سخن سردبیر
دوره 20، شماره 79 ، خرداد 1390، صفحه 1-1
چکیده
سخن سردبیر
بیشتر
سخن سردبیر
مقاله پژوهشی
احمد کاظمی مهرنیا؛ ایرج رسا؛ سعید علیرضایی؛ هوشنگ اسدی هارونی؛ جلال کرمی
چکیده
چکیده
ذخیره مس پورفیری سریدون در 3 کیلومتری شمال خاور معدن سرچشمه قرار دارد. شناسایی دگرسانیهای منطقه، با استفاده از تجزیه 145 نمونه با دستگاه PIMA و پردازش تصاویر ماهوارهای ASTER صورت گرفت و نتایج با تجزیه 22 نمونه بهروش XRD، مطالعات سنگنگاری و مشاهدات صحرایی کنترل شد. بر اساس مطالعات PIMA در این منطقه، لیتوکپ با مجموعه کانیهای ...
بیشتر
چکیده
ذخیره مس پورفیری سریدون در 3 کیلومتری شمال خاور معدن سرچشمه قرار دارد. شناسایی دگرسانیهای منطقه، با استفاده از تجزیه 145 نمونه با دستگاه PIMA و پردازش تصاویر ماهوارهای ASTER صورت گرفت و نتایج با تجزیه 22 نمونه بهروش XRD، مطالعات سنگنگاری و مشاهدات صحرایی کنترل شد. بر اساس مطالعات PIMA در این منطقه، لیتوکپ با مجموعه کانیهای دگرسانی آرژیلیک پیشرفته مشخص میشود. این دگرسانی در ترازهای مکاننگاری بالا و حاشیه نقاط ارتفاعی دیده میشود. با وجود گسترش چشمگیر، شدت دگرسانی متغیر و نشانگر توسعه لکهای و بهاحتمال، فرسایش بخشی از آن است. ویژگیهای طیفی پیروفیلیت بهعنوان مقیاس شدت این دگرسانی مورد استفاده قرار گرفت. دگرسانی فیلیک بیشتر در بخش مرکزی ناحیه دیده میشود. مجموعه کانیهای این دگرسانی در تمام سطوح مکاننگاری حضور دارد و در برخی مناطق تحت تأثیر دگرسانی آرژیلیک پیشرفته قرار گرفته است. گسترش دگرسانی آرژیلیک متوسط در حاشیه دگرسانیهای فیلیک و آرژیلیک پیشرفته است. چنین مجموعهای میتواند مربوط به فرایندهای برونزاد یا سیالهای گرمابی دما پایین باشد. تعیین محدوده دگرسانی پروپیلیتیک با استفاده از تصاویر ماهوارهای و سنگنگاری انجام شد. بررسی نتایج تجزیه نمونههای سنگی PIMA به روش ICP-MS و مقایسه آن با چند سیستم پورفیری (شامل ذخایر دره زار، آبدر و چاه فیروزه) در منطقه شمال باختری کمربند کانسارهای پورفیری کرمان نشان میدهد که گسترش دگرسانی آرژیلیک پیشرفته در سطح، میتواند به این مفهوم باشد که در سیستم پورفیری سریدون فرسایش سنگهای روپوش نسبت به دیگر سیستمهای پورفیری، کمتر بوده است. این مطالعات لزوم بررسی سیستمهای دگرسانی با مقادیر کم مس و مولیبدن و با مجموعه کانیهای دگرسانی آرژیلیک پیشرفته را محرز میکند.
مقاله پژوهشی
مرضیه استرابیآشتیانی؛ علی یساقی؛ حمیدرضا جوادی؛ مجید شاهپسندزاده؛ محمدرضا قاسمی
چکیده
سامانه گسل درونه، باسازوکار راستالغز چپبر، در شمال خرد صفحه ایران مرکزی، نقش مهمی در شکلگیری ریختار کنونی فلات ایران داشته است. این گسل، از خاور رودخانه هیرمند در خاک افغانستان با هندسهای خمیده تا منطقه انارک در ایران مرکزی و با طول کل 900 کیلومتر امتداد دارد. شروع شاخهشدگی پایانه باختری گسل درونه در ناحیه جندق است که به صورت ...
بیشتر
سامانه گسل درونه، باسازوکار راستالغز چپبر، در شمال خرد صفحه ایران مرکزی، نقش مهمی در شکلگیری ریختار کنونی فلات ایران داشته است. این گسل، از خاور رودخانه هیرمند در خاک افغانستان با هندسهای خمیده تا منطقه انارک در ایران مرکزی و با طول کل 900 کیلومتر امتداد دارد. شروع شاخهشدگی پایانه باختری گسل درونه در ناحیه جندق است که به صورت چند شاخه گسل موازی هم است. امتداد این سامانه به سمت باختر در شمال معدن طالمسی ازحالت شمال خاور- جنوب باختر به وضعیت شمالی- جنوبی تغییر مییابد. این افشانههای گسلی در مناطق جندق و طالمسی به صورت مجموعهای از گسلهای راستالغز چپبر همراه با مؤلفه شیبلغز عادی هستند که میتوان آنها را به عنوان یک پایانه بادزن پولکی کششی در نظر گرفت. در حالی که با توجه به وارونگی سوی لغزش بر روی گسل درونه، میتوان سازوکار تشکیل این پایانه را در زمان پیش از تغییر سوی حرکت گسل درونه به صورت یک پایانه بادزن پولکی فشاری به شمار آورد.
مقاله پژوهشی
ساسان صالحیراد؛ شهرام شرکتی؛ فرید طاعتی کواریوم؛ محمد حسین نوروزی
چکیده
در چند دهه اخیر نهشتههای پالئوزوییک در صفحه عربی و خلیجفارس بسیار مورد توجه زمینشناسان نفتی قرار گرفتهاند. بخش عمده نفتها و گازهای تشکیل شده در این ناحیه از سنگ منشأ به سن سیلورین بوده است. در عربستان سعودی این سنگ منشأ با استفاده از نرمافزارهای رایج (مانند PetroMod و Genex) مدلسازی شده و مقدار پختگی این سنگ منشأ در نواحی مختلف ...
بیشتر
در چند دهه اخیر نهشتههای پالئوزوییک در صفحه عربی و خلیجفارس بسیار مورد توجه زمینشناسان نفتی قرار گرفتهاند. بخش عمده نفتها و گازهای تشکیل شده در این ناحیه از سنگ منشأ به سن سیلورین بوده است. در عربستان سعودی این سنگ منشأ با استفاده از نرمافزارهای رایج (مانند PetroMod و Genex) مدلسازی شده و مقدار پختگی این سنگ منشأ در نواحی مختلف بررسی گردیده است. میزان پختگی این سنگ منشأ در خلیجفارس و نواحی جنوب زاگرس به درستی مشخص نیست، بنابراین اطلاعات زمینشناختی حاصل از 3 چاه در خلیجفارس که تنها یکی از آنها تا این شیلهای سیلورین (سرچاهان) حفاری شده بود با استفاده از نرمافزار PetroMod-1D مدلسازی و بررسی شد. با استفاده از نتایج این مدلسازیها و نتایج مدلسازیهای عربستان، مشخص شد که این شیلهای سیلورین از سمت عربستان به سمت ایران از روند پختگی بیشتری برخوردارند که در خلیجفارس این شیلها در پنجره تولید گاز بوده، و بنابراین در بخشهایی از زاگرس حتی پختگی بالا دارند. وجود عوارض پستی و بلندی پیسنگی که از زمان پرکامبرین در صفحه عربی گسترش داشته موجب شده پختگی این شیلها در بلنداهای قدیمی کمتر از نواحی پست و فروافتاده باشد.
