مقاله پژوهشی
رسوب شناسی
مهدی قادری؛ محسن مؤید؛ نصیر عامل؛ منیر مجرد
چکیده
آتشفشان سارای در حاشیه شرقی دریاچه ارومیه واقع شده‌است. بدنه اصلی این آتشفشان مرکب خاموش شامل تناوبی از روانه‌ها و فوران‌های پیروکلاستیک با ترکیب لوسیتیتی میباشد. دایک‌هایی با ترکیب لوسیت‌فنولیتی، لامپروفیری، تراکیتی و میکروسینیتی، روانه‌های لوسیتیتی را قطع می‌کنند. شواهد صحرایی نشان می‌دهد که دایک‌های مینتی و تراکیتی ...
بیشتر
آتشفشان سارای در حاشیه شرقی دریاچه ارومیه واقع شده‌است. بدنه اصلی این آتشفشان مرکب خاموش شامل تناوبی از روانه‌ها و فوران‌های پیروکلاستیک با ترکیب لوسیتیتی میباشد. دایک‌هایی با ترکیب لوسیت‌فنولیتی، لامپروفیری، تراکیتی و میکروسینیتی، روانه‌های لوسیتیتی را قطع می‌کنند. شواهد صحرایی نشان می‌دهد که دایک‌های مینتی و تراکیتی همدیگر را قطع می‌کنند. دایک‌های سینیتی و یک توده میکروسینیتی در مرکز این آتشفشان برونزد دارند. فوران پیروکلاست‌های تراکیتی آخرین مرحله فعالیت این آتشفشان میباشد و احتمالاً در اثر شدت انفجار آن دهانه آتشفشان تخریب‌شده و به حالت امروزی درآمده است. لوسیتیت‌ها عمدتاً از فنوکریست‌های لوسیت و کلینوپیروکسن، مینت‌ها از فنوکریست‌های بیوتیت و کلینوپیروکسن و تراکیت‌ها از فنوکریست‌های سانیدین، بیوتیت و کلینوپیروکسن تشکیل شده‌اند. ماگماتیسم سارای سرشت پتاسیک و اولتراپتاسیک دارد و باتوجه به ویژگی‌های ژئوشیمیایی، گوشته مولد آن بایستی گوشته‌ای گارنت کلینوپیروکسنیتی میکادار باشد. قرارگیری سنگ‌های لوسیتیتی، لامپروفیری و تراکیتی در کنارهم صرفاً با عملکرد پدیده تبلور تفریقی در ماگمای لوسیتیتی قابل‌توجیه نیست. سانیدین فراوان‌ترین فلدسپار موجود در سنگ‌های سارای میباشد. تشکیل مگاکریست‌های سانیدین نتیجه کریستالیزاسیون بطئی و طولانی‌مدت در یک مخزن ماگمایی با ابعاد متوسط، کم‌عمق و نسبتاً ایزوله است؛ چرخه حرارتی در این حجره ماگمایی به‌نحوی بوده‌است که دمای ماگما در حدود دمای پتاسیم‌فلدسپار مایع باشد.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی اقتصادی
میثم نیک فرجام؛ اردشیر هزارخانی
چکیده
یکی از مهمترین لایه‌های اطلاعاتی در تهیه نقشه‌های پتانسیل معدنی، نقشه‌های شاهد ژئوشیمیایی هستند که در این پژوهش روش‌های مختلف تلفیق برای تهیه آنها مورد بررسی قرار گرفته است. ناحیه مورد مطالعه (ورقه 1:100،000 ورزقان) در استان آذربایجان شرقی و زون متالوژنی اهر- ارسباران واقع میباشد. این ناحیه به دلیل موقعیت زمین‌شناسی ...
بیشتر
یکی از مهمترین لایه‌های اطلاعاتی در تهیه نقشه‌های پتانسیل معدنی، نقشه‌های شاهد ژئوشیمیایی هستند که در این پژوهش روش‌های مختلف تلفیق برای تهیه آنها مورد بررسی قرار گرفته است. ناحیه مورد مطالعه (ورقه 1:100،000 ورزقان) در استان آذربایجان شرقی و زون متالوژنی اهر- ارسباران واقع میباشد. این ناحیه به دلیل موقعیت زمین‌شناسی و حضور اندیس‌های مس پورفیری به ویژه معدن مس سونگون، به عنوان یک ایالت متالوژنی مهم در شمال غرب ایران بـه شمار میرود. در این پژوهش، از 1067 نمونه رسوب آبراههای بهعنوان داده اولیه برای انجام مطالعات ژئوشیمی استفاده گردید. با انتخاب عناصر Cu، Mo،Au ، Ag، Pb، Zn، Au و As به عنوان عناصر شاخص کانسارهای مس پورفیری، نقشه شاهد فازی شده هرکدام با استفاده از تابع لجستیکی ترسیم شدند. این نقشهها با استفاده از روش‌های OR فازی، میانگین هندسی و ارزش همزمانی شواهد تلفیق گشتند. به منظور اعتبارسنجی نتایج، از نمودارهای نرخ پیشبینی- مساحت اشغال شده استفاده گردید. با استفاده از این نمودار، نقشه نهایی تلفیق یافته به روش ارزش همزمانی شواهد با اختصاص 76 درصد نرخ پیشبینی برای کانسارهای شناخته شده، به عنوان یک روش مناسب در شناسایی کانسارهای مس پورفیری در نظر گرفته شد.
مقاله پژوهشی
سنگ شناسی
هاله قربانی؛ رباب حاجی علی اوغلی؛ محسن مؤذن
چکیده
میگماتیت‌های قره‌ناز در نتیجه ذوب بخشی آمفیبولیت‌ها تحت شرایط رخساره گرانولیت تشکیل شده‌اند. شواهد ساختی، بافتی، کانی شناسی و ژئوشیمیایی در میگماتیت‌های منطقه بیانگر تشکیل میگماتیت‌ها در طی ذوب بخشی میباشد. میگماتیت‌های مورد مطالعه دارای انواع متنوعی از ساختارها شامل لکه‌ای، شولن، افتالمیتیک، استروماتیک، دیکتیونیتیک، ...
بیشتر
میگماتیت‌های قره‌ناز در نتیجه ذوب بخشی آمفیبولیت‌ها تحت شرایط رخساره گرانولیت تشکیل شده‌اند. شواهد ساختی، بافتی، کانی شناسی و ژئوشیمیایی در میگماتیت‌های منطقه بیانگر تشکیل میگماتیت‌ها در طی ذوب بخشی میباشد. میگماتیت‌های مورد مطالعه دارای انواع متنوعی از ساختارها شامل لکه‌ای، شولن، افتالمیتیک، استروماتیک، دیکتیونیتیک، پتیگماتیت، فلبیتیک، شلیرن، پگماتیتوییدی و نبولیتیک می‌باشند. وجود پلاژیوکلازهای شکل‌دار و کوارتزهای بی‌شکل به صورت بین دانه‌ای به همراه تشکیل بافت گرانولار، میرمکیت و پرتیت در بخش‌های لوکوسوم و همچنین وجود زونینگ، ماکل پلی‌سنتتیک در پلاژیوکلازها بیانگر نقش ذوب بخشی در تشکیل میگماتیت‌ها بوده است. بر اساس محاسبات تعادل جرمی در میگماتیت‌های قره‌ناز ترکیبات اجزای میگماتیتی لوکوسوم، ملانوسوم و مزوسوم در راستای خطی مستقیم قرار می‌گیرند که نشانه‌ای بر منشا ذوب‌بخشی میگماتیت‌های مورد مطالعه باشد. درصد ذوب بخشی برای میگماتیت‌های مطالعه شده به روش تعادل جرمی در حدود f≈36.5% و f≈43.6% محاسبه شده است. تفاوت در درصدهای ذوب بخشی ممکن است وابسته به روابط بین نرخ و خروج مذاب از ناحیه ذوب و به مقدار اندک وابسته به میزان واتنش در منطقه میباشد. دمای تشکیل این میگماتیت‌ها در حدود 870-850 درجه سانتیگراد و فشار در حدود 7-6 کیلوبار تعیین شده است.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی اقتصادی
الناز زحمتکش؛ سیدمهران حیدری
چکیده
طلای زواریان در کمربند ماگمائی ارومیه-دختر و مجموعه آتشفشانی میوسن زیرین واقع است. این سامانه بخشی از توالی آتشفشانی-رسوبی حوضه قم میباشد که به‌صورت مخروط آتشفشانی درون‌قاره‌ای، در یک محیط کششی تشکیل شده است. کانه‌زائی طلا در این پهنه، عمدتاً به‌صورت دانه‌پراکنده و شکافه‌پرکن بیشترین ارتباط رابا واحدهای به‌شدت سیلیسی ...
