در سنگهای شیل و ماسهسنگ دگرگون‌شده ژوراسیک رخ داده است. دو رخساره کانسنگ در پیکرههای معدنی کانسار تشخیص داده شد که عبارتند از: 1) رخساره رگه- رگچه‌ای یا استرینگر(Stringer) ...
بیشتر
کانسار روی- سرب گلزرد در کمربند فلززایی ملایر- اصفهان، در پهنه سنندج- سیرجان در شمال‌شرق شهر الیگودرز استان لرستان واقع شده است. کانه‌زایی در دو افق چینه‌شناسی کانه‌دار در سنگهای شیل و ماسهسنگ دگرگون‌شده ژوراسیک رخ داده است. دو رخساره کانسنگ در پیکرههای معدنی کانسار تشخیص داده شد که عبارتند از: 1) رخساره رگه- رگچه‌ای یا استرینگر(Stringer) و 2) رخساره لایهای (Bedded). پاراژنز کانی ها در کانسنگ شامل کانیهای اولیه پیریت، اسفالریت، گالن و کالکوپیریت و کانیهای ثانویه سروزیت، اسمیتزونیت، آزوریت، مالاکیت بوده و کانیهای باطله بیشتر شامل کوارتز، کلریت، کلسیت و کانیهای رسی می باشد. در کانسار گلزرد پهنهبندی فلزی و کانیشناسی نیز دیده میشود. انواع دگرسانیها در کانسارگلزرد بهترتیب از مرکز به سمت کنارهها عمدتاً شامل سیلیسی-کربناتی و کلریتی بوده که پهنهبندی واضحی دارند. براساس مطالعات ساخت و بافت، کانی شناسی، رخساره های کانه دار، پهنه بندی دگرسانی و ویژگیهای ژئوشیمیایی، کانیزایی روی- سرب در محدوده معدنی گلزرد از نوع رسوبی- بروندمی (SEDEX) تیپ سیلوین (Selwyn) است که بعداً در اثر فازکوهزایی سیمرین پسین و فازکوهزایی لارامید دچار دگرشکلی و دگرگونی در حد رخساره شیست سبز شده است.
سنگ شناسی
فتح اله مصوری؛ رضا زارعی سهامیه؛ عادل ساکی؛ امیرعلی طباخ شعبانی؛ احمد احمدی خلجی
چکیده
سنگ های دگرگونه پهنه سنندچ-سیرجان (SSZ) در باختر همدان، ناحیه چشمه قصابان تحت نفوذ اولیوین گابروها و گابروهای ژوراسیک میانی قرار گرفته است. این سنگ ها با گرایش آلکالن شامل اولیوین، کلینوپیروکسن، پلاژیوکلاز، فلوگوپیت، آمفیبول قهوه ای، و بیوتیت می باشد که از ذوب بخشی یک منشاء پریدوتیتیدر میدان پایداری گارنت، اشتقاق یافته است. غنی شدگیLREE ...
بیشتر
سنگ های دگرگونه پهنه سنندچ-سیرجان (SSZ) در باختر همدان، ناحیه چشمه قصابان تحت نفوذ اولیوین گابروها و گابروهای ژوراسیک میانی قرار گرفته است. این سنگ ها با گرایش آلکالن شامل اولیوین، کلینوپیروکسن، پلاژیوکلاز، فلوگوپیت، آمفیبول قهوه ای، و بیوتیت می باشد که از ذوب بخشی یک منشاء پریدوتیتیدر میدان پایداری گارنت، اشتقاق یافته است. غنی شدگیLREE در الگوی عادی سازی شده عناصر REE نسبت به کندریت و مقادیر بالاینسبت هایLaN/YbN (6.65-11.25)Nb/Yb(22-22.38), و Nb/Y (>1)نشان می دهد که این گابروها از منشاء پلوم های گوشته ای مولد بازالت های با گرایش جزایر اقیانوسی(OIB-like) مشتق شده و در پوسته قاره ای نفوذ کرده است. با توجه به الگوی ژئودینامیک حاکم بر این پهنه در ژوراسیک میانی که به فرورانش پوسته اقیانوس تتیس جوان به زیر حاشیه جنوب باختری سنندج-سیرجان نسبت داده شده است، مدل فرورانش "پشته-گودال" برای اینگابروها پیشنهاد می شود. بر اساس این مدل، فرورانش پشته میان اقیانوسی تتیس جوان به زیر پوسته قاره ای سبب ایجاد پنجره لیتوسفری و نفوذ مذاب های داغ استنوسفری به پهنه سنندج-سیرجان شده است.تشکیل حجم زیاد گرانیتوئیدهای پرآلومینوس نوع Sدر کمپلکس گرانیتوئیدی الوند منطقه همدان می تواند به ذوب متاپلیت ها، در طی فرآیند های فرورانش پشته نسبت داده شود.
رضوانه جمالی آشتیانی؛ جمشید حسن زاده؛ محمد رهگشای؛ آرش شریفی
چکیده
پهنه سنندج- سیرجان با روند شمال باختر- جنوب خاور، کمربندی کوهزایی در مجاورت بلافصل و شمال زمین‌درز زاگرس یعنی مکان پیشین اقیانوس نوتتیس جای دارد. این پهنه شامل پی‌سنگ پان‌آفریکن شبیه سرزمین‌های مختلف ایران مرکزی است. پی‌سنگ بلورین به‌صورت ناهمشیب زیر رسوبات سکوی پالئوزوییک- تریاس قرار دارد که خود به‌صورت دگرشیب به‌وسیله چینه‌های ...