مقاله پژوهشی
صابر خوش جوان؛ بهرام رضایی؛ احمد امینی
چکیده
در این پژوهش بررسیهای خواص سنجی از دیدگاه فرآوری بر روی نمونههای فسفات رسوبی منطقه دلیر بررسی شد. بر اساس بررسیهای کانیشناسی کانی فسفاتی موجود در کانسنگ از نوع کانیهای رسوبی و کلوفان (13/28%) است و کلسیت (53/43%)، کوارتز (49/24%) و دولومیت (65/4%) عمده کانیهای باطله هستند. عمدهترین ترکیبات کانسنگ P2O5 (9/11%)، CaO (36/36%)، SiO2 (49/24%) و MgO (01/1%) هستند. ...
بیشتر
در این پژوهش بررسیهای خواص سنجی از دیدگاه فرآوری بر روی نمونههای فسفات رسوبی منطقه دلیر بررسی شد. بر اساس بررسیهای کانیشناسی کانی فسفاتی موجود در کانسنگ از نوع کانیهای رسوبی و کلوفان (13/28%) است و کلسیت (53/43%)، کوارتز (49/24%) و دولومیت (65/4%) عمده کانیهای باطله هستند. عمدهترین ترکیبات کانسنگ P2O5 (9/11%)، CaO (36/36%)، SiO2 (49/24%) و MgO (01/1%) هستند. پلتهای آپاتیت دارای میانبارهای با ابعاد حدود 70- 15 میکرون کوارتز و کلسیت بوده و میزان این میانبارها نیز قابل توجه است. بافت کانیشناسی نیز بسیار پیچیده است. درجه آزادی بر اساس بررسیهای میکروسکوپی و غرق و شناورسازی حدود 140 میکرون به دست آمد. حدود 2/8% از کل فسفات در بخش نرمهگیری خردایش اتلاف شد. مدت زمان بهینه برای رسیدن به درجه آزادی تقریباً زمان 10 دقیقه و 30 ثانیه حاصل شد. میزان مواد آلی (ارگانیکی) که بر اساس روش حرارتی به دست آمد، حدود (66/1%) است بررسیهای میکروسکوپ الکترونی نیز وجود میانبارها و مواد آلی را نشان داد. اختلاف وزن مخصوص کانی فسفاتی با باطلهها پایین است. با توجه به مسائل بیان شده، پیشبینی میشود که تنها به روش فلوتاسیون بتوان کانی فسفاتی را از کانیهای کربناتی و سیلیکاتی جدا نمود.
مقاله پژوهشی
سیدحسین هاشمی؛ مهتاب فهیمی
چکیده
توالیهای دونین بالایی در اطراف دروار، جنوب باختر دامغان، از تناوب کنگلومرا، کوارتزیت، ماسهسنگ، سیلتستون و شیل همراه با میانلایههایی از نهشتههای کربناتی تشکیل شدهاند که با ناپیوستگی فرسایشی بر روی رسوبات اردوویسین و بهصورت تدریجی زیر سنگهای کربنیفر زیرین (سازند مبارک) قرار دارند. انواع براکیوپودها، تریلوبیتها، ...
بیشتر
توالیهای دونین بالایی در اطراف دروار، جنوب باختر دامغان، از تناوب کنگلومرا، کوارتزیت، ماسهسنگ، سیلتستون و شیل همراه با میانلایههایی از نهشتههای کربناتی تشکیل شدهاند که با ناپیوستگی فرسایشی بر روی رسوبات اردوویسین و بهصورت تدریجی زیر سنگهای کربنیفر زیرین (سازند مبارک) قرار دارند. انواع براکیوپودها، تریلوبیتها، گاستروپودها، مرجانها، خارپوستان، و کونودونتها همراه با مجموعه متنوعی از پالینومورفها، بهترتیب فراوانی، شامل اسپورهای بیشتر ترایلت و میکروفیتوپلانکتونهای دریایی (سیست جلبکهای سبز و آکریتارکها) با حفظشدگی خوب در رسوبات سازند جیرود در برش چینهشناسی دروار وجود دارند. افزون بر این، اسکولوکودونتها با تنوع و فراوانی نسبی بسیار کمتر در برخی از نمونههای برش مورد مطالعه دیده میشوند، اما نمونهای از کیتینوزوآها در این رسوبات مشاهده نشده است. بر اساس وجود انواع پالینومورفهای با گسترش چینهشناسی شناخته شده در مقیاس جهانی مانند:Cymatiosphaera perimembrana, Chomotriletes vedugensis, Deltotosoma intonsum, Papulogabata annulata, Tornacia sarjeantii, Unellium lunatum , Unellium piriforme, Retispora lepidophyta, Geminospora lemurata, Retusotriletes rugulatus, Grandispora cornuta, Grandispora sp. cf. G. gracilis، نهشتههای سازند جیرود در مقطع چینهشناسی مورد مطالعه به دونین پسین (فرازنین- فامنین) نسبت داده میشوند. وجود میکروفیتوپلانکتونهای با وزیکل تقریباً دایرهای شکل، دیواره نسبتاً نازک و بدون عناصر تزئیناتی یا با زوائد بهنسبت کوتاه در رسوبات مورد مطالعه نشاندهنده تشکیل نهشتههای یادشده در محیط دریایی کمژرفا و نزدیک به ساحل است. فراوانی نسبیGeminosporalemurata در بیشتر نمونهها، معرف وجود ژیمنوسپرمهای ابتدایی (Progymnosperms)، و یافت شدن نمونههایی از ماکروفسیلهای گیاهی با فراوانی کم و حفظشدگی ضعیف و قابل انتساب به Lepidodendrales، نشاندهنده وجود فرمهایی از پنجه گرگیان (Lycopodophyta) در پوشش گیاهی اطراف محیط تشکیل نهشتههای مورد مطالعه است. نزدیکی اسپورهای موجود در نهشتههای مورد بررسی نیز نشان میدهد که نمونههایی از وابستگان سرخسها (fern allies) از جمله گیاهان متعلق بهEquisetopsida, Lycopodopsida, Rhyniopsida همراه با Progymnospermopsida در پوشش گیاهی یادشده وجود داشتند. فراوانی نسبی Geminospora lemurata که به ژیمنوسپرمهای اولیه نسبت داده شده است، و اسپورهای منتسب به پنجه گرگیان در پالینوفلورای سازند جیرود احتمالاً نشاندهنده فراوانی نسبی بیشتر این گیاهان در ترکیب پوشش گیاهی اطراف محیط تشکیل رسوبات دونین بالایی جنوب باختر دامغان است.