بیشتر
طلای زواریان در کمربند ماگمائی ارومیه-دختر و مجموعه آتشفشانی میوسن زیرین واقع است. این سامانه بخشی از توالی آتشفشانی-رسوبی حوضه قم میباشد که به‌صورت مخروط آتشفشانی درون‌قاره‌ای، در یک محیط کششی تشکیل شده است. کانه‌زائی طلا در این پهنه، عمدتاً به‌صورت دانه‌پراکنده و شکافه‌پرکن بیشترین ارتباط رابا واحدهای به‌شدت سیلیسی (رگه‌ها)، برش هیدروترمالی و سولفیددار (پیریت-کالکوپیریت) نشان می‌دهد. عناصر مولیبدن، بیسموت، آرسنیک، آنتیموان، نقره، کادمیوم و مس بیشترین همبستگی را با طلا نشان می‌دهند که از یک‌طرف به‌نقش کمپلکس‌های بیسولفیدی و از طرف دیگر به‌نقش سیالات ماگمائی در تشکیل آن، اشاره دارند. دگرسانی هیدروترمالی، غالبا در جوار و درون توده‌های نفوذی و در امتداد شکستگی‌ها با روند تقریباً شمال خاوری- جنوب باختری گسترش دارند، اگرچه شدت آن در اطراف بخش‌های سیلیسی بیشتر است. این سامانه با ایجاد انواع دگرسانی مرتبط با توده نفوذی فعالیت خود را آغاز نموده و با دگرسانی سیلیسی-اکسیدی در امتداد شکستگی‌ها اولین فاز از کانه‌زائی را ایجاد می‌نماید. کانه‌زائی با برش‌های هیدروترمالی و نفوذ سیالات هیدروترمالی حاوی سولفیدهای مس تداوم و با سولفیدی شدن و ته‌نشست اصلی کانه‌زائی طلا در حفرات و شکستگی‌ها خاتمه می‌یابد. بنابراین، ویژگی‌های این کانه‌زائی بیشترین شباهت را با کانسارهای اپی‌ترمال مرتبط با توده‌های نیمه‌عمیق از نوع اپی‌ترمال سولفیداسیون بالا نشان می‌دهد.
مقاله پژوهشی
سنگ شناسی
محبوبه جمشیدی بدر؛ نرگس سادات فرامرزی
چکیده
جزیره هرمز گنبدی نمکی در جنوب ایران است که بخش اعظم آن از رسوبات تبخیری-کربناتی نئوپروتروزوئیک تشکیل شده است. تا کنون مطالعات زیادی در مورد پتروگرافی و ژئوشیمی رسوبات تبخیری-کربناتی هرمز انجام نشده است. بعلاوه حرکات نمکی در این منطقه باعث شده تا تشخیص روابط سنی سنگ‌ها تنها بر مبنای روابط صحرایی دشوار باشد. در این مطالعه با درک شواهد ...
بیشتر
جزیره هرمز گنبدی نمکی در جنوب ایران است که بخش اعظم آن از رسوبات تبخیری-کربناتی نئوپروتروزوئیک تشکیل شده است. تا کنون مطالعات زیادی در مورد پتروگرافی و ژئوشیمی رسوبات تبخیری-کربناتی هرمز انجام نشده است. بعلاوه حرکات نمکی در این منطقه باعث شده تا تشخیص روابط سنی سنگ‌ها تنها بر مبنای روابط صحرایی دشوار باشد. در این مطالعه با درک شواهد صحرایی (مانند ضخامت نمک، نوع و میزان میانبار و همچنین روابط صحرایی واحد تبخیری با سنگ‌های آتشفشانی)، مطالعات کانی‌شناسی (ازجمله مطالعه سیالات درگیر واحد تبخیری، مطالعه میانبارهای بخش تبخیری- کربناتی و کانی شناسی دولومیت، پیریت و توف های ریولیتی) و انجام آنالیز های ژئوشیمیایی (از جمله طیف سنجی پلاسمای جفت شده القایی و میکروسکوپ الکترونی) نه تنها به بررسی ویژگی های رسوبات تبخیری-کربناتی بلکه به بازسازی وقایع رخ داده در حوضه رسوبی هرمز پرداخته شده است. حضور تبخیری هایی با ضخامت، میان لایه ها و ادخال های متفاوت، نشان‌دهنده ته‌نشست واحد تبخیری طی دو مرحله مجزا است. در وقفه بین ته‌نشست این دو واحد تبخیری زیرین و بالایی، فوران گدازههای ریولیتی جزیره رخ داده است اما سنگ‌های آذرآواری همزمان با ته‌نشست واحد بالایی تشکیل شده‌اند. ته‌نشست هر دو واحد تبخیری در زمان ادیاکارن بالایی رخ داده است.
مقاله پژوهشی
دورسنجی
محمد شریفی کیا؛ جلال کرمی؛ احسان فلاحتی
چکیده
سنجش از دور اپتیک روش نوین، کم هزینه و کارآمد در شناسایی مناطق دگرسانی است. با این وجود در مناطق پوشیده از پوشش‌های گیاهی و رسوبات کواترنر، شناسایی این مناطق تنها توسط تصاویر اپتیک از دقت بالایی برخوردار نیست. به همین دلیل تلفیق داده‌های سنجنده اپتیکی ASTER و سنجنده میکروویو PALSAR با روش‌های HSV، HSL، بیشترین شباهت و شبکه عصبی فازی به منظور ...
بیشتر
سنجش از دور اپتیک روش نوین، کم هزینه و کارآمد در شناسایی مناطق دگرسانی است. با این وجود در مناطق پوشیده از پوشش‌های گیاهی و رسوبات کواترنر، شناسایی این مناطق تنها توسط تصاویر اپتیک از دقت بالایی برخوردار نیست. به همین دلیل تلفیق داده‌های سنجنده اپتیکی ASTER و سنجنده میکروویو PALSAR با روش‌های HSV، HSL، بیشترین شباهت و شبکه عصبی فازی به منظور شناسایی دقیق‌تر زون‌های دگرسانی در غرب استان قزوین مورد توجه قرار گرفته است. بدین منظور ابتدا شناسایی دگرسانی‌های آرژیلیک و پروپیلیتیک توسط تصویر ASTER انجام گرفت. سپس بر اساس اطلاعات زمین‌شناسی و داده‌های میدانی جمع‌آوری شده، برخی از مناطق دارای دگرسانی‌های پوشیده شده رسوبات کواترنر، که توسط تصاویر ASTER قابل شناسایی نیستند، مشخص گردید. در ادامه تلفیق داده‌های باند Lسنجنده PALSAR و باندهای مادون قرمز میانی سنجنده ASTER به روش‌های HSV، HSL، بیشترین شباهت و شبکه عصبی مصنوعی انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که تلفیق تصاویر رادار و اپتیک به روش‌های HSV و HSL باعث افزایش تفکیک‌پذیری مناطق دارای رخنمون دگرسانی آرژیلیک از سایر مناطق می‌شوند. همچنین ترکیب تصاویر رادار و اپتیک به روش‌های بیشترین شباهت و شبکه عصبی علاوه بر افزایش تفکیک‌پذیری زون‌های دگرسانی، باعث شناسایی بخشی از ذخایر پوشیده شده توسط رسوبات کواترنر می‌شوند
مقاله پژوهشی
سنگ شناسی
محمدرضا قاسمپور؛ ناهید شبانیان؛ علیرضا داودیان؛ سید حسام الدین معین زاده
چکیده
منطقه حرجند در شمال خاوری کرمان در پهنه ایران مرکزی و کمربند تکتونیکی کاشمر-کرمان قرار دارد. در این منطقه سنگ‌های گابرویی به همراه دایک‌های دلریتی در داخل سنگ‌های رسوبی سری دسو با سن اینفراکامبرین نفوذ کرده‌اند. گابروها و دایک‌های دلریتی ترکیب تقریباً یکسانی داشته و دارای کانی‌های اصلی کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز و کانی‌های فرعی ...