بیشتر
پهنه سنندج- سیرجان با روند شمال باختر- جنوب خاور، کمربندی کوهزایی در مجاورت بلافصل و شمال زمین‌درز زاگرس یعنی مکان پیشین اقیانوس نوتتیس جای دارد. این پهنه شامل پی‌سنگ پان‌آفریکن شبیه سرزمین‌های مختلف ایران مرکزی است. پی‌سنگ بلورین به‌صورت ناهمشیب زیر رسوبات سکوی پالئوزوییک- تریاس قرار دارد که خود به‌صورت دگرشیب به‌وسیله چینه‌های رسوبی و آتشفشانی کمان ماگمایی ژوراسیک پوشانده شده‌اند. کربنات‌های کرتاسه با دگرشیبی زاویه‌دار ناحیه‌ای روی سنگهای کهن‌تر قرار می‌گیرند. مجموعه دگرگونی فشار بالای زاینده‌رود شامل کوارتزشیست‌ها، آمفیبولیت‌ها، گنیس‌ها و اکلوژیت‌ها در مسیر زاینده‌رود رخنمون دارند و به‌صورت ناهمشیب در زیر کربنات‌های فسیل‌دار پرمین قرار می‌گیرند که نشان‌دهنده سن پیش از پرمین است. در مطالعه حاضر داده‌های جدیدی شامل ترکیبات عناصر اصلی و کمیاب سنگ کل و داده‌های ایزوتوپی برای متابازیت‌های انتخاب شده ارائه شده است. فراوانی عناصر با میدان الکترواستاتیکی قوی و نسبت‌های ایزوتوپی رادیوژنیک Sr-Nd-Hf، نشان‌دهنده ترکیب توله‌ایتی با تمایل به سوی بازالت‌های درون صفحه‌ای هستند و نه بازالت‌های پشته میان اقیانوسی. در این مطالعه همچنین تعیین سن به روش اورانیم- سرب روی زیرکن در ارتوگنیس نفوذ یافته در مجموعه شیست- متابازیت انجام شده و سن 3/5 ± 568 میلیون سال را به‌دست داده است که سن نئوپروتروزوییک پسین را برای پروتولیت گرانیتی تأیید می‌کند. این مقاله سن‌های Ar-Ar ژوراسیک در مطالعات پیشین را روی میکای سفید از اکلوژیت‌ها و گنیس‌ها مورد بحث قرار داده و آنها را به تبلور دگرگونی مرتبط با فعالیت نفوذی ناحیه‌ای نسبت داده است. مقایسه با مجموعه گنیسی- اکلوژیتی ماسیف مندرس در ترکیه که بسیار مفصل‌تر مورد مطالعه قرار گرفته است، شباهت‌های سنی و ژئوشیمیایی قابل ملاحظه‌ای را با مجموعه حاضر نشان می‌دهند. در این مقاله به گسترش ناحیه‌ای این مجموعه سنگی از زاینده‌رود تا خوی و فراتر از آن تا ماسیف مندرس اشاره و رابطه آنها با فرایند زمین‌ساختی یکپارچگی پایانی گندوانا در نزدیکی آغاز دوره کامبرین بحث شده است.
مهتاب افلاکی؛ محمد محجل
چکیده
سنگهای دگرگون منطقه لای‌بید (شمال باختر اصفهان) در زیرپهنه با دگرریختی پیچیده پهنه سنندج- سیرجان قرار دارد که در آن سنگهای دگرگونی با سن پرمین توسط مرزهای گسلی در نزدیکی سنگهای دگرگونی جوان‌تربا سن تریاس- ژوراسیک قرار گرفته است. مطالعه ساختاری این سنگ‌ها مشخص می‌کند که در طی یک دگرریختی پیشرونده، سه گامه چین‌خوردگی در آنها ...
بیشتر
سنگهای دگرگون منطقه لای‌بید (شمال باختر اصفهان) در زیرپهنه با دگرریختی پیچیده پهنه سنندج- سیرجان قرار دارد که در آن سنگهای دگرگونی با سن پرمین توسط مرزهای گسلی در نزدیکی سنگهای دگرگونی جوان‌تربا سن تریاس- ژوراسیک قرار گرفته است. مطالعه ساختاری این سنگ‌ها مشخص می‌کند که در طی یک دگرریختی پیشرونده، سه گامه چین‌خوردگی در آنها روی داده است. دگرریختی گامه اول را چین‌های فشرده تا یال موازی، گامه دوم را چین‌های بسته تا باز و گامه سوم را چین‌های باز تا آرام تشکیل می‌دهند. با حرکت از دگرریختی گامه اول به گامه سوم به تدریج طول موج چین‌ها افزایش می‌یابد به گونه‌ای که نسبت نمود این چین‌ها از محدوده چین‌های کوتاه و بلند در گامه اول تا چین‌های پهن در گامه دوم و چین‌های فراخ در گامه سوم تغییر می‌کند. این تغییر هندسی در طول دگرریختی پیشرونده، نشان‌دهنده انتقال تدریجی سنگ‌ها از محیط تغییرشکل با شکل‌پذیری بیشتر به محیطی با شکل‌پذیری کمتر در اثر کاهش ژرفا در پوسته‌است. فرانهادگی گامه‌های مختلف چین‌خوردگی، سبب ایجاد الگوهای تداخلی از نوع هم‌محور است. به نظر می‌رسد در اواخر ژوراسیک چین‌های گامه اول، دوم و سوم، با کاهش تدریجی ژرفای پوسته در دگرریختی پیشرونده، به طور متوالی تشکیل و به صورت غیرفعال دچار چرخش شده‌اند. دایک‌ها به طور متناوب در گسستگی‌های کششی و سطوح ضعف برگوارگی سطح محوری چین‌ها تزریق شده و به تدریج به شکل چین، بودین، بودین چین‌خورده و چین بودین شده دگرریخت شده‌اند.