مقاله پژوهشی
مهری محمدیان؛ محمد بومری؛ علی احمدی؛ علی اصغر مریدی فریمانی؛ هال داگلاس؛ مهدی جمالی
چکیده
کانسار مس پورفیری سونگون در130 کیلومتری شمال خاور تبریز، شمال باختر ایران واقع شده است. این کانسار حاوی 796 میلیون تن کانسنگ با عیار متوسط 61/0 درصد وزنی مس، 01/0 درصد مولیبدن، 016/0 گرم در تن طلا، 21/2 گرم در تن نقره، 57/9 گرم در تن بیسموت و رنیم (09/0درصد وزنی مولیبدنیت) است. این پژوهش بهمنظور مطالعه محیط فیزیکوشیمیایی با استفاده از ویژگیهای ...
بیشتر
کانسار مس پورفیری سونگون در130 کیلومتری شمال خاور تبریز، شمال باختر ایران واقع شده است. این کانسار حاوی 796 میلیون تن کانسنگ با عیار متوسط 61/0 درصد وزنی مس، 01/0 درصد مولیبدن، 016/0 گرم در تن طلا، 21/2 گرم در تن نقره، 57/9 گرم در تن بیسموت و رنیم (09/0درصد وزنی مولیبدنیت) است. این پژوهش بهمنظور مطالعه محیط فیزیکوشیمیایی با استفاده از ویژگیهای کانیهای این کانسار انجام شده است. تشکیل این کانسار به فعالیتهای گرمابی مرتبط با یک استوک گرانودیوریتی و چندین دایک دیوریتی-گرانودیوریتی نسبت داده می شود که در گستره زمانی اولیگوسن تا میوسن در سنگهای رسوبی و آتشفشانی کرتاسه و ائوسن نفوذ کردهاند. دگرسانیهای اصلی مشاهده شده در این تودهها از طرف توده به سمت خارج، پتاسیک، فیلیک، آرژیلیک و پروپیلیتیک بودهاند که شاخص کانسارهای مس پورفیری نوع حاشیه قارهای هستند. همزمان با تشکیل زون برونزاد بسیار ضعیف، یک کلاهک آهنی متشکل از اکسیدها و هیدرواکسیدهای آهن، اکسید مس، مس خالص، سولفاتها، کربناتها و فسفاتهای مس در بالاترین بخش کانسار و در امتداد شکستگیها تشکیل شده است. با توجه به نتایج کانیشناسی، در دمای 450 درجه سانتیگراد و فشار 5/0 کیلوبار (شرایط برآوردی تشکیل کانسنگ در زون پتاسیک)، log¦S2از 18- تا 24- و pH میان 5/2 تا 5/7 است. در دمای 350 درجه سانتیگراد و فشار 5/0 کیلوبار (شرایط برآوردی تشکیل کانسنگ در زون فیلیک)، log¦O2 میان 20- تا 33- و log¦S2 میان 6- تا 15- است.
مقاله پژوهشی
مرتضی فتاحی؛ سمیه رستمی مهربان؛ مرتضی طالبیان؛ عباس بحرودی؛ جیمز هالینگورث؛ ریچارد والکر
چکیده
نیشابور(باحدود 200000 نفر جمعیت) در جنوب رشتهکوههای بینالود، در شمال خاوری ایران واقع شده است. این شهر دستکم چهار بار توسط زلزلههای تاریخی(در سالهای 1209، 1270، 1389 و 1405 میلادی) تخریب و گاه نابود شده است. در اطراف نیشابور سه گسل فعال وجود دارد: گسل بینالود، گسل شمال نیشابور و گسل نیشابور. گسلهای شمال نیشابور و بینالود در دامنه رشته ...
بیشتر
نیشابور(باحدود 200000 نفر جمعیت) در جنوب رشتهکوههای بینالود، در شمال خاوری ایران واقع شده است. این شهر دستکم چهار بار توسط زلزلههای تاریخی(در سالهای 1209، 1270، 1389 و 1405 میلادی) تخریب و گاه نابود شده است. در اطراف نیشابور سه گسل فعال وجود دارد: گسل بینالود، گسل شمال نیشابور و گسل نیشابور. گسلهای شمال نیشابور و بینالود در دامنه رشته کوه بینالود، در شمال نیشابور، قرار دارند. گسل نیشابور، در باختر نیشابور، قرار دارد. گسل نیشابور که در 10 کیلومتری جنوب گسل شمال نیشابور قرار دارد، یک گسل راندگی به طول 50 کیلومتر است. در هر انتهای گسل، دو قطعه جوان و راندگی به طول 10 کیلومتر وجود دارد. این گسل نزدیک شهر نیشابور و یک چشمه احتمالی برای زمینلرزههای 1209 و 1405 میلادی است. گسل نیشابور بهعلت داشتن پتانسیل فعالیتهای آتی، خطر لرزهای مهمی برای شهر نیشابور دارد. با توجه به پیشینه لرزهخیزی نیشابور، آگاهی از نرخ لغزش گسل میتواند ما را در برآورد خطر زلزله کمک کند. نرخ لغزش گسل با اندازهگیری میزان و زمان جابهجایی محاسبه شد. جابهجایی توسط مکاننگاری رقومی SRTM اندازهگیری شد. یک نمونه OSL از گراولهای کواترنری بالا آمده قطعه خاوری برداشت و دز معادل (De) با استفاده از روشSAR OSL اندازهگیری شد. با استفاده از نتایج طیفسنج گاما و دیگر اطلاعات شامل رطوبت نمونه و موقعیت مکانی، میزان دز سالانه نیز اندازهگیری شد. با داشتن دز معادل و نرخ دز، سن نمونه محاسبه شد.
مقاله پژوهشی
سید خلیل متقی؛ عبدالرضا قدس؛ حمیدرضا سیاهکوهی
چکیده
تعیین روابط کاهندگی در یک ناحیه و ارائه توابعی برای افت دامنه موج ناشی از غیرکشسان بودن زمین و گسترش هندسی موج در چند دهه گذشته، همواره مورد توجه بوده است. با استفاده از دستگاههای سرعتنگاشت شبکه لرزهنگاری رقومی موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، 47 زلزله رویداده در ناحیه تهران با بزرگی محلی بین 2/3 تا 9/3 ، بررسی شد و با استفاده از الگوریتم ...