بیشتر
منطقه حرجند در شمال خاوری کرمان در پهنه ایران مرکزی و کمربند تکتونیکی کاشمر-کرمان قرار دارد. در این منطقه سنگ‌های گابرویی به همراه دایک‌های دلریتی در داخل سنگ‌های رسوبی سری دسو با سن اینفراکامبرین نفوذ کرده‌اند. گابروها و دایک‌های دلریتی ترکیب تقریباً یکسانی داشته و دارای کانی‌های اصلی کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز و کانی‌های فرعی اولیوین، آمفیبول، آپاتیت و کانی‌های کدر می‌باشند. بافت‌های موجود در این سنگ‌ها گرانولار متوسط تا ریز بلور و افیتیک تا ساب‌افتیک هستند. ترکیب پلاژیوکلاز این سنگ‌ها در گستره لابرادوریت (An53-67) قرار می‌گیرد، اما بواسطه سوسوریتی شدن در گابروها ترکیب اولیگوکلاز و در دایک‌های دلریتی ترکیب آلبیتی را نشان می‌دهند. ترکیب کانیایی کلینوپیروکسن‌ها از نوع کلینوپیروکسن‌های منیزیم-کلسیم-آهن‌دار و از نوع دیوپسید و اوژیت بوده و توزیع Al در ساختار کلینوپیروکسن‌ها تبلور آنها از یک ماگمای با فشار بخار آب متغیر و کمتر از 10 درصد را نشان می‌دهد. بر پایه ترکیب شیمیایی کلینوپیروکسن‌ها ماگمای سازنده سنگ‌ها غالبا ماهیت تولئیتی و کمتر آلکالن داشته و از لحاظ جایگاه زمین ساختی در ارتباط با محیط‌های درون صفحه‌ای هستند. ارزیابی زمین دما-فشارسنجی کلینوپیروکسن‌ها دمای تشکیل 1127 تا 1200 درجه سانتیگراد و فشار کمتر از 6 کیلوبار را برای این سنگ های مافیک نشان می‌دهد.
مقاله پژوهشی
سنگ شناسی
عاطفه نیمروزی؛ غلامرضا قدمی؛ جمشید حسن زاده؛ محمد پوستی
چکیده
منطقه مورد مطالعه در شهرستان ابرکوه و از نظر تقسیمات تکتونیکی- رسوبی در زون سنندج سیرجان قرار دارد. فعالیت آتشفشانی این منطقه به صورت گنبد و جریانات گدازه ای داسیتی و ریولیتی بوده و در مطالعات میکروسکوپی شامل بلورهای پلاژیوکلاز، کوارتز، هورنبلند و گاه بیوتیت هستند. سنگ های آتشفشانی مورد نظر به صورت واحدهای مجزا در تناوب با واحدهای ...
بیشتر
منطقه مورد مطالعه در شهرستان ابرکوه و از نظر تقسیمات تکتونیکی- رسوبی در زون سنندج سیرجان قرار دارد. فعالیت آتشفشانی این منطقه به صورت گنبد و جریانات گدازه ای داسیتی و ریولیتی بوده و در مطالعات میکروسکوپی شامل بلورهای پلاژیوکلاز، کوارتز، هورنبلند و گاه بیوتیت هستند. سنگ های آتشفشانی مورد نظر به صورت واحدهای مجزا در تناوب با واحدهای رسوبی آهکی و شیلی مشاهده می شوند. این سنگ‌ها گرایش ماگمایی کالک آلکالن دارند که مشخصه محیط های فرورانش است. خصوصیات بارز مشاهده شده در نمودار های عنکبوتی و چند عنصری همانند غنی شدگی آنها در LREE ، نسبت بالای/ HREE LREE ، قعر مشاهده شده در عناصر Nb و Ti و غنی شدگی از عناصرPb، Rb و Th نشان از مشارکت پوسته قاره ای در تکوین سنگ های منطقه و شکل گیری آنان در یک محیط فرورانش در حاشیه فعال قاره ای است. نمودارهای تعیین جایگاه تکتونیکی، نیز یک محیط کمانی و از نوع قاره ای را برای آنها در نظر می گیرند. مطالعات سن سنجی انجام گرفته بر روی کانی زیرکن، سنma 7.6+177.2 معادل با ژوراسیک را برای این بخش از پهنه سنندج-سیرجان ارائه کرده که با مرحله فرورانش اقیانوس نئوتتیس به زیر پهنه ایران مرکزی تطابق دارد.
مقاله پژوهشی
زمین ساخت
محمد خلج
چکیده
مجموعه دگرگونی انارک، درخاور شهر نایین واقع شده و شامل واحدهای مختلف دگرگون شده است که بر اساس داده‌های زمین‌شناسی، سن‌سنجی و دیرینه‌مغناطیس، دارای منشاء‌های متفاوتی می‌باشند. این مجموعه شامل بخش‌های افیولیتی است که به صورت ورقه‌هایی با همبری گسلی در داخل آن رخنمون دارند. این مطالعه به بررسی ساختاری سنگ‌های دگرگونی پیرامون ...
بیشتر
مجموعه دگرگونی انارک، درخاور شهر نایین واقع شده و شامل واحدهای مختلف دگرگون شده است که بر اساس داده‌های زمین‌شناسی، سن‌سنجی و دیرینه‌مغناطیس، دارای منشاء‌های متفاوتی می‌باشند. این مجموعه شامل بخش‌های افیولیتی است که به صورت ورقه‌هایی با همبری گسلی در داخل آن رخنمون دارند. این مطالعه به بررسی ساختاری سنگ‌های دگرگونی پیرامون انارک به ویژه در یک ساختار چین خوردگی Z شکل درکوه‌های چاه گربه می‌پردازد. بر اساس برداشت‌های میدانی و بررسی‌های میکروسکوپی، حداقل 3 مرحله دگرریختی در واحدهای مرغاب و چاه گربه دیده می‌شود که در شرایط شکل‌پذیر رخ داده و مربوط به دگرگونی واریسکن (کربونیفر پسین) می‌باشند. در سنگ‌های اولترامافیک موجود در واحد چاه گربه، اولین رخداد دگرریختی با دگرگونی فشار بالا- حرارت پایین در رخساره آمفیبولیت همراه بوده است. این رخداد در سنگ‌های پلیتی دگرگون شده واحد مرغاب و چاه گربه با دگرگونی به نسبت ضعیف در حد رخساره شیست سبز و با تشکیل برگوارگی درجه پایین همراه بوده که در ادامه بر شدت دگرریختی افزوده شده و برگوارگی میلونیتی و چین‌های نیامی در طی رخداد دگرریختی دوم در واحدهای سنگی، توسعه یافته‌اند. سومین رخداد دگرریختی، به گونه‌ای پیوسته، سنگ‌های متاثر از مرحله‌های پیشین را در شرایط دگرگونی و دگرریختی خفیف‌تر، زیر اثر قرار داده است.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی اقتصادی
پژمان ظفری ظفرآباد؛ ابراهیم طالع فاضل؛ مهرداد براتی؛ عباس اروجی
چکیده
کانسار طلای یگانلی به عنوان یکی از اندیس‌های مهم منطقه تکاب در جنوب کانسار زرشوران و فاصله 42 کیلومتری شمال شهرستان تکاب واقع شده است. از دیدگاه ساختاری، این ذخیره در حد فاصل پهنه سنندج-سیرجان و کمان ماگمایی ارومیه-دختر قرار دارد و مرتبط با فعالیت‌های رسوبی-گرمابی در میدان معدنی تکاب است. کانسار یگانلی در یال غربی تاقدیس ایمان‌خان ...
