زمین شناسی محیط زیست و مهندسی
احمد عباس نژاد
چکیده
هدف این مطالعه، تعیین موقعیت زمینریختشناختی (ژئومورفولوژیکی) شهرهای ایران و ارزیابی خطر زلزله، سیل، نشست زمین و چشمانداز آنها براساس معیارهای زمینریختشناسی بوده است. بدین منظور،210 شهر با جمعیت بیش از حدود 50،000 نفر مورد بررسی قرار گرفتند. برای مطالعه، از تصاویر گوگل ارث و ماهوارهای، عکسهای هوایی، نقشههای زمینریختشناسی ...
بیشتر
هدف این مطالعه، تعیین موقعیت زمینریختشناختی (ژئومورفولوژیکی) شهرهای ایران و ارزیابی خطر زلزله، سیل، نشست زمین و چشمانداز آنها براساس معیارهای زمینریختشناسی بوده است. بدین منظور،210 شهر با جمعیت بیش از حدود 50،000 نفر مورد بررسی قرار گرفتند. برای مطالعه، از تصاویر گوگل ارث و ماهوارهای، عکسهای هوایی، نقشههای زمینریختشناسی و زمین شناسی و، در صورت نیاز، بازدید میدانی استفاده شد. براساس آن، تعداد شهرهایی که بخشی یا تمام آنها روی مخروطافکنهها، کفهها، پادگانهها، ناودیسها، سطوح کوهپایهای، تاقدیسها و دلتاها قرار دارند، به ترتیب 103، 34، 26، 39، 27، 8 و 11 مورد است، و تنها دو شهر روی مخروط آتشفشانی، یک شهر صخرهای و یک شهر تالابی شناسایی شدند. همچنین، 158 شهر عمدتاً روی یک عارضه و مابقی روی دو عارضه واقع شدهاند. تعداد شهرهای در معرض خطر زیاد زلزله و سیل به ترتیب 82 و 90 مورد و تعداد شهرهای مستعد به نشست سطحی و قناتی به ترتیب 60 و 47 مورد است. افزون بر این، 52 شهر دارای چشمانداز خوب و 71 شهر دارای چشمانداز یکنواخت میباشند. بیشتر شهرهای ایران با خطر سیل از نوع مجرایی درگیر میباشند. شهرهای با خطر زیاد سیل بهطور عمده در جنوبباختر، شمال و شمالباختر کشور قرار دارند. در بیشتر موارد، میزان خطر سیل در حد متوسط ارزیابی شده است. برخلاف سایر نقاط کشور، بسیاری از شهرهای مرکز و خاور ایران، کم و بیش با خطر نشست سطحی و نشست قناتی روبهرو هستند. سهم شهرهای در معرض خطر زلزله به میزان کم، متوسط و زیاد به ترتیب 12 % ، 49 % و 39 % میباشد. بیشترین تمرکز شهرهای با چشمانداز خوب در باختر کشور است. شهرهای مخروطافکنهای بهطور عمده در پایکوههای البرز و در استانهای خراسان ، کرمان، سیستان و بلوچستان، مرکزی و آذربایجان قرار دارند. تعداد زیادی از شهرهای ناودیسی در استان فارس دیده میشوند. ولی بیشتر شهرهای کوهپایهای در باختر کشور واقع شدهاند.