بیشتر
تعیین روابط کاهندگی در یک ناحیه و ارائه توابعی برای افت دامنه موج ناشی از غیرکشسان بودن زمین و گسترش هندسی موج در چند دهه گذشته، همواره مورد توجه بوده است. با استفاده از دستگاههای سرعتنگاشت شبکه لرزهنگاری رقومی موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، 47 زلزله رویداده در ناحیه تهران با بزرگی محلی بین 2/3 تا 9/3 ، بررسی شد و با استفاده از الگوریتم Robust Lowess نقاط تغییر ضریب گسترش هندسی که ناشی از وجود ناپیوستگیهای سختکره است بهدست آمد. سپس با استفاده از رگرسیون خطی، ضرایب گسترش هندسی و تابع کیفیت موج برشی برای ناحیه تهران ارائه شد. نقاط تغییر این ضرایب برای همخوانی با فرض Hinged Trilinear 10±106 و 10±191 کیلومتر در نظرگرفته شده است. ضرایب گسترش هندسی در1/0±1/1=b1 ، 1/0±4/0-= b2مشاهده و در 5/0=b3لحاظ و تابع کیفیت موج برشی بهصورت محاسبه شد. مقایسهضریبکیفیتبرآوردشدهباروابط تعیینشدهبرایدیگر نقاطلرزهخیز،بیانگرلرزهخیزی زیادمنطقهاست.
مقاله پژوهشی
علی عابدینی؛ علی اصغر کلاگری
چکیده
وقفههای رسوبگذاری در مقطع زمانی پرمین در شمال سقز با توسعه عدسیهایی از کانسنگهای بوکسیتی- کائولینیتی در درون سازند کربناتی روته همراه بوده است. در یکی از این عدسیهای ملاحظه شده، 6 واحد سنگشناسی تشخیص داده شده است که بهترتیب از پایین به بالا شامل واحدهای: 1) سرخ قهوهای تیره، 2) بنفش، 3) چند رنگ، 4) صورتی، 5) زرد و 6) سفید ...
بیشتر
وقفههای رسوبگذاری در مقطع زمانی پرمین در شمال سقز با توسعه عدسیهایی از کانسنگهای بوکسیتی- کائولینیتی در درون سازند کربناتی روته همراه بوده است. در یکی از این عدسیهای ملاحظه شده، 6 واحد سنگشناسی تشخیص داده شده است که بهترتیب از پایین به بالا شامل واحدهای: 1) سرخ قهوهای تیره، 2) بنفش، 3) چند رنگ، 4) صورتی، 5) زرد و 6) سفید (کائولین) هستند. محاسبات شاخص هوازدگی مطلق بر روی این واحدها نشان میدهند که عناصر Si، Na، K، P، Mn، Mg، Ca، Sr، Ba و Lu در طی فرایندهای هوازدگی سنگهای بازالتی شسته و عناصر Th، U، Y، Nb، Hf، Zr، Tb، Dy، Ho، Er، Tm و Yb غنی شدهاند. این در حالی است که عناصر Al، Fe، Ti، Rb، V، Cr، Ni، Co، La، Ce، Pr، Nd، Sm، Eu و Gd در توسعه نیمرخ هوازده متحمل فرایندهای شستشو- تثبیت شدهاند. نتایج بهدست آمده نشان میدهند که فرایندهایی مانند جذب سطحی، روبش و تمرکز بهوسیله اکسیدها و هیدروکسیدهای آهن، پایداری کمپلکسهای حامل فلز، تغییرات در شیمی محلولهای هوازده کننده، حضور مواد آلی، تثبیت در فازهای نوشکل و حضور در فازهای کانیایی مقاوم از جمله عواملی بودهاند که نقش بارزی در توزیع عناصر در این نهشتهها ایفا کردهاند.
مقاله پژوهشی
احسان موسوی
چکیده
تعدادی از شواهد ساختاری ترافشارش قارهای در منطقه بیرک مطالعه و با نتایج مدلسازیهای تجربی مقایسه شدهاند. این شواهد به این شکل هستند که محور چینهاآرایش پلهای و میل دوسویه دارند. جهتیافتگی میانگین محور چینهاو راستای رخهای شکستگی با جهتیافتگی عمومی گسلهای مرزی زوایای کمتر از 45 درجه میسازند. گسلهای راستالغز آرایش ...
بیشتر
تعدادی از شواهد ساختاری ترافشارش قارهای در منطقه بیرک مطالعه و با نتایج مدلسازیهای تجربی مقایسه شدهاند. این شواهد به این شکل هستند که محور چینهاآرایش پلهای و میل دوسویه دارند. جهتیافتگی میانگین محور چینهاو راستای رخهای شکستگی با جهتیافتگی عمومی گسلهای مرزی زوایای کمتر از 45 درجه میسازند. گسلهای راستالغز آرایش همپوشان قلمرو دارند. بُرشهای همسازP فراوانتر از بُرشهای همسازR هستند. صفحات رگههای کششی تخت وگسلهای عادی نسبت به محور چینها با زاویه زیادی قرارگرفتهاند و این وضعیت وجود مقادیری ازکشش موازی لولای چین را پیشنهاد میکند. گسلهای جداکننده راستبر مایل موازی لایهبندی و ساختارهای مرتبط با آنها مثل چینهای فرعی، گرایش راستبر و گسلهای تراکششی و ترافشاری و نیمگل ساختهای بزرگ مقیاس دیگر عوارض ساختاری ترافشارش قارهای دارند. بهنظر میرسد جداشدگی مؤلفه راستالغز در یک دگرریختی ترافشارشی راستالغز چیره ناشی از بازپویایی گسلهای پیسنگی با راستای شمالی- جنوبی در نئوژن پسین بوده است.
مقاله پژوهشی
اعظم ماهانیپور؛ انوشیروان کنی؛ محمد حسین آدابی؛ سید ناصر رئیسالسادات
چکیده
در این مطالعه توالی رسوبات کرتاسه زیرین شامل سازندهای سرچشمه و سنگانه در باختر منطقه کپهداغ (برش تکلکوه) از نقطه نظر نانوفسیلهای آهکی مورد بررسی قرار گرفت. در برش مورد مطالعه ستبرای این دو سازند 1668 متر است. بر اساس زیستزونبندی نانوفسیلهای آهکی، زونهای نانوفسیلی NC5، NC6 و NC7 تعیین شده است. بر همین اساس سن سازند سرچشمه بارمین ...
بیشتر
در این مطالعه توالی رسوبات کرتاسه زیرین شامل سازندهای سرچشمه و سنگانه در باختر منطقه کپهداغ (برش تکلکوه) از نقطه نظر نانوفسیلهای آهکی مورد بررسی قرار گرفت. در برش مورد مطالعه ستبرای این دو سازند 1668 متر است. بر اساس زیستزونبندی نانوفسیلهای آهکی، زونهای نانوفسیلی NC5، NC6 و NC7 تعیین شده است. بر همین اساس سن سازند سرچشمه بارمین پسین- آپتین پیشین و سن سازند سنگانه انتهای آپتین پیشین- ابتدای آپتین پسین است. اجتماع نانوفسیلهای آهکی موجود در این دو سازند شامل انواعی است که شاخص حوزه تتیس هستند. همچنین در اجتماع نانوفسیلهای آهکی، انواع شاخص آبهای سرد از قبیل Repagulum parvidentatum و .Seribiscutum sp. نادر بوده، درحالیکه انواع شاخص آبهای گرم از قبیل .Rhagodiscus spp و .Nannoconus spp در منطقه به طور چیره حضور دارند.