بیشتر
کانسار طلای یگانلی به عنوان یکی از اندیس‌های مهم منطقه تکاب در جنوب کانسار زرشوران و فاصله 42 کیلومتری شمال شهرستان تکاب واقع شده است. از دیدگاه ساختاری، این ذخیره در حد فاصل پهنه سنندج-سیرجان و کمان ماگمایی ارومیه-دختر قرار دارد و مرتبط با فعالیت‌های رسوبی-گرمابی در میدان معدنی تکاب است. کانسار یگانلی در یال غربی تاقدیس ایمان‌خان قرار گرفته و مانند کانسار زرشوران از سه واحد سنگچینهنگاری نئوپروتروزوئیک بالایی شامل، شیست و سرپنتینیت واحد ایمان‌خان، آهک و دولومیت واحد چالداغ و شیل و سیلتستونهای سیاه واحد زرشوران، تشکیل شده است. کانی‌سازی بصورت رگه‌ای، افشان و برشی با راستای شمال-شمال‌خاوری به وسعت 5 کیلومترمربع در میزبان شیل و سیلتستون زرشوران و سنگآهک واحد چالداغ رخداده است.
مقاله پژوهشی
سنگ شناسی
مرتضی خلعتبری؛ نرمین بانه ای؛ محمد فریدی؛ مهدی مرادی
چکیده
سنگ های آتشفشانی نئوژن، در جنوب عرب آباد، بلوک لوت رخنمون دارند. سنگ های آتشفشانی مورد مطالعه، گدازه های آتشفشانی ائوسن، الیگوسن و نهشته های تبخیری نئوژن را پوشانده اند. توالی آتشفشانی نئوژن در قاعده شامل برش و توف است که به صورتی تدریجی توسط گدازه-های آندزیتی، تراکی آندزیتی و داسیتی پوشانده شده اند. این گدازه ها دارای بافت آفیریک-فیریک ...
بیشتر
سنگ های آتشفشانی نئوژن، در جنوب عرب آباد، بلوک لوت رخنمون دارند. سنگ های آتشفشانی مورد مطالعه، گدازه های آتشفشانی ائوسن، الیگوسن و نهشته های تبخیری نئوژن را پوشانده اند. توالی آتشفشانی نئوژن در قاعده شامل برش و توف است که به صورتی تدریجی توسط گدازه-های آندزیتی، تراکی آندزیتی و داسیتی پوشانده شده اند. این گدازه ها دارای بافت آفیریک-فیریک و خمیره میکرولیتی تا هیالومیکرولیتی هستند. این گدازه ها، گرایش ماگمایی کالک آلکالن دارند. در الگوهای عناصر نادر و نمودارهای عنکبوتی، غنی شدگی از LILE و LREE در مقایسه با HREE داشته و تهی شدگی آشکار HFSE دارند، که مشابه ولکانیسم مناطق فرورانش است. در نمودارهای تکتونوماگمایی، این گدازه ها در قلمروی فرورانش و پسابرخورد جای می گیرند. تفسیر داده های ژئوشیمیایی دلالت بر آن دارد که گدازه های مورد مطالعه، احتمالا حاصل ذوب بخشی گوشته لیتوسفری هستند که قبلا توسط مولفه های فرورانش (سیالات و مذاب) رها شده از صفحه اقیانوسی فرورو غنی شده اند. ذوب بخشی پوسته احتمالا در ژنز گدازه های اسیدی نقش داشته است. بنظر می رسد که طی نئوژن، نازک شدگی لیتوسفر سبب ذوب بخشی گوشته لیتوسفری زیرقاره ای شده است. این فرایندها احتمالا پیامد بالا آمدگی آستنوسفر و قطعه شدگی لیتوسفر بوده است.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی اقتصادی
سوسن ابراهیمی؛ علیرضا عرب امیری؛ هادی قنبری
چکیده
کانی‌سازی مس شریف‌آباد در شمال‌باختر بردسکن و در بخش جنوبی زون سبزوار قرار دارد و به‌صورت رگه‌ای در واحد آتشفشانی-رسوبی تشکیل شده است. سنگ میزبان کانی‌سازی متحمل دو نوع دگرسانی محلی (سریستی-کربناتی) و ناحیه‌ای (پروپیلیتیک) گردیده است. بافت ماده معدنی به‌صورت رگه و رگچه، پراکنده و پرکننده فضای خالی میباشد و شامل کانه‌های پیریت، ...
بیشتر
کانی‌سازی مس شریف‌آباد در شمال‌باختر بردسکن و در بخش جنوبی زون سبزوار قرار دارد و به‌صورت رگه‌ای در واحد آتشفشانی-رسوبی تشکیل شده است. سنگ میزبان کانی‌سازی متحمل دو نوع دگرسانی محلی (سریستی-کربناتی) و ناحیه‌ای (پروپیلیتیک) گردیده است. بافت ماده معدنی به‌صورت رگه و رگچه، پراکنده و پرکننده فضای خالی میباشد و شامل کانه‌های پیریت، کالکوپیریت، کالکوسیت، مالاکیت، آزوریت و کوولیت است که با کلسیت و کوارتز همراهی می‌شود. مطالعات میانبارهای سیال بر روی کانی کلسیت، دمای همگن‌شدگی را 200تا 437 درجه سانتیگراد و شوری سیال را در دامنه 1/0 تا 2/9 درصد وزنی معادل NaCl نشان می-دهد. نمودار دمای همگن‌شدگی در برابر شوری، حاکی از رقیق شدن و اختلاط سیال کانه‌ساز دارای دمای بالا و شوری پایین با سیالی با دمای پایین و شوری بالا میباشد. مقادیر ایزوتوپ کربن δ 13C حاصل از کلسیت در دامنه 3/4- تا 5/24- پرمیل قرار گرفته است. نتایج آنالیز ایزوتوپی گوگرد δ 34S در دامنه 23- تا 3/24- پرمیل واقع شده است؛ که حاکی از منشاء رسوبات دریایی برای گوگرد است. با توجه به مطالعات انجام گرفته بر مبنای سنگ‌شناسی، دگرسانی، کانی‌شناسی، میانبارهای سیال و ایزوتوپ‌های پایدار، می‌توان کانی‌سازی شریف‌آباد بردسکن را مشابه با ذخایر مس نوع مانتو شیلی در نظر گرفت.
مقاله پژوهشی
رسوب شناسی
کیوان احزن؛ نادر کهنسال قدیم وند؛ سید محسن آل علی؛ داود جهانی
چکیده
سازند جهرم (پالئوسن-ائوسن میانی) یکی از مخازن مهم در حوضه نفتی زاگرس و خلیج فارس است. این سازند در میدان بینالود در خلیج فارس با ستبرای 660 متر از سنگ های آهکی و دولومیتی تشکیل شده است. در این پژوهش چینه نگاری سکانسی سازند جهرم و فرآیندهای دیاژنزی موثر بر کیفیت مخزنی این سازند در میدان نفتی بینالود مورد مطالعه قرار گرفت. نهشته های سازند ...
بیشتر
سازند جهرم (پالئوسن-ائوسن میانی) یکی از مخازن مهم در حوضه نفتی زاگرس و خلیج فارس است. این سازند در میدان بینالود در خلیج فارس با ستبرای 660 متر از سنگ های آهکی و دولومیتی تشکیل شده است. در این پژوهش چینه نگاری سکانسی سازند جهرم و فرآیندهای دیاژنزی موثر بر کیفیت مخزنی این سازند در میدان نفتی بینالود مورد مطالعه قرار گرفت. نهشته های سازند جهرم شامل تناوبی از سنگ آهک کریستالین و دولومیت می باشد که با مرز ناپیوسته در زیر سازند آسماری و بالای سازند تاربور قرار دارد. بررسی مقاطع نازک منجر به شناسایی 11 ریز رخساره گردید که در چهار کمربند رخساره ای نهشته شده اند. مهم ترین فرایندهای دیاژنزی که در این سازند مشاهده شد عبارتند از: آشفتگی زیستی، سیمانی شدن، دولومیتی شدن، انحلال، تخلخل و تشکیل شکستگی ها که در این میان آشفتگی زیستی و سیمان انیدریتی باعث کاهش کیفیت مخزنی و دولومیتی شدن، انحلال و تخلخل های ثانویه منجر به بهبود کیفیت مخزنی گردیده است. بیشتر رخساره های سازند جهرم گل پشتیبان هستند و تخلخل اولیه بسیار ناچیزی دارند. بررسی های چینه نگاری سکانسی منجر به شناسایی یک سکانس رسوبی رده سوم با مرز سکانسی از نوع اول برای نهشته های سازند جهرم گردید.
مقاله پژوهشی
ژئوفیزیک
عطا اسحق زاده؛ علیرضا حاجیان؛ رقیه السادات کلانتری
چکیده
داده میدان پتانسیل، مجموع اثرچشمههای زیر زمینی میباشد. محاسبه بی‌هنجاری باقیمانده و ناحیه‌ای یکی از مراحل مهم از فرایند مدل‌سازی و وارون‌سازی در روش گرانی‌سنجی میباشد. وجود مقداری نوفه در داده‌های تصحیح شده گرانی نیز اجتناب‌ناپذیر است. در این مقاله، ما یک روش جدید جداسازی بر اساس تجزیه مقادیر تکین (منفرد) (SVD) داده‌های گرانی ...
بیشتر
داده میدان پتانسیل، مجموع اثرچشمههای زیر زمینی میباشد. محاسبه بی‌هنجاری باقیمانده و ناحیه‌ای یکی از مراحل مهم از فرایند مدل‌سازی و وارون‌سازی در روش گرانی‌سنجی میباشد. وجود مقداری نوفه در داده‌های تصحیح شده گرانی نیز اجتناب‌ناپذیر است. در این مقاله، ما یک روش جدید جداسازی بر اساس تجزیه مقادیر تکین (منفرد) (SVD) داده‌های گرانی ارائه می‌نماییم. با روش SVD، یک ماتریس از داده‌های گرانی بوگه، به یک سری از تصاویر ویژه تجزیه می‌شود. تعداد تصاویر ویژه یا حدود آستانه مورد نیاز برای بازسازی نقشه‌های بی‌هنجاری‌های ناحیه‌ای و باقیمانده (محلی) و همچنین نقشه پراکندگی نوفه از روی بی‌هنجاری بوگه، بر اساس مقادیر منفرد به‌دست آمده از روش SVD تعیین می‌شود. در فرایند بازسازی سری داده با تصاویر ویژه، ممکن است اطلاعات ناچیزی را از دست بدهیم که این میزان را برابر میانگین واریانس ماتریس‌های حاصل شده با تصاویر ویژه در نظر گرفته‌ایم. کارآیی روش تجزیه مقدار منفرد با یک مجموعه از داده‌های مصنوعی نوفه‌دار گرانی مربوط به مدلی ترکیبی که در آن یک کره به عنوان بی‌هنجاری محلی و صفحه‌ای شیب‌دار در عمق زیاد به عنوان بی‌هنجاری ناحیه‌ای در نظر گرفته شده بود، مورد آزمایش قرار گرفته است به‌طوری که نتایج جداسازی کاملا قابل قبول میباشد. در نهایت، داده‌های مربوط به یک محدوده مطالعاتی در قم با استفاده از روش ارائه شده، مورد تحلیل قرار گرفت.
مقاله پژوهشی
چینه شناسی و فسیل شناسی
منیژه فامرینی بزچلوئی؛ نصرالله عباسی؛ آرمین سلسانی؛ افشین زهدی
چکیده
سازند سلطانیه در برش سیدکندی واقع در 32 کیلومتری جنوب باختری زنجان، به ستبرای بیش از 1110 متر از هفت زیربخش غیررسمی، شامل دولومیت و شیل تشکیل شده است. توالی سنگی سازند سلطانیه در این برش به ترتیب شامل دولومیت اول یا زیرین، شیل اول، دولومیت دوم، شیل دوم، دولومیت سوم، شیل سوم و دولومیت چهارم یا بالایی میباشد. در طی این مطالعه، تعداد 109 ...
بیشتر
سازند سلطانیه در برش سیدکندی واقع در 32 کیلومتری جنوب باختری زنجان، به ستبرای بیش از 1110 متر از هفت زیربخش غیررسمی، شامل دولومیت و شیل تشکیل شده است. توالی سنگی سازند سلطانیه در این برش به ترتیب شامل دولومیت اول یا زیرین، شیل اول، دولومیت دوم، شیل دوم، دولومیت سوم، شیل سوم و دولومیت چهارم یا بالایی میباشد. در طی این مطالعه، تعداد 109 نمونه اثرفسیل یافت شدند که شامل 23 اثرجنس و 42 اثرگونه است. فراوانی اثرفسیلها در زیربخش شیل دوم بسیار زیاد بوده و 99 نمونه از این زیربخش برداشت شدند. بر اساس این مطالعه، مرز نئوپروتروزوییک- کامبرین در برش مورد مطالعه با ظهور اثرفسیل Treptichnus pedum در لایه‌های آغازین زیربخش دولومیت دوم پیشنهاد می‌شود.
مقاله پژوهشی
سنگ شناسی
غلامرضا تاج بخش
چکیده
فوج دایک‌های مافیک توده گرانیتوئیدی زریگان در شمال بافق در ردیف‌های رسوبی- آتشفشانی کامبرین زیرین ایران مرکزی نفوذ کرده‌اند. این دایک‌ها از نظر سنگ‌شناسی در دو دسته گابرو- دیوریت و آلکالی گابرو قرار می‌گیرند. آلکالی‌گابروها جوانتر بوده و در افق‌های بالاتری نفوذ کرده‌اند. از نظر ژئوشیمیایی، گابرو-دیوریت‌ها دارای ماهیتی تولئیتی ...
بیشتر
فوج دایک‌های مافیک توده گرانیتوئیدی زریگان در شمال بافق در ردیف‌های رسوبی- آتشفشانی کامبرین زیرین ایران مرکزی نفوذ کرده‌اند. این دایک‌ها از نظر سنگ‌شناسی در دو دسته گابرو- دیوریت و آلکالی گابرو قرار می‌گیرند. آلکالی‌گابروها جوانتر بوده و در افق‌های بالاتری نفوذ کرده‌اند. از نظر ژئوشیمیایی، گابرو-دیوریت‌ها دارای ماهیتی تولئیتی تا انتقالی با غنی شدگی LILE و HREE و تهی شدگی عناصر Nb و Ta هستند. در مقابل، آلکالی‌گابروها ماهیتی آلکالن سدیک داشته، غنی شدگی Nb و Ta و نسبت بالای LREE به HREE نشان می‌دهند. ماگمای مادر گابرو-دیوریت‌ها از ذوب بخشی گوشته لیتوسفر زیر قارهای متاثر از سازندههای فرورانش و در تعادل با اسپینل لرزولیت حاصل شده‌است اما آلکالی‌گابروها از ژرفای بیشتر و ذوب بخشی درجه کم یک گوشته استنوسفری غنی شده در تعادل با گارنت لرزولیت سرچشمه گرفتهاند. این دایک‌ها در یک محیط کشش درون کمان مرتبط با فرورانش حاشیه قاره شکل گرفتهاند. هندسه و سازوکار حرکت گسل‌های پی سنگی پشت بادام و کوهبنان سبب چرخش پادساعتگرد بخش میان این دو گسل، شکستگی پوسته، نازک شدگی لیتوسفر و برآمدگی استنوسفری شده‌است.
مقاله پژوهشی
زمین ساخت
امیر شفیعی بافتی
چکیده
رادون یک گاز بیاثر رادیو اکتیو است بهترین محل‌ها برای انباشته شدن رادون در آب‌های زیرزمینی، محل‌های فعال ژئودینامیک، گسل‌های پی‌سنگی عمیق و شکستگی‌ها هستند، در این نوشتار هدف بررسی ارتباط میزان غلظت گاز رادون با فعالیت‌های زمینساختی گسلش فعال میباشد. گسل جرجافک با طولی نزدیک به 160 کیلومتر با روندی شمال غرب- جنوب شرق در جنوب ...