مقاله پژوهشی
محمد جلالی؛ غلامرضا رحیمیپور؛ محمدرضا دیانتی؛ مجتبی تقوایینژاد
چکیده
در ارزیابی تناژ و عیار کانسارهای مختلف، اگر مسئله برآورد، محدود به برآورد عیار در یک نقطه باشد، بهطور معمول، برآوردگرهای خطی کریجینگ، نتایج رضایتبخشی ارائه میدهند؛ اما اگر هدف برآورد توزیع احتمال مورد نظر برای کنترل آمیختگی بلوکهای باطله و کانسنگ باشد، حتی استفاده از بهترین برآوردگرهای خطی با پراش کمینه نیز نتایج قابل قبولی ...
بیشتر
در ارزیابی تناژ و عیار کانسارهای مختلف، اگر مسئله برآورد، محدود به برآورد عیار در یک نقطه باشد، بهطور معمول، برآوردگرهای خطی کریجینگ، نتایج رضایتبخشی ارائه میدهند؛ اما اگر هدف برآورد توزیع احتمال مورد نظر برای کنترل آمیختگی بلوکهای باطله و کانسنگ باشد، حتی استفاده از بهترین برآوردگرهای خطی با پراش کمینه نیز نتایج قابل قبولی بهدست نمیدهد. هدف از پژوهش حاضر، برآورد مرز بهینه کانسنگ و باطله در پله 5/2462 معدن مس سرچشمه بهکمک برآوردگر غیرخطی کریجینگ شاخص و ارزیابی اعتبار برآوردگر خطی کریجینگ معمولی نسبت بهآن است. برای برآورد بلوکی دادهها توسط کریجینگ خطی معمولی بهدلیل پیروی نکردن دادهها از حالت عادی و وجود تابع توزیع دو مدی، ابتدا دادهها بهوسیله نقشههای زمینشناسی و نرمافزار mine sight به دو گروه کانسنگ و باطله تقسیم شدند و سپس با توجه به عادیشدن دادههای کانسنگ از این برآوردگر برای برآورد استفاده شد. نگاه آماری به این دو برآوردگر نشان داد که از مجموع 25629 بلوک برآوردی در فضای مورد نظر، 2905 بلوک، با استفاده از کریجینگ شاخص بهطور صد در صد باطله اعلام شد. در حالیکه برآوردگر خطی کریجینگ معمولی، 2475 بلوک را بهعنوان باطله معرفی کرد. در پایان، استفاده از کریجنگ غیرخطی شاخص بهعنوان بهترین برآوردگر برای جدایش بلوکهای کانسنگ و باطله معرفی شد. بنابراین، پس از جدایش این دو جامعه آماری میتوان با اعتماد بیشتری برآوردگرهای کریجینگ خطی معمولی را برای کنترل عیار کانسنگهای فضای برآوردی به کاربرد برد.
مقاله پژوهشی
آرام بایت گل؛ محبوبه حسینی برزی
چکیده
تجزیه و تحلیل ژئوشیمیایی عناصر اصلی 12 نمونه از ماسهسنگها و شیلهای سازند شیرگشت در دو مقطع کوه عاشقان و کوه راهدار به سن اردوویسین واقع شده در بلوک کلمرد، ایرانمرکزی و رسم دادهها بر روی نمودارهای تقسیمبندی سنگهای آواری ترکیب آنها را کوارتزآرنایت و شیل نشان میدهد. همچنین، استفاده از نمودارهای تفکیکی، ...
بیشتر
تجزیه و تحلیل ژئوشیمیایی عناصر اصلی 12 نمونه از ماسهسنگها و شیلهای سازند شیرگشت در دو مقطع کوه عاشقان و کوه راهدار به سن اردوویسین واقع شده در بلوک کلمرد، ایرانمرکزی و رسم دادهها بر روی نمودارهای تقسیمبندی سنگهای آواری ترکیب آنها را کوارتزآرنایت و شیل نشان میدهد. همچنین، استفاده از نمودارهای تفکیکی، دوتایی و مثلثی، برخاستگاه کراتون و چرخه دوباره و جایگاه زمینساختی حاشیه غیرفعال قارهای را برای این نهشتهها تداعی مینماید. دادههای یادشده پیشنهاد کننده سنگ مادر رسوبی کوارتزی برای ماسهسنگها و سنگ آذرین متوسط تا اسیدی برای شیلها است. افزون برآن، تعیین اثر هوازدگی در ناحیه منشأ با استفاده از اندیس CIA، میزان هوازدگی این نهشتهها را در منطقه منشأ شدید معرفی میکند. این موضوع میتواند به وسیله آب و هوای گرم و مرطوب در ناحیه منشأ از حاشیه قارهای غیرفعال شرح داده شود.
مقاله پژوهشی
زهره عظیم زاده؛ محمد هاشم امامی؛ رباب حاجی علی اوغلی
چکیده
منطقه زند آباد در شمالباختر شهرستان اهر در شمال آذربایجان واقع شده است. سنگهای آذرین این منطقه شامل انواع مختلف سنگهای گرانیتویید با ترکیب مونزوگرانیت، گرانودیوریت، مونزونیت و سینوگرانیت، سنگهایی با ترکیب دیوریت و سنگهای آذرین بیرونی با ترکیب آندزیت، تراکی آندزیت، داسیت، تراکی داسیت و ریولیت است. دیوریت پورفیری و مونزودیوریت ...
بیشتر
منطقه زند آباد در شمالباختر شهرستان اهر در شمال آذربایجان واقع شده است. سنگهای آذرین این منطقه شامل انواع مختلف سنگهای گرانیتویید با ترکیب مونزوگرانیت، گرانودیوریت، مونزونیت و سینوگرانیت، سنگهایی با ترکیب دیوریت و سنگهای آذرین بیرونی با ترکیب آندزیت، تراکی آندزیت، داسیت، تراکی داسیت و ریولیت است. دیوریت پورفیری و مونزودیوریت پورفیری از انواع سنگهای آذرین نیمه ژرف هستند. بر اساس بررسیهای مختلف ژئوشیمیایی محیط زمینساختی سنگهای آتشفشانی و پلوتونیکی زندآباد، حاشیه قارهای مربوط به فروخزشهای تأخیری فرورانش تعیین میشود که در ارتباط با ماگماتیسم پس از برخورد نئوتتیس تفسیر میشود. با در نظر گرفتن شواهد کانیشناسی و ژئوشیمیایی به نظر میرسد منشأ انواع سنگهای آذرین پلوتونیک و آتشفشانی همسان بوده و از ماگمای مولد واحدی مشتق شدهاند. این ماگما به احتمال در حین صعود متحمل تبلور بخشی، آمیختگی ماگمایی و آلایش پوستهای شده و منشأ هیبرید نشان میدهد. ترکیب ماگمای تشکیل دهنده انواع سنگهای آذرین زندآباد قلیایی بوده و ویژگی کلسیمی- قلیایی و شوشونیتی برخی از سنگها را به احتمال بتوان در ارتباط با فرایندهای آمیختگی ماگمایی و آلایش با سنگهای پوستهای در نظر گرفت.