بیشتر
رادون یک گاز بیاثر رادیو اکتیو است بهترین محل‌ها برای انباشته شدن رادون در آب‌های زیرزمینی، محل‌های فعال ژئودینامیک، گسل‌های پی‌سنگی عمیق و شکستگی‌ها هستند، در این نوشتار هدف بررسی ارتباط میزان غلظت گاز رادون با فعالیت‌های زمینساختی گسلش فعال میباشد. گسل جرجافک با طولی نزدیک به 160 کیلومتر با روندی شمال غرب- جنوب شرق در جنوب ایران مرکزی قرار گرفته است. این گسل سیماهای ریخت زمینساختی فعال از خود نشان می‌دهد پراکندگی مراکز لرزه‌ای رشته کوه داوران نشان از لرزه خیزی پایین منطقه دارد. علاوه بر این مطلب، تمرکز معدود رخدادها در قسمت جنوبی این رشته کوه و توزیع غیر یکسان و عدم روند مشخص از ویژگی‌های لرزه‌ای آن می‌باشند. جهت اندازه گیری غلظت گاز رادون در منابع آب منتهی به گسل جرجافک، 35 ایستگاه برای نمونه برداری مناسب تشخیص داده شد و نمونه برداری‌ها در دو نوبت انجام شد.بالاترین و پایینترین میزان غلظت اندازه‌گیری شده در مرحله اول به ترتیب با مقادیر 53183 و 138 بکرل در مترمکعب متعلق به ایستگاه‌های 13 و 3 و 8 و در مرحله دوم بالاترین و پایینترین میزان غلظت به ترتیب با مقادیر 56233 و 169 بکرل در متر مکعب متعلق به ایستگاه های 29 و 25 می‌باشند. مقایسه غلظت در هر ایستگاه و انطباق آن با فعالیت‌های لرزه‌ای نشان می‌دهد که در مکان‌هایی که فعالیت های لرزه‌ای بالاتر میباشد میزان غلظت گاز رادون در این مناطق نیز بالاتر میباشد. لذا مناطق دارای غلظت بالای گاز رادون، دارای پتانسیل حرکتی بیشتر و احتمال بیشتر برای رخداد زلزله را دارا می‌باشند.
مقاله پژوهشی
رسوب شناسی
جواد انجردی؛ مهدی جعفرزاده؛ عادل نجف زاده؛ رحیم مهاری
چکیده
در این تحقیق، ترکیبی از روش‌های پتروگرافی، ژئوشیمی و مجموعه کانی‌های سنگین در ماسه‌ستگ‌های کوارتزآرنایتی و ساب آرکوزی سازند ایلانقره در برش پیراسحاق در جنوب جلفا جهت بررسی خاستگاه مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی انواع کوارتزها در این ماسه‌سنگ‌ها و ویژگی‌های ژئوشیمیایی آنها از جمله نسبت Al2O3/TiO2 و نسبت La/Sc در مقابل Co/Th، سنگ مادر ...
بیشتر
در این تحقیق، ترکیبی از روش‌های پتروگرافی، ژئوشیمی و مجموعه کانی‌های سنگین در ماسه‌ستگ‌های کوارتزآرنایتی و ساب آرکوزی سازند ایلانقره در برش پیراسحاق در جنوب جلفا جهت بررسی خاستگاه مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی انواع کوارتزها در این ماسه‌سنگ‌ها و ویژگی‌های ژئوشیمیایی آنها از جمله نسبت Al2O3/TiO2 و نسبت La/Sc در مقابل Co/Th، سنگ مادر غالب این نهشته‌ها را سنگ‌های آذرین گرانیتی نشان داده است. وجود این نوع سنگ مادر به همراه حضور زیرکن و تورمالین شکل‌دار در بین دانه‌های بسیارگرد شده، نشان از فرسایش قطعات بالاآمده پی سنگ ایران در حوضه ریفتی پالئوتتیس به عنوان یکی از عوامل موثر در تأمین رسوبات در زمان دونین آذربایجان دارد. با اینحال مطالعات ژئوشیمیایی و بررسی مجموعه کانی های سنگین در ماسه سنگ‌ها، چرخه مجدد رسوبات از سازندهای قدیمی‌تر را نیز به عنوان یکی دیگر از خاستگاه‌های رسوبات سازند ایلانقره اثبات نموده است. داده-های ترکیبی پتروگرافی، ژئوشیمی و کانی‌های سنگین همچنین نشان دهنده خاستگاه کراتونی برای این رسوبات میباشد. بر اساس مطالعات صورت گرفته می‌توان ترکیبی از منشأ پی‌سنگ بالاآمده (کادومین) و چرخه مجدد رسوبی را به عنوان منشأهای اصلی و ورود رسوب از کراتون عربی را به عنوان منشأ فرعی درتأمین رسوبات سازند ایلانقره در نظر گرفت.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی اقتصادی
مرتضی دلاوری؛ امیرعلی طباخ شعبانی؛ سمانه قنبری
چکیده
سنگ‌های آتشفشانی داسیتی (الیگوسن) در جنوب جلفا (آذربایجان شرقی) رخنمون گسترده‌ای دارند. این سنگ‌ها اغلب بافت پورفیری تا هیالوپورفیری و ترکیب کانی‌شناسی پلاژیوکلاز، آمفیبول، کوارتز و بیوتیت دارند. داده‌های شیمیایی نقطه‌ای کانی‌ها (EPMA)، حاکی از منطقه‌بندی نوسانی و تنوع شیمیایی آمفیبول‌ها (پارگازیت و ادنیت) است. بلورهای پلاژیوکلاز ...
بیشتر
سنگ‌های آتشفشانی داسیتی (الیگوسن) در جنوب جلفا (آذربایجان شرقی) رخنمون گسترده‌ای دارند. این سنگ‌ها اغلب بافت پورفیری تا هیالوپورفیری و ترکیب کانی‌شناسی پلاژیوکلاز، آمفیبول، کوارتز و بیوتیت دارند. داده‌های شیمیایی نقطه‌ای کانی‌ها (EPMA)، حاکی از منطقه‌بندی نوسانی و تنوع شیمیایی آمفیبول‌ها (پارگازیت و ادنیت) است. بلورهای پلاژیوکلاز نیز اغلب زونینگ نوسانی داشته و ترکیب آندزین (An=29-51%) دارند. در این تحقیق، محاسبات دما-فشارسنجی به روش‌های مختلف بر روی کانی‌های آمفیبول و پلاژیوکلاز انجام شده است. مطابق نتایج فشارسنجی، پلاژیوکلازها فشار 5 تا 8 کیلوبار و آمفیبول‌ها محدوده‌های مختلف فشار 5/1 تا 3 و 5 تا 9 کیلوبار را نشان می‌دهند. همچنین، از نظر دماسنجی، پلاژیوکلازها دمای 1020 تا 1050 درجه سانتیگراد و آمفیبول‌ها دمای 850 تا 900 درجه سانتیگراد را نشان می‌دهند. بر اساس نتایج فشارسنجی، تبلور و رشد کانی‌ها در اتاق‌های ماگمایی اعماق مختلف صورت گرفته است. برخی از آمفیبول‌ها در پوسته تحتانی شروع به تبلور نموده و رشد متعاقب آنها با صعود ماگما تا پوسته میانی رخ داده است در حالیکه برخی دیگر در اعماق پوسته فوقانی متبلور شده‌اند. کنار هم قرار گرفتن کانی‌های اعماق مختلف در داسیت‌ها را می‌توان به اختلاط مذاب‌ها در اتاق‌های ماگمایی کم عمق نسبت داد.
مقاله پژوهشی
اکتشاف و معدن
مجتبی محمدی؛ سید محمود فاطمی عقدا؛ مهدی تلخابلو؛ اکبر چشمی
چکیده
توصیف و شناخت محیط رسوبی، در برآورد اولیه خواص مهندسی مصالح و برنامه‌ریزی مطالعات ژئوتکنیک کمک شایانی می‌نماید. قسمت عمده رسوبات کواترنری (درشت دانه و ریز دانه) شهر اصفهان توسط رودخانه زاینده رود نهشته شده است. با توجه به مشکلات مربوط به تعیین ویژگی های ژئوتکنیکی رسوبات درشت دانه و عدم مشخص بودن توسعه زیر سطحی این نوع رسوبات در فواصل ...
بیشتر
توصیف و شناخت محیط رسوبی، در برآورد اولیه خواص مهندسی مصالح و برنامه‌ریزی مطالعات ژئوتکنیک کمک شایانی می‌نماید. قسمت عمده رسوبات کواترنری (درشت دانه و ریز دانه) شهر اصفهان توسط رودخانه زاینده رود نهشته شده است. با توجه به مشکلات مربوط به تعیین ویژگی های ژئوتکنیکی رسوبات درشت دانه و عدم مشخص بودن توسعه زیر سطحی این نوع رسوبات در فواصل دور از رودخانه زاینده رود در محدوده شهر از یک‌طرف و توسعه ساخت و سازها و لزوم حفر فضاهای زیرزمینی از طرف دیگر، شناخت ویژگی‌های ژئوتکنیکی و نحوه توسعه زیرسطحی این رسوبات در شرایط محیط رسوبی قدیمی ضروری می باشد. لذا در این مطالعه با استفاده از اطلاعات ژئوتکنیکی 384 گمانه اکتشافی، نقشه‌های محدوده تقریبی گسترش رسوبات درشت دانه رودخانه زاینده رود، برای اعماق 5، 10، 20 و 30 متری از سطح زمین تهیه گردید و ویژگی های ژئوتکنیکی آن ها با استفاده از نتایج آزمایش های آزمایشگاهی و برجا مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می‌دهد ویژگی های ژئوتکنیکی رسوبات درشت دانه نسبت به عمق تغییر معنا داری ندارد و محدوده تقریبی گسترش زیر سطحی شن و ماسه رودخانه ای در گذشته، در محل هایی غیر از مسیر فعلی رودخانه، بوده است.
مقاله پژوهشی
زمین ساخت
محمد علی قنبریان؛ علی یساقی
چکیده
این پژوهش به بیان نتایج تحلیل ساختاری و ریز ساختاری منطقه فریادون واقع در شمال خاور استان فارس پرداخته است. در این پژوهش، یک کمربند با روند شمال باختری – جنوب خاوری در بخش مرکزی پس بوم زاگرس و در شمال خاور پهنه دگرگونی سنندج – سیرجان معرفی گردیده است. وضعیت میانگین برگ وارگی و خط وارگی در این کمربند جدید به ترتیب 315˚,57˚NE و 116˚ ,23˚ ...
بیشتر
این پژوهش به بیان نتایج تحلیل ساختاری و ریز ساختاری منطقه فریادون واقع در شمال خاور استان فارس پرداخته است. در این پژوهش، یک کمربند با روند شمال باختری – جنوب خاوری در بخش مرکزی پس بوم زاگرس و در شمال خاور پهنه دگرگونی سنندج – سیرجان معرفی گردیده است. وضعیت میانگین برگ وارگی و خط وارگی در این کمربند جدید به ترتیب 315˚,57˚NE و 116˚ ,23˚ می باشد. مطالعه نشان گرهای جنبش شناختی رخداد برش دگرشکلی، چپ گرد و به سمت شمال باختر را در این کمربند نشان می دهد که بر خلاف دگرشکلی راست گرد شناخته شده در نواحی مرکزی پهنه دگرگونی سنندج – سیرجان است.
مقاله پژوهشی
رسوب شناسی
سمیه پرهام؛ علیرضا پیریایی؛ منصور قربانی؛ سید رضا موسوی حرمی
چکیده
کرتاسه‌پسین در زاگرس تحت‌تاثیر یک تکتونیک ناحیه‌ای قرار‌گرفته که منجر به توسعه حوضه پیش‌بوم در شمال‌شرقی صفحه‌عربی شده است. در برخی نواحی نیز تکتونیک محلی مرتبط با ساختمان‌های نمکی رسوبات را تحت تاثیر خود قرار داده است. یکی از بازه‌های زمانی که می‌توان تحولات تکتونیکی-رسوبی رادر آن مستندسازی کرد زمان ماستریشتین است. در این ...
بیشتر
کرتاسه‌پسین در زاگرس تحت‌تاثیر یک تکتونیک ناحیه‌ای قرار‌گرفته که منجر به توسعه حوضه پیش‌بوم در شمال‌شرقی صفحه‌عربی شده است. در برخی نواحی نیز تکتونیک محلی مرتبط با ساختمان‌های نمکی رسوبات را تحت تاثیر خود قرار داده است. یکی از بازه‌های زمانی که می‌توان تحولات تکتونیکی-رسوبی رادر آن مستندسازی کرد زمان ماستریشتین است. در این مطالعه نهشته‌های‌ماستریشتین در شرق ناحیه‌فارس شامل بخش‌بالایی سازند‌گورپی و سازند‌تاربور در امتداد یک نگاره با جهت شمال‌غربی–جنوب‌شرقی مورد‌بررسی قرار‌گرفته است. بر اساس مطالعات رسوب‌شناسی انجام گرفته بر روی این نهشته‌ها 14 رخساره شناسایی شده است. این رخساره‌ها در 5 کمربند رخساره‌ای پهنه کشندی، لاگون‌محصور ولاگون باز، ریف و دریای باز در چارچوب یک پلاتفرم کربناته از نوع شلف نهشته شده‌اند. بر اساس مطالعات چینه‌نگاری‌سکانسی3 سکانس رسوبی در این توالی شناسایی شده است. تطابق برش‌های مورد مطالعه درامتداد نگاره انتخابی نشان می‌دهد که نهشته‌های ماستریشتین بر روی بخش‌های مرتفع پیش‌برآمدگی در حوضه پیش‌بوم زاگرس تشکیل شده‌اند. پیش‌برآمدگی مذکور توپوگرافی نسبتا هموژنی داشته و فضای رسوب‌گذاری در امتداد این‌نگاره تقریبا یکنواخت بوده و باعث تشکیل ضخامت نسبتا یکنواختی از نهشته‌ها در این زمان شده است. تنها برش نمک‌ده‌کویه از روند کلی ضخامت تبعیت‌نمی‌کند که علت آن کاهش فضای رسوب‌گذاری به علت وجود ساختمان‌نمکی در این برش است.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی اقتصادی
نسرین خواجه محمدلو؛ علی اصغر کلاگری؛ کمال سیاه چشم؛ علی عابدینی
چکیده
اسکارن آهن- مس آغبلاغ در فاصله 21 کیلومتری شمال شهر اشنویه، جنوب غرب استان آذربایجان‌غربی واقع میباشد. نفوذ توده گرانیتی کرتاسه به درون سازندهای باروت، زاگون و لالون (کربناتی، شیلی و ماسه سنگی) به سن کامبرین با توسعه اسکارن تیپ کلسیک، هورنفلس و مرمر در منطقه مورد مطالعه همراه شده است. گارنت‌های اسکارن آغبلاغ به سری محلول جامد ...
بیشتر
اسکارن آهن- مس آغبلاغ در فاصله 21 کیلومتری شمال شهر اشنویه، جنوب غرب استان آذربایجان‌غربی واقع میباشد. نفوذ توده گرانیتی کرتاسه به درون سازندهای باروت، زاگون و لالون (کربناتی، شیلی و ماسه سنگی) به سن کامبرین با توسعه اسکارن تیپ کلسیک، هورنفلس و مرمر در منطقه مورد مطالعه همراه شده است. گارنت‌های اسکارن آغبلاغ به سری محلول جامد گروسولار-آندرادیت تعلق دارد که در آن آندرادیت فاز غالب (And>80) میباشد. این گارنتها همسانگرد و فاقد زونبندی می باشند. الگوی توزیع REE در این گارنت ها غنیشدگی LREE نسبت بهHREE و رخداد بی‌هنجاری‌های منفی Eu/Eu* و Ce/Ce* را نشان می‌دهند. مقایسه الگوی توزیع REE در این گارنتها با واحدهای آذرینی (گرانیت، مونزونیت) و رسوبی (کربناتها و ماسه‌سنگ‌ها) مورد مطالعه نشان می‌دهد که REE موجود در گارنتها عمدتاً از سنگ‌های آذرین منشاء گرفتهاند تا از واحد های رسوبی. افزایش در نسبت Pr/Ybبه موازات افزایش REEΣ دلالت بر منشاء ماگمایی سیالات سازنده اسکارن آغبلاغ دارد. عدم تغییرات محسوس بین مقادیر Ce/Ce* با REEΣ حکایت از آن دارد که آب‌های جوی نیزممکن است تا اندازه ای در سیالات اسکارن ساز آغبلاغ شرکت داشتهاند.