مقاله پژوهشی
فیض اله معصومی؛ حجت اله رنجبر
چکیده
منطقه مورد بررسی بخشهایی از کمربند آتشفشانی- رسوبی دهج- ساردوئیه و کمربند افیولیتی در نیمه شمالی نقشه 1:100000 بافت را شامل میشود. هدف از انجام این پژوهش استفاده از تصاویر چندطیفی سنجندههای ASTER و ETM+ به منظور تعیین مناطق دگرسان شده با به کارگیری روشهای مختلف پردازش تصویر است. برای تفکیک زونهای دگرسان شده از ترکیب ...
بیشتر
منطقه مورد بررسی بخشهایی از کمربند آتشفشانی- رسوبی دهج- ساردوئیه و کمربند افیولیتی در نیمه شمالی نقشه 1:100000 بافت را شامل میشود. هدف از انجام این پژوهش استفاده از تصاویر چندطیفی سنجندههای ASTER و ETM+ به منظور تعیین مناطق دگرسان شده با به کارگیری روشهای مختلف پردازش تصویر است. برای تفکیک زونهای دگرسان شده از ترکیب دروغین رنگی نسبتهای باندی تصاویر استر استفاده شد و زونهای فیلیک و پروپیلیتیک شناسایی شدند. ترکیب دروغین رنگی تصاویر استر برای جداسازی مناطق دگرسان شده از مناطق کربناتی بسیار مناسب بود. روش دیگر برای جداسازی مناطق دگرسان شده از رگههای کربناتی استفاده از تجزیه مؤلفههای اصلی بود. این تجزیه بر روی دادههای محدوده کوتاه موج فروسرخ استر صورت گرفت و با استفاده از یک ترکیب دروغین رنگی به صورت (PC2, PC3, -PC4) این مناطق از یکدیگر تفکیک شدند. از روش نقشهبردار زاویه طیفی نیز برای شناسایی کانیهای مناطق دگرسان شده مانند مسکوویت، کلریت، اپیدوت استفاده شد. نمونهبرداری از مناطق دگرسان شده و تجزیه نمونهها نشان داد که میتوان از این روش برای شناسایی کانیهای مناطق دگرسان شده در صورتی که دارای گسترش کافی در سطح زمین باشند، استفاده نمود.
مقاله پژوهشی
رضا شکورشهابی؛ رضا کاکایی؛ محمدحسین بصیری
چکیده
ذخایر معدنی ایران، از بهترین برتریهای بالقوه کشورمان برای رشد متوازن هستند که با سرمایهگذاری صحیح در بهرهبرداری از این منابع با ارزش، امکان کسب ارزش افزوده مناسب در بخشهای مختلف اقتصادی کشور فراهم میشود. بنابراین یکی از ملزومات سیاستگذاری مؤثر در بخش معدن، شناسایی مواد معدنی اولویتدار برای سرمایهگذاریهای ...
بیشتر
ذخایر معدنی ایران، از بهترین برتریهای بالقوه کشورمان برای رشد متوازن هستند که با سرمایهگذاری صحیح در بهرهبرداری از این منابع با ارزش، امکان کسب ارزش افزوده مناسب در بخشهای مختلف اقتصادی کشور فراهم میشود. بنابراین یکی از ملزومات سیاستگذاری مؤثر در بخش معدن، شناسایی مواد معدنی اولویتدار برای سرمایهگذاریهای آینده است. در این مقاله از روش تحلیل سلسله مراتبی که در آن یک مسئله تصمیمگیری به سطوح مختلف هدف، معیارها، زیرمعیارها و گزینهها تقسیم میشود رتبهبندی جامع 33 ماده معدنی و انتخاب گزینههای مناسب برای سرمایهگذاری با در نظر گرفتن 6 معیار اصلی شامل معیارهای اقتصادی و بازار، سرمایهگذاری، اشتغال، استراتژیک، فنی، اجتماعی و زیستمحیطی و 29 زیرمعیار انجام گرفت. برای انجام رتبهبندی، ابتدا با انجام مصاحبههای حضوری از صاحبنظران بخش معدن کشور، میزان اهمیت هریک از معیارها و زیرمعیارهای یادشده بر مبنای تحلیل سلسله مراتبی تعیین و سپس امتیاز هر یک از مواد معدنی برآورد شد. نتایج، بیانگر آن است که مواد معدنی مس، آهن، فسفات، سرب و روی، زغال و طلا دارای بالاترین اولویت برای سرمایهگذاری هستند. همچنین بر اساس نظرسنجی انجام شده از صاحبنظران حوزههای مختلف فعال در بخش معدن، معیارهای اقتصادی از بالاترین میزان اهمیت و معیارهای اجتماعی و زیست محیطی از کمترین اهمیت برخوردار هستند.
مقاله پژوهشی
امیر شمشکی؛ یوسف محمدی؛ محمد جواد بلورچی
چکیده
روش تداخل سنجی ماهوارهای امواج رادار (InSAR) نشان میدهد که در پهنهای گسترده از دشت هشتگرد در استان تهران با موقعیت جغرافیایی″45 ′47 °35 تا ″05 ′03°36 عرض شمالی و″05 ′ 29 °50 تا ″28 ′54 °50 طول خاوری ، فرونشست زمین با نرخ بیشینه 16 و نرخ متوسط4/8 سانتیمتئر بر سال شکل گرفته است. بهطورکلی آبخوان ...
بیشتر
روش تداخل سنجی ماهوارهای امواج رادار (InSAR) نشان میدهد که در پهنهای گسترده از دشت هشتگرد در استان تهران با موقعیت جغرافیایی″45 ′47 °35 تا ″05 ′03°36 عرض شمالی و″05 ′ 29 °50 تا ″28 ′54 °50 طول خاوری ، فرونشست زمین با نرخ بیشینه 16 و نرخ متوسط4/8 سانتیمتئر بر سال شکل گرفته است. بهطورکلی آبخوان اصلی دشت از رسوبات آبرفتی سازند کهریزک و تهران با نفوذپذیری زیاد تشکیل شده است که قابلیت هدایت هیدرولیکی بالایی دارند. سازند کهریزک شامل شن، ماسه و سیلت است و بهطور پراکنده در شمال دشت دیده میشود. سازند تهران در مخروط افکنه، از قلوهسنگ، شن، ماسه و رس تشکیل شده است و بهسوی مرکز وجنوب دشت، بر مقدار مواد دانهریز آن افزوده میشود. فرونشست زمین فقط در پهنه سازند آبرفتی تهران شکل گرفته است و در پهنه سازند کهریزک مشاهده نمیشود. با استفاده از دادههای ژئوالکتریک و نگاشت چاههای اکتشافی و بهرهبرداری، یک پهنه آبخوان تحت فشار تا نیمه تحت فشار در زیر یک آبخوان آزاد در جنوب و باختر دشت تشخیص داده شده است که همخوانی بسیار زیادی با پهنه فرونشست دارد. کل آبهای نفوذ یافته از سطح دشت بهطور معمول فقط صرف تغذیه آبخوان آزاد بالایی میشود. بهرهبرداری بیرویه از آبخوان تحت فشار وآبخوان آزاد شمال دشت که تنها منبع اصلی تغذیه آبخوان تحت فشار است، موجب شکلگیری فرونشست زمین در این منطقه شده است. برای اعمال برنامهریزی و مدیریت مناسب برای کاهش و یا توقف نرخ فرونشست زمین در این دشت، این سازوکار باید مورد توجه قرار گیرد.