مقاله پژوهشی
زمین شناسی اقتصادی
محمد جعفر کوپائی؛ ابراهیم راستاد؛ سعید معدنی پور؛ سجاد مغفوری
چکیده
توالی رسوبی کرتاسه زیرین در جنوب‌باختر اردستان در منطقه فسخود، از قدیم به جدید شامل توالی آواری-کربناته (Kc)، کربناته (Kl)، شیلی و مارنی (Km) و آهک ماسه‌ای و ماسه سنگی (Kls) میباشد. واحد Kls به عنوان واحد در برگیرنده کانسار، خود شامل چهار عضو است که کانه‌زایی کانسار یزدان در واحد ماسه‌سنگی عضو سوم به‌صورت یک افق چینه‌سان رخ داده است. مطالعات ...
بیشتر
توالی رسوبی کرتاسه زیرین در جنوب‌باختر اردستان در منطقه فسخود، از قدیم به جدید شامل توالی آواری-کربناته (Kc)، کربناته (Kl)، شیلی و مارنی (Km) و آهک ماسه‌ای و ماسه سنگی (Kls) میباشد. واحد Kls به عنوان واحد در برگیرنده کانسار، خود شامل چهار عضو است که کانه‌زایی کانسار یزدان در واحد ماسه‌سنگی عضو سوم به‌صورت یک افق چینه‌سان رخ داده است. مطالعات ساخت و بافت، وجود سه رخساره کانسنگی همراه با منطقه‌بندی عنصری را در این کانسار نشان می‌دهد که عبارتند از، رخساره رگه-رگچه‌ای، رخساره کانسنگ توده‌ای و رخساره کانسنگ لایه‌ای که از سولفیدهای لامینه جانشینی و نواری همروند با لایه‌بندی سنگ میزبان تشکیل شده است. مطالعات میانبارهای سیال و اندازه‌گیری دما و شوری آنها بر روی کانی‌های اسفالریت، باریت و کوارتز در هر سه رخساره کانسنگی به‌صورت جداگانه نشان‌دهنده دمای همگن شدن بین 255-136 درجه سانتیگراد با میانگین دمایی 189 درجه سانتیگراد میباشد. همچنین، میزان شوری آنها بین 14/6-6 درصد وزنی نمک طعام (به طور میانگین 9/5 درصد وزنی نمک طعام) محاسبه گردیده است. مطالعات زمین‌شناسی، سنگ میزبان، ساخت و بافت، وجود رخساره‌های سه‌گانه کانسنگی همراه با منطقه‌بندی عنصری و همچنین مطالعات میانبارهای سیال نشان از بیشترین شباهت کانسار سرب-روی و باریت یزدان با کانسارهای سرب-روی Sedex دارد
مقاله پژوهشی
چینه شناسی و فسیل شناسی
مریم نادریان؛ الهه زارعی؛ خدیجه محمدخانی
چکیده
سازند دلیچای با لیتولوژی شیلی ـ مارنی با میان لایه‌های آهکی به ضخامت ۶۳۱ متر در برش درجزین در شمال شرق سمنان مورد بررسی قرار گرفت. این سازند در مرز زیرین خود به طور ناهمساز و با یک لایه کنگلومرایی بر روی سازند شمشک قرار می‌گیرد و در مرز بالایی خود به طور هم‌شیب و با گذر تدریجی توسط سنگ آهک‌های ستبر لایه سازند لار پوشیده می‌شود. جهت ...
بیشتر
سازند دلیچای با لیتولوژی شیلی ـ مارنی با میان لایه‌های آهکی به ضخامت ۶۳۱ متر در برش درجزین در شمال شرق سمنان مورد بررسی قرار گرفت. این سازند در مرز زیرین خود به طور ناهمساز و با یک لایه کنگلومرایی بر روی سازند شمشک قرار می‌گیرد و در مرز بالایی خود به طور هم‌شیب و با گذر تدریجی توسط سنگ آهک‌های ستبر لایه سازند لار پوشیده می‌شود. جهت تعیین محیط دیرینه از مطالعات میکروفاسیسی و مطالعات پالینولوژیکی (فراوانی و تنوع داینوسیست‌ها، نسبت داینوسیست‌های پروکسیمیت به کوریت، مطالعات پالینوفاسیسی و فاکتورهای حفاظت از مواد ارگانیکی) استفاده شد. بالا بودن درصد اسپور و حضور مواد آمرف شفاف به همراه فراوانی از فرامینیفرهای بنتیک دارای پوسته پورسلانوز و حضور داینوسیست‌های شاخصی چون Nannoceratopsis gracilis و Pareodinia ceratophora موید یک محیط کم‌عمق با شرایط احیایی (محیط لاگون) در قسمت‌های ابتدایی از برش مورد مطالعه است. به تدریج به سمت بالای برش مورد مطالعه افزایش تنوع و فراوانی داینوسیست‌ها بویژه فرم‌های کوریت به همراه کاهش نسبت اسپور و پولن و فیتوکلاست‌ها مشاهده می‌گردد. این شرایط به همراه ظهور فرامینیفرهای پلانکتون و افزایش تعداد آنها، فراونی رادیولرها و دوکفه‌ای پلاژیک به سمت بالای برش نشانه پیشروی و نهشته شدن در یک محیط دریایی باز است.
مقاله پژوهشی
سنگ شناسی
منیژه اسدپور؛ ثریا هویس
چکیده
درون سنگ‌های مافیک کمپلکس قوشچی (واقع در 70 کیلومتری شمال شهر ارومیه) پیکره‌های اسیدی با ماهیت آلکالی گرانیتی نفوذ یافته‌اند. این محدوده بخشی از زون سنندج-سیرجان با پی‌سنگ دگرگونی به سن پرکامبرین است. این پیکره‌های کوچک گرانیتی دارای مقادیر بالایی از K2O و SiO2 ( بیش از 70 wt% ) هستند. سن سنجی به روش U-Pb دانه‌های زیرکن، حدود Ma 2/2 ± 4/303 تعیین ...
بیشتر
درون سنگ‌های مافیک کمپلکس قوشچی (واقع در 70 کیلومتری شمال شهر ارومیه) پیکره‌های اسیدی با ماهیت آلکالی گرانیتی نفوذ یافته‌اند. این محدوده بخشی از زون سنندج-سیرجان با پی‌سنگ دگرگونی به سن پرکامبرین است. این پیکره‌های کوچک گرانیتی دارای مقادیر بالایی از K2O و SiO2 ( بیش از 70 wt% ) هستند. سن سنجی به روش U-Pb دانه‌های زیرکن، حدود Ma 2/2 ± 4/303 تعیین شد که فعالیت ماگمای اواخر کربونیفر - اوایل پرمین را نشان می‌دهد. حضور هستههای قدیمی با سن بین 400 تا 600 میلیون سال در برخی زیرکنها، بیانگر حضور سنگ منشاء‌های قدیمی‌تر برای سنگ‌های مورد مطالعه است. بر اساس آزمایشات ایزوتوپی سنگ کل، این پیکرهها دارای مقدار 3/1- Nd (t) = با11/1TDM = است. این دادهها گویای تشکیل آن از ذوب بخشی پوسته اولیه (با سن نئوپروتروزوئیک-کامبرین) در اوایل پرمین است. مقادیر 87Sr/86Sr = 0.752348 و -1.4 =εNd سنگ کل و مقادیر Th/U (بیشتر از 0.5) در زیرکنهای این توده، مشارکت مواد پوستهای و اندکی ماگمای گوشته‌ای را در ژنز این سنگ‌ها نشان می‌دهد. با توجه به ترکیب کانی‌شناسی یکسان و همسن بودن این پیکره‌های کوچک اسیدی با توده گرانیتی قوشچی استنباط می‌گردد که ارتباط ژنتیکی با گرانیت قوشچی داشته و همانند آن از نوع A هستند.