مقاله پژوهشی
عبدالرحمان رجبی؛ ابراهیم راستاد؛ نعمتاله رشیدنژاد؛ رامین محمدی نیائی
چکیده
کانسار روی- سرب چاهمیر در جنوب خاور حوضه بافق، یکی از چندین کانسار روی- سرب (مانند کوشک، زریگان و دره دهو) است که در توالی رسوبی- آتشفشانی کامبرین پیشین، همزمان با رخداد اقیانوسهای بدون اکسیژن (Oceanic anoxic event) جهان در کامبرین، در یک محیط کافت پشت کمانی، تشکیل شده است. واحدهای سنگی میزبان کانسار سیلتستون سیاه دارای مواد آلی با میانلایههایی ...
بیشتر
کانسار روی- سرب چاهمیر در جنوب خاور حوضه بافق، یکی از چندین کانسار روی- سرب (مانند کوشک، زریگان و دره دهو) است که در توالی رسوبی- آتشفشانی کامبرین پیشین، همزمان با رخداد اقیانوسهای بدون اکسیژن (Oceanic anoxic event) جهان در کامبرین، در یک محیط کافت پشت کمانی، تشکیل شده است. واحدهای سنگی میزبان کانسار سیلتستون سیاه دارای مواد آلی با میانلایههایی از توف و توف سیلتی هستند که توسط توفهای کربناتی سبزرنگ پوشیده شده است. در کانسار چاهمیر، بر اساس ماهیت کانهزایی سولفیدی، بافت و کانیشناسی سولفیدها، میتوان چهار رخساره را از هم متمایز کرد. این رخسارهها بر اساس جایگاه آنها نسبت به محل خروج سیالهای کانهساز عبارتند از: 1) رخساره کانسنگ تودهای (رخساره دهانهای) که بخش ستبر، پرعیار و تودهای کانسار را در خاور آن تشکیل داده و شامل دو زیررخساره سولفیدی- سیلیسی- کربناتی، در مرکز و سولفیدی-کربناتی در اطراف آن است. بافت سولفیدها در این رخساره به صورت تودهای، جانشینی، رگه- رگچهای و کلوفرم برشی شده است. 2) رخساره رگه- رگچهای (زون تغذیهکننده) شامل رگههای سولفیدی و سیلیسی است که به صورت قطعکننده لایهبندی سنگ میزبان، در زیر رخساره کانسنگ تودهای تشکیل شده است. بافتهای رگه- رگچهای و جانشینی سولفیدها سیمای اصلی این رخساره را تشکیل میدهند. 3) رخساره کانسنگ لایهای که ستبرای کمتری نسبت به رخساره کانسنگ تودهای دارد و با سیمای لایهای و نواری و عیار پایین ماده معدنی قابل تشخیص است. این رخساره، به صورت سولفیدهای لامینه و نواری همروند با لایهبندی سنگ میزبان (چینهسان)، در بخش مرکزی کانسار تشکیل شده است. 4) رخساره حاشیهای، در بخش انتهایی باختر کانسار تشکیل شده و در واقع معادل رسوبی رخساره کانسنگ لایهای را میسازد. مهمترین ویژگی این رخساره وجود پیریت دانهپراکنده، نوارهای چرت و باریت است. با توجه به مهمترین ویژگیهای کانهزایی در منطقه چاهمیر، از جمله محیط زمینساختی، سنگ دربرگیرنده، کانیشناسی، محتوای فلزی، حضور رخسارههای چهارگانه و مقایسه آنها با ذخایر روی- سرب با میزبان سیلتستون و شیلی نوع Sedex، میتوان کانسار روی- سرب چاهمیر را در رده کانسارهای رسوبی- بروندمی نزدیک به دهانه بروندم (Selwyn-Type (Vent Proximal) SEDEX Deposits) در نظر گرفت و در ایران معرفی کرد.
مقاله پژوهشی
سید حسن حجازی؛ محمد حسین آدابی؛ سید رضا موسوی حرمی
چکیده
ماسهسنگهای ژیوتین- فرازنین کوه تیزی (واقع در 25 کیلومتری شمال خاور کرمان) بهطور ناپیوسته بر روی سنگهای کامبرین بالایی سازند کوهبنان قرار گرفتهاند و خود توسط نهشتههای کربنیفر زیرین سازند هوتک (با یک ناپیوستگی فرسایشی) پوشیده میشوند. در این ماسهسنگها که از نوع کوارتزآرنایت هستند، بیشتر دانهها کوارتز متوسط تا بسیار ...
بیشتر
ماسهسنگهای ژیوتین- فرازنین کوه تیزی (واقع در 25 کیلومتری شمال خاور کرمان) بهطور ناپیوسته بر روی سنگهای کامبرین بالایی سازند کوهبنان قرار گرفتهاند و خود توسط نهشتههای کربنیفر زیرین سازند هوتک (با یک ناپیوستگی فرسایشی) پوشیده میشوند. در این ماسهسنگها که از نوع کوارتزآرنایت هستند، بیشتر دانهها کوارتز متوسط تا بسیار ریزدانه (بههمراه مقادیر بسیار کم فلدسپار، خردهسنگ و کانی سنگین) نیمهزاویهدار تا گرد شده هستند و جورشدگی خوبی دارند. مهمترین فرایندهای دیاژنتیکی، تراکم فیزیکی و شیمیایی شدید (مرز دانهها بهصورت مستقیم، محدب- مقعر و مضرسی و آثار انحلال ناشی از فشار)، کاهش بسیار زیاد تخلخل میاندانهای بهدلیل آرایش دوباره دانهها و تشکیل سیمان سیلیسی است. دادههای سنگنگاری، منشأ نفوذی درون کراتونی را نشان میدهد و تجزیه عناصر فرعی و نسبتهایشان (Th/Sc & La/Sc)، مشابهت این سنگها با رسوبات حاصل از هوازدگی سنگهای فلسیک را تأیید میکند. میانگین شاخص CIA و PIA برای این سنگها بهترتیب 96/69 و 8/75 (بیش از 60) و گویای هوازدگی متوسط تا زیاد برای سنگ منشأ یا در هنگام حمل و نقل رسوبات (پیش از نهشت پایانی) است. نتایج حاصل از رسم اکسیدهای اصلی و عناصر فرعی این نمونهها بر روی نمودارهای مختلف، نهشت در یک محیط رسوبی وابسته به حوضه حاشیه قارهای غیرفعال را نشان میدهد.
مقاله پژوهشی
احمد زمانی؛ صدیقه فراحی قصر ابونصر
چکیده
وجود گسلهای فعال، آتشفشانها، رخداد زمینلرزههای ویرانگر و پستی و بلندیهای فراوان در ایران، بررسی زمینساختی و لرزهزمینساختی این سرزمین را از اهمیت فراوان برخوردارکرده است. در گذشته پهنهبندیهای زمینساختی و لرزهزمینساختی این کشور با استفاده از معدودی دادههای سطحی شامل: مشاهدات صحرایی، عکسهای هوایی، تصاویر ...
بیشتر
وجود گسلهای فعال، آتشفشانها، رخداد زمینلرزههای ویرانگر و پستی و بلندیهای فراوان در ایران، بررسی زمینساختی و لرزهزمینساختی این سرزمین را از اهمیت فراوان برخوردارکرده است. در گذشته پهنهبندیهای زمینساختی و لرزهزمینساختی این کشور با استفاده از معدودی دادههای سطحی شامل: مشاهدات صحرایی، عکسهای هوایی، تصاویر ماهوارهای و ... انجام شده است. افزایش حجم دادهها، و لزوم پهنهبندی دقیق و به دور از قضاوتهای شخصی باعث شده که در سالهای اخیر با استفاده از طیف وسیعی از دادههای سطحی و زیر سطحی و کاربرد روشهای آماری چند متغیره، اقدام به تهیه نقشههای رقومی خود سامانده شود. در این مقاله، ابتدا مجموعه گستردهای از اطلاعات زمینشناسی، ژئوفیزیکی و زمینریختشناسی ایران گردآوری و سپس با استفاده از مدلهای آماری، نقشههای رقومی خود سامانده تهیه شده است. بر اساس نتایج حاصل سرزمین ایران به 7 زون زمینساختی تقسیم شده است. چنانچه نقش و اهمیت هر یک از پارامترهای مورد استفاده در پهنهبندی مشخص شود، شاید بتوان به منظور سهولت و تسریع در کار پهنهبندی فقط پارامترهای مهم را مورد استفاده قرار داد. از این رو تعیین نقش و اهمیت هر یک از پارامترهای مورد استفاده در انجام پهنهبندی زمینساختی از اهمیت فراوان برخوردار است. در این راستا با استفاده از روشهای آماری تحلیل واریانس، نقش پارامترها در پهنهبندی مشخص شده است. نتایج حاصل نشان میدهد که از بین پارامترهای مورد استفاده شاخصهای زلزلهخیزی، رخنمون سنگهای سنوزوزییک و ناهنجاریهای ثقلی به ترتیب بیشترین نقش را در این پهنهبندی ایفا نمودهاند. در ادامه با کاربرد روشهای کاهش ابعاد، پارامترهای مورد استفاده در پهنهبندی بر اساس ارتباط درونی و میزان همبستگی در 12 گروه تفکیک شدهاند. در اینجا نکته حائز اهمیت این است که برخلاف استفاده فراوان از مقادیر b , a رابطه گوتنبرگ - ریشتر در تهیه نقشههای زلزلهخیزی و لرزهزمینساختی، این پارامترها نه تنها نقش مهمی در پهنهبندی نداشته، بلکه از همبستگی ضعیفی با دیگر پارامترهای مؤثر در زونبندی برخوردار هستند. بنابراین به نظر میرسد برآوردها و نقشههای تهیه شده با استفاده از این مقادیر ثابت از اعتبار علمی لازم برخوردار نیستند.
مقاله پژوهشی
مهدی خشنودکیا؛ حسن محسنی؛ محمود حاجیان
چکیده
سازند دشتک با رسوبات کربناتی- تبخیری یکی از پوشسنگهای مهم حوضه زاگرس است که در دو چاه (آغار#1 و آغار باختری#1) بررسی شده است. دادههای سنگنگاری در این مطالعه بهمنظور چینهشناسی سکانسی سازند دشتک از مقاطع نازک تهیه شده از خردههای حفاری بههمراه دادههای چاهنگاری (گاما- صوتی) استفاده شده است. سازند دشتک متشکل از هشت کمربند ...
بیشتر
سازند دشتک با رسوبات کربناتی- تبخیری یکی از پوشسنگهای مهم حوضه زاگرس است که در دو چاه (آغار#1 و آغار باختری#1) بررسی شده است. دادههای سنگنگاری در این مطالعه بهمنظور چینهشناسی سکانسی سازند دشتک از مقاطع نازک تهیه شده از خردههای حفاری بههمراه دادههای چاهنگاری (گاما- صوتی) استفاده شده است. سازند دشتک متشکل از هشت کمربند رخسارهای شامل رخسارههای پهنه ساحلی، پهنه فراکشندی، کشندی، لاگون، شول، دریای محدود، دریای باز و رمپ میانی است. در این سازند چهار سکانس رسوبی شناسایی شد که با دو مرز سکانسی نوع یک و سه مرز سکانسی نوع دو فرا گرفته شدهاند. سازند دشتک با محیط رمپ هموکلاین و تغییرات جانبی کم محیط رسوبی باعث شده است که تغییرات جانبی سکانسهای سازند در ناحیه مورد مطالعه کم باشد.
مقاله پژوهشی
محمدعلی سینا؛ سید علی آقانباتی؛ انوشیروان لطفعلی کنی؛ علیرضا بهادری
چکیده
با توجه به فراوانی نسبی و محدوده چینهشناسی کوتاه و گسترش جغرافیایی گسترده نانوفسیلهای آهکی، این گروه از فسیلها ابزار بسیار مناسبی برای زیرتقسیم بندی زیستچینهنگاری، بویژه در کرتاسه پسین هستند. در این راستا، 131 اسلاید میکروسکوپی از رسوبات شیلی و مارنی سازند گورپی با ستبرای 320 متر در برش پلدختر تهیه و 22 جنس و 35 گونه شناسایی ...
بیشتر
با توجه به فراوانی نسبی و محدوده چینهشناسی کوتاه و گسترش جغرافیایی گسترده نانوفسیلهای آهکی، این گروه از فسیلها ابزار بسیار مناسبی برای زیرتقسیم بندی زیستچینهنگاری، بویژه در کرتاسه پسین هستند. در این راستا، 131 اسلاید میکروسکوپی از رسوبات شیلی و مارنی سازند گورپی با ستبرای 320 متر در برش پلدختر تهیه و 22 جنس و 35 گونه شناسایی و جدول گسترش آنها رسم شد. مطالعه پراکندگی گونههای نانوفسیلی نشان میدهد که روی هم رفته، 9 زیستزون بر اساس نخستین پیدایش (FO) گونههای شاخص در برش پلدختر وجود دارد که در محدوده زمانی مناطق (CC18-CC26) از منطقهبندی Sissing (1977) قرار میگیرند. بر این اساس، زمان نهشت این سازند از کامپانین زیرین تا پایان ماستریشتین پیشنهاد میشود. حضور گونههای شاخص عرضهای جغرافیایی پایین در برش پلدختر از سازند گورپی دلالت بر قرارگیری حوضه رسوبی تشکیلدهنده رسوبات این سازند در عرضهای جغرافیایی پایین در زمانهای یادشده دارد